Türkiye'deki illerin insani gelişme endeksi perfomansına göre kümelenmesi
Clustering human development index performance for provi̇nces in Turkey
- Tez No: 584209
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MİRAÇ EREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Economics, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: İnsani Gelişme, Gayri Safi Yurt içi Hasıla, Kümeleme analızı, Human development index, Gross domestic product (GDP), Clustering analysis
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 53
Özet
Kalkınma, ekonomik açıdan büyümenin yanı sıra söz konusu olan yerin refah seviyesi ve yaşam kalitesi ile de ilişkilidir. Eğitim, sağlık, iş imkânları, gelir, çevresel etmenler, vb. bileşenlerin kalkınma üzerinde etkisi bulunmaktadır. Bu yüzden, bir yerin gelişmişliği tartışılırken sadece ekonomik büyüme üzerinden ilerlemek yeterli olmamaktadır. Bu anlamda Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (United Nation Development Programme-UNDP) ülkelerin gelişmişlik seviyelerini ölçmek üzere bir araç geliştirmiştir. Ancak Birleşmiş Milletler Kalkınma Programının 2010 yılında İnsani Gelişme Endeksinin hesaplama yönteminde önemli değişiklikler yaptığı gözlemlenmektedir. UNDP 2009 yılına kadar eğitim bileşeni için kullandığı yetişkinlerde okur-yazar oranı ile ortalama okullaşma yılı değişkenlerini artık kullanmayacağını belirtmiştir. UNDP 2010 yılından itibaren bu değişkenlerin yerine Beklenen Okullaşma Yılı ve Ortalama Okullaşma Yılı değişkenlerini kullanmaya başlamıştır. Bu tez konusu kapsamında, Türkiye'nin 81 ili için İnsani Gelişme Endeksini (Human Development Index-HDI) hesaplanmıştır. Bu nedenle bu çalışmada bu köklü değişikliğin yapıldığı 2010 yılındaki metodolojiye bağlı olarak 2017 yılındaki veriler kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, Türkiye'nin batısında bulunan illerin doğusunda bulunan illere göre çok daha yüksek HDI değerlerine sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca UNDP tarafından revize edilen son metodolojiye göre Türkiye'nin 81 ilinin HDI verileri 3 sınıfa ayrılmaktadır ( çok yüksek gelişmiş iller, yüksek gelişmiş iller ve orta düzeyi gelişmiş iller). Ancak daha hassas ve hatayı minimize edecek bir sınıflama yapmak için model temeli kumeleme yöntemini uygulanmış ve illerin iki kümeye ayrılması ( gelişmiş iller ve gelişmemiş iller) uygun bulunmuştur. Buna göre Türkiye'nin doğusunda bulunan ve gelişmemiş olarak sınıflandırılan 13 il hariç diğer iller gelişmiş iller olarak tespit edilmiştir. İki yöntemini karşılaştırma yapıldığında ise doğruluk açısından model temeli yönteminin daha gerçeği yakın bir sonuç olduğunu ortaya çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
In addition to economic growth, development is also related to the welfare and quality of life. Education, health, job opportunities, income, environmental factors, etc. components have an impact on development. Therefore, when discussing the development , it is not enough to proceed only through economic growth. In this sense, the United Nations Development Program has developed a tool to measure the development levels of countries. This thesis under Turkey 81 province data applied to model based clustering method and we divided HDI two groups (advanced provinces and undeveloped provinces). different then UNDP wich divided three classes (very high developed provinces, high advanced provinces and moderately advanced provinces). Accordingly, except 13 provinces classified as undeveloped wich located in Eastern Turkey other provinces identified as developed provinces. When the two methods were compared, it was found out that the model basis method was more accurate in terms of accuracy.
Benzer Tezler
- İnsani gelişme endeksi ile kapsamlı endeks arasındaki ilişkinin belirlenmesi üzerine bir çalışma
A study on the identification of the relationship between human development index and comprehensive index
YASEMİN TÜRKOĞLU
- Evaluation of development levels of the provinces with grey cluster analysis based on human development index
İnsani gelişme endeksi esas alınarak gri kümele analizi ile illerin gelişmişlik seviyelerinin değerlendirilmesi
ÖMER KARAKOÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiMarmara ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SENİYE ÜMİT FIRAT
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN AVNİ ES
- Economic development and convergence in Turkey: A province-based assesment with a special emphasis on the Southeastern Anatolia Project (GAP)
Türkiye'de ekonomik kalkınma ve yakınsama: Güneydoğu Anadolu Projesi'ne (GAP) özel vurgu ile illere dayalı bir değerlendirme
ELİF ONMUŞ
- Construction clusters in Turkiye's metropolitan provinces: A research on urban spatial growth
Türkiye'nin büyükşehirlerinde inşaat kümeleri kentsel mekânsal büyüme üzerine bir araştırma
ECE ÖZDEN PAK
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN
- Avrupa Birliği adaylığı sürecinde Türkiye'de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri
Socioeconomic development levels of the province in Turkey in the process of candidacy for European Union
KENAN GÖÇER
Doktora
Türkçe
2002
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiBölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI