Geri Dön

Assessment of equivalence in the translated technical and scientific texts: Developing a scientific model to gauge equivalence in technical and scientific texts

Teknik ve bilimsel çevirilerde eşdegerliğin değerlendirilmesi: Teknik ve bilimsel metinleri değerlendirecek bilimsel bir modelin oluşturulması

  1. Tez No: 533403
  2. Yazar: ALPASLAN ACAR
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KORKUT ULUÇ İŞİSAĞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 170

Özet

Çeviri biliminde, eşdeğerlik kavramı uzun yıllardan beri çeviri bilim insanları tarafından tartışılmasına karşın, bu kavramın tam olarak ne olduğu ve neyi kapsadığı konusunda kuramsal ve uygulama düzleminde uzlaşı sağlanamamıştır. Özellikle, teknik ve bilimsel metinlerde eşdeğerlik kavramı göz ardı edilmiştir. Ayrıca, çift diller arasında eşdeğerliğin nasıl değerlendirileceği kuramsal düzlemde çok az tartışılmıştır. Bu çalışma, işlevsel, eşdeğerliğe dayanan bir değerlendirme modelinin bileşenleri bulmayı ve Phyton programlama dilini kullanarak eşdeğerlik derecesini ölçebilen yazılım geliştirmeyi amaçlamıştır. Araştırma sonucunda, okunabilirlik, anlaşılabilirdik ve işlevsellik bilişenlerinin, işlevsel eşdeğerliği değerlendirme modelinin ana bileşenleri olduğu bulunmuştur. Anlaşılabirliği değerlendirmek için 11 maddelik, işlevselliği değerlendirmek içinse 9 maddelik kontrol listeleri geliştirilmiştir. Okunabilirliğin değerlendirilmesi amacıyla, kaynak metin için Flesch'in geliştirdiği okunabilirlik formülü, hedef metin için ise Ateşman'ın geliştirdiği okunabilirlik formülü kullanılmıştır. Anlaşılabilirlik kontrol listesinin iç tutarlığı 0,918, işlevsellik kontrol listesinin iç tutarlığı 0,942 bulunmuştur. İki kontrol listesi oldukça güvenilirdir. Üç bileşen arasındaki ilişki incelenmiş, işlevsellik ile anlaşılabilirlik arasında 0,929 ilişki bulunmuştur. Anlaşılabilliğin ve işlevselliğin birbirleriyle doğru orantılı olduğu bulunmuştur. Buna karşın, okunabilirlik ve işlevsellik arasında -,218 ve okunabilirlik ile anlaşılabilirlik arasında -,193 değerlerinde ilişki bulunmuştur. Yani okunabilirlik anlaşılabilirlik ve işlevsellik ile doğrudan ilişkili değildir. Bu durumu alan yazınlarıda desteklemektedir. Çalışma, araştırmacı tarafından geliştirilen bilgisayarlı işlevsel eşdeğerlik modelinin teknik bir metnin okunabilirliğini, anlaşılabirliğini ve işlevselliğini ölçmede başarılı olduğunu ortaya koymuştur.

Özet (Çeviri)

The concept of equivalence has been discussed among translation scholars, yet no unanimous agreement has been reached over what exactly it is and what its real scope is in terms of theory and practice. Especially in STT, the concept of equivalence has been little touched. Besides, how equivalence between source and target languages can be measured and evaluated has been little discussed in theory and practice in TS. This study aimed at finding out the main constituents of the functional equivalence-based assessment model and creating a software to assess the degree of equivalence between ST and TT by using Python computer programming language. Readability, comprehensibility and functionality were found to the constituents of the functional equivalence model. Flesch Readability formula was used for the ST and Ateşman Reading formula was used for the TT. An 11 item comprehensibility and a 9 item checklist were developed. Cronbach's Alpha value for the comprehensibility checklist was found to be 0.918 and Cronbach's Alpha value for the functionality checklist was found to be 0.942. The correlation between the comprehensibility and functionality scores was found to be 0.929. The comprehensibility and functionality checklists were found to be reliable and a high correlation was found between the comprehensibility and functionality items. The correlation value between readability and functionality was found to be -218 and the correlation between the readability and comprehensibility was found to be -193. The readability was not correlated either comprehensibility or functionality, which supported literature studies. The computerized functional assessment model turned out to be accurate in measuring readability, comprehensibility and functionality.

Benzer Tezler

  1. Michael Ende'nin 'Momo' adlı eserinin Türkçe çevirisine eleştirel yaklaşım

    A critical approach to Turkish translation of literal work ?Momo? by Michael Ende

    TÜLAY YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Alman Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALTAN ALPEREN

  2. Atriyal fibrilasyonun yaşam kalitesi üzerine etkisi anketinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

    Validity and reliability study of the atrial fibrillation effect on quality-of-life questionnaire

    FATMA GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    HemşirelikAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SAKİNE BOYRAZ

  3. Kapsamlı okul iklimini değerlendirme ölçeğinin (öğrenci formu) Türkçe dilsel eşdeğerlik güvenirlik ve geçerlik çalışması

    Başlık çevirisi yok

    FAİKA YELDA ACARBAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİL EKŞİ

  4. Übersetzungsprobleme für die formale äquivalenz der märchentexte

    Masal çevirisinin biçimsel eşdeğerlilik sorunları ve bunların yabancı dil öğretimindeki çeviri uygulamalarına yansımaları

    SEMA İSTANBULLU

    Yüksek Lisans

    Almanca

    Almanca

    2006

    Alman Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Bölümü

    PROF. DR. TAHSİN AKTAŞ