Türk mutfak kültürünün sera gazı emisyonu ve su ayak izinin belirlenmesi
Determination of greenhouse gas emission and water footprint of Turkish cuisine
- Tez No: 522107
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DERYA DİKMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Gıda güvencesi, her bireyin sağlığını devam ettirebilmesi için ihtiyacı olan gıdaya fiziki ve ekonomik açıdan her an ulaşabilmesini tanımlamaktadır. Gıda güvencesinin sağlanabilmesi, üretilen ve tüketilen besinlerin sürdürülebilirliği ile mümkündür. Sürdürülebilirlik kavramı; insanların yaşam kalitesinin arttırılması, kaynak kullanımlarının ve çevresel etkilerin azaltılması olarak ifade edilir. Bir ürünün karbon ayak izi, üretiminden tüketimine kadar oluşturduğu sera gazlarını ifade eder. Su ayak izi ise, gıdanın üretim sürecinde kullanılan su miktarını ifade etmektedir. Bu çalışma, Türk Mutfak Kültürü'nün sera gazı emisyonunun ve su ayak izinin değerlendirilmesi amacı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada; tüm yemek gruplarında değerlendirilen 284 yemeğin bir porsiyonunun, enerji değeri ortalaması 316,3±169,82 kkal, protein içeriği ortalaması 14,1±11,77 g, karbonhidrat içeriği ortalaması 29,8±24,46 g ve yağ içeriği ortalaması 44,1±16,29 g olarak belirlenmiştir. Enerji içeriği ortalaması en yüksek yemek çeşitleri; 591,7±155,70 kkal ile helvalar ve 454,9±131,47 kkal ile pilavlar olarak belirlenmiştir. Sera gazı emisyonu en yüksek yemek grupları; sırasıyla 3,3790 CO2 eşdeğeri/kg ile büyük parça et yemekleri, 3,2279 CO2 eşdeğeri/kg ile kebaplar, ve 1,9067 CO2 eşdeğeri/kg ile köfteler olarak saptanmıştır. En düşük sera gazı emisyonları ise 0,0169 CO2 eşdeğeri/kg ile hoşaflar, 0,0352 CO2 eşdeğeri/kg ile hamur tatlıları ve 0,0579 CO2 eşdeğeri/kg ile yumurta yemeklerinde bulunmuştur. Kebaplar 1,1303 m3/ton, tavuk yemekleri 1,0788 m3/ton ve köfteler 1,0173 m3/ton ile en yüksek su ayak izine sahip yemek grupları olarak belirlenmiştir. Besinlerin enerji yoğunluğu arttıkça sera gazı emisyonu ve su ayak izi değerlerinin de arttığı saptanmıştır. Bununla birlikte besinlerin özellikle hayvansal protein içeriğinin sera gazı emisyonu ve su ayak izini en çok etkileyen faktör olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak besin tüketiminin çevresel etkilerinin azaltılması için enerji ve hayvansal protein alımının kısıtlanmasının yanı sıra yerel ve mevsiminde beslenme önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The definition of food security is that every individual is physically and economically able to reach nutrients anytime which are essential to maintain his/her health. The feasibility of providing food security depends on the sustainability of the food production and consumption. The notion of sustainability; stating that improving life quality of people and decreasing resource usage and its environmental impacts. The carbon footprint of a product refers to the greenhouse gases generated from its production to consumption. Water footprint states the amount of water usage in the process of food production. The aim of this study was to evaluate the greenhouse gas emissions and water footprint of Turkish Cuisine. The study determined the average energy value of 284 recipes evaluated in all meal groups was 316.3±169.82 kcal, protein content was 14.1±11.77 g, the average content of carbohydrates was 29.8±24.46 g and the average fat content was 44.1±16.29 g. Recipes with the highest energy content found; halvah dishes with 591.7±155.70 kcal and rice dishes with 454.9±131.47 kcal. The highest greenhouse gas emissions of food group respectively determined; meat products with 3.3790 CO2 eq/kg, kebabs with 3.2279 CO2 eq/kg, and meatballs with 1.9067 CO2 eq/kg. The lowest greenhouse gas emissions were found in 0.0169 CO2 eq/kg with compotes 0.0352 CO2 eq/kg with dough desserts and 0.0579 CO2 eq/kg with eggs. Kebabs 1.1303 m3/ton, chicken foods 1.0788 m3/ton and meatballs 1.0173 m3/ton are identified as food groups which have the highest water footprints. It has been found that as the food energy density increases, their greenhouse emissions and water footprint values are increasing as well. Furthermore, the study has found that foods and especially the substance of animal protein is the most influential factor of greenhouse gas emission and water footprint. In conclusion, in order to reduce environmental impact of food consumption this research suggests that lower energy and animal product intake with local and seasonal eating.
Benzer Tezler
- Life cycle analysis of different cuisines
Farklı mutfakların yaşam döngüsü analizi
DALYA NUR ÇATALÇEKİÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Çevre MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiHesaplamalı Bilimler ve Mühendislik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET LEVENT KURNAZ
- Analyse de la traduction sous-titrée en turc des éléments d'identité de genre dans le film «La Cage Aux Folles»
'La Cage Aux Folles' filminde yer alan cinsel kimlik ögelerinin türkçe altyazı çevirisinin analizi
SELİN HABERAL
Yüksek Lisans
Fransızca
2024
Mütercim-TercümanlıkHacettepe ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜMTAZ KAYA
- Türk mutfak kültürünün dönemsel olarak incelenmesi ve günümüz restoran menüleri üzerine bir inceleme: İstanbul örneği
Comparison of the development of Turkish cuisine periodically with today's restaurant menus: The case of istanbul
SERDAR ÇAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜNAY EROL
- Türk mutfak kültürünün türkülerdeki yansıması
The reflecion of Turkish culinary culture in Turkish folk music
MEHMET KABACIK
Doktora
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AKSOY
- Türk mutfak kültürüne diğer mutfak kültürlerinden yerleşen yemeklerin analizi
Analysis of dishes from other cultures in turkish culinary culture
ELİF CEMRE BOZAGCI
Doktora
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİstanbul Gelişim ÜniversitesiGastronomi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI ALBAYRAK