Assessment of equivalence in the translated technical and scientific texts: Developing a scientific model to gauge equivalence in technical and scientific texts
Teknik ve bilimsel çevirilerde eşdegerliğin değerlendirilmesi: Teknik ve bilimsel metinleri değerlendirecek bilimsel bir modelin oluşturulması
- Tez No: 533403
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KORKUT ULUÇ İŞİSAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Çeviri biliminde, eşdeğerlik kavramı uzun yıllardan beri çeviri bilim insanları tarafından tartışılmasına karşın, bu kavramın tam olarak ne olduğu ve neyi kapsadığı konusunda kuramsal ve uygulama düzleminde uzlaşı sağlanamamıştır. Özellikle, teknik ve bilimsel metinlerde eşdeğerlik kavramı göz ardı edilmiştir. Ayrıca, çift diller arasında eşdeğerliğin nasıl değerlendirileceği kuramsal düzlemde çok az tartışılmıştır. Bu çalışma, işlevsel, eşdeğerliğe dayanan bir değerlendirme modelinin bileşenleri bulmayı ve Phyton programlama dilini kullanarak eşdeğerlik derecesini ölçebilen yazılım geliştirmeyi amaçlamıştır. Araştırma sonucunda, okunabilirlik, anlaşılabilirdik ve işlevsellik bilişenlerinin, işlevsel eşdeğerliği değerlendirme modelinin ana bileşenleri olduğu bulunmuştur. Anlaşılabirliği değerlendirmek için 11 maddelik, işlevselliği değerlendirmek içinse 9 maddelik kontrol listeleri geliştirilmiştir. Okunabilirliğin değerlendirilmesi amacıyla, kaynak metin için Flesch'in geliştirdiği okunabilirlik formülü, hedef metin için ise Ateşman'ın geliştirdiği okunabilirlik formülü kullanılmıştır. Anlaşılabilirlik kontrol listesinin iç tutarlığı 0,918, işlevsellik kontrol listesinin iç tutarlığı 0,942 bulunmuştur. İki kontrol listesi oldukça güvenilirdir. Üç bileşen arasındaki ilişki incelenmiş, işlevsellik ile anlaşılabilirlik arasında 0,929 ilişki bulunmuştur. Anlaşılabilliğin ve işlevselliğin birbirleriyle doğru orantılı olduğu bulunmuştur. Buna karşın, okunabilirlik ve işlevsellik arasında -,218 ve okunabilirlik ile anlaşılabilirlik arasında -,193 değerlerinde ilişki bulunmuştur. Yani okunabilirlik anlaşılabilirlik ve işlevsellik ile doğrudan ilişkili değildir. Bu durumu alan yazınlarıda desteklemektedir. Çalışma, araştırmacı tarafından geliştirilen bilgisayarlı işlevsel eşdeğerlik modelinin teknik bir metnin okunabilirliğini, anlaşılabirliğini ve işlevselliğini ölçmede başarılı olduğunu ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
The concept of equivalence has been discussed among translation scholars, yet no unanimous agreement has been reached over what exactly it is and what its real scope is in terms of theory and practice. Especially in STT, the concept of equivalence has been little touched. Besides, how equivalence between source and target languages can be measured and evaluated has been little discussed in theory and practice in TS. This study aimed at finding out the main constituents of the functional equivalence-based assessment model and creating a software to assess the degree of equivalence between ST and TT by using Python computer programming language. Readability, comprehensibility and functionality were found to the constituents of the functional equivalence model. Flesch Readability formula was used for the ST and Ateşman Reading formula was used for the TT. An 11 item comprehensibility and a 9 item checklist were developed. Cronbach's Alpha value for the comprehensibility checklist was found to be 0.918 and Cronbach's Alpha value for the functionality checklist was found to be 0.942. The correlation between the comprehensibility and functionality scores was found to be 0.929. The comprehensibility and functionality checklists were found to be reliable and a high correlation was found between the comprehensibility and functionality items. The correlation value between readability and functionality was found to be -218 and the correlation between the readability and comprehensibility was found to be -193. The readability was not correlated either comprehensibility or functionality, which supported literature studies. The computerized functional assessment model turned out to be accurate in measuring readability, comprehensibility and functionality.
Benzer Tezler
- Michael Ende'nin 'Momo' adlı eserinin Türkçe çevirisine eleştirel yaklaşım
A critical approach to Turkish translation of literal work ?Momo? by Michael Ende
TÜLAY YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Alman Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALTAN ALPEREN
- Atriyal fibrilasyonun yaşam kalitesi üzerine etkisi anketinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması
Validity and reliability study of the atrial fibrillation effect on quality-of-life questionnaire
FATMA GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikAydın Adnan Menderes Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAKİNE BOYRAZ
- Kapsamlı okul iklimini değerlendirme ölçeğinin (öğrenci formu) Türkçe dilsel eşdeğerlik güvenirlik ve geçerlik çalışması
Başlık çevirisi yok
FAİKA YELDA ACARBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL EKŞİ
- Transliteral equivalence and reliability of the Turkish form of the problem solving subtest of the career maturity inventory ; A study on 8 th-Grade Turkish students
Başlık çevirisi yok
DARYO BAHAR
Yüksek Lisans
İngilizce
1993
Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATOŞ ERKMAN
- Übersetzungsprobleme für die formale äquivalenz der märchentexte
Masal çevirisinin biçimsel eşdeğerlilik sorunları ve bunların yabancı dil öğretimindeki çeviri uygulamalarına yansımaları
SEMA İSTANBULLU
Yüksek Lisans
Almanca
2006
Alman Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. TAHSİN AKTAŞ