Charles Perrault masallarının Türkçe çevirilerindeki kültürel unsurların erek odaklı çeviri kuramı açısından incelenmesi
An analysis of the cultural elements in Turkish translations of Charles Perrault's tales from the perspective of target-oriented translation theory
- Tez No: 607663
- Danışmanlar: PROF. DR. PERİHAN YALÇIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fransız Dili ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, French Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fransız Dili Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 238
Özet
Çeviribilim alanında yapılan çalışmalar 1970'li yıllardan sonra betimleyici çalışmalar üzerine gerçekleşmiş; bu doğrultuda nesnel veriler elde ederek bilim yapmanın gereği dile getirilmiştir. Sözkonusu kuramlar içerisinde yer alan“Erek Odaklı Çeviri Kuramı”nda, betimlenecek olgulardan, yani çeviri eserlerin kendilerinden bahsedilmiştir. Bu metinler gözlemlenebilir metinler olması nedeniyle çalışmaların çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bizim çalışmamız da gücünü bu bilimsel bakış açısından alır. Benimsenen bu yaklaşım erek dil ve kültürüne yönelik bir çalışmayı beraberinde getirmiş; kültür olgusuna farklı bir açıdan yaklaşmamızı sağlamıştır. Kültür ile ilgili çalışmaların başında ise Halk Edebiyatı ürünleri yer almaktadır. Masallar toplumsal ve kültürel değerlerin nesilden nesile aktarımını sağlayan, toplumda birlik ve beraberliği inşa eden sözlü edebiyatın en güzel örneklerindendir. Bu anlamda kültür çalışmaları için doğru adrestir. Toplum üzerinde aktif rol oynayan, küçükten büyüğe hepimizin bildiği eserlerin incelenmesi ve değer yargılarının belirlenmesi bu noktada önem arz etmektedir. Kişiliğin, kimliğin, milli ve manevi duyguların yerleştiği, örf ve adetlerin, yeni yeni öğrenildiği bu yaş grubunda okutulan eserlerin incelenmesi birçok araştırmacı ve ebeveyn açısından da merak uyandırmaktadır. Öte yandan, masallar yeni nesillerin ilk eğitim araçlarıdır. Yabancı dil öğretiminde de kültürel içerikleri nedeniyle başvurulan kaynaklardandır. Yeni yaklaşımlar öğrenilen dili kendi kültürel bağlamında ele almayı gerektirir. Fransız dilinin inceliklerini ortaya koyan çalışmamız bu yönüyle de yabancı dil öğretimi alanında yapılan çalışmalar arasında yerini almaktadır. Çeviri-masal-kültür üçgeninde gerçekleşen çalışmamız Charles Perrault tarafından 1697 yılında kaleme alınan dünyaca ünlü Peri Masalları serisine ait dokuz masalı (Külkedisi, Kırmızı Başlıklı Kız, Çizmeli Kedi, Pamuk Prenses, Uyuyan Güzel, Püsküllü Prens, Parmak Çocuk, Periler ve Eşek Postu) ve Türkçe çevirilerini Erek Odaklı Çeviri Kuramı açısından incelemiştir. Bu doğrultuda masallarda yer alan tüm kültürel öğeler (alanda yapılan araştırmalar neticesinde daha önceden kategorize edilen gruplar dahilinde) incelenmeye alınmış, yabancı kültürün erek kültüre nasıl aktarıldığı çözümlenmiştir. Masallar kendi içlerinde ve birbirleriyle kültürel açıdan değerlendirilmiş, hangi masalın kültürel anlamda en çok veriye sahip olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Farklı dört çevirmen tarafından oluşturulan erek metinlere, çeviri sürecinde kullanılan çeviri strateji ve teknikler açısından da açıklık getirilmiştir. Bu noktada Mona Baker ve diğer çeviri stratejilerinden faydalanılmıştır. Çevirmen kararları ele alındıktan sonra her erek metin kendi içinde Toury'in öne sürmüş olduğu « Yeterlilik » ve « Kabul edilebilirlik » ekseni doğrultusunda değerlendirilmiş; kaynak dile yakın olan çeviriler yeterli, erek dil ve kültürüne yakın yapılan çeviriler kabul edilebilir çeviri olarak adlandırılmıştır. Yapılan çeviri eleştirisi, çeviribilimin aktif olgularından, uygulamaya yönelik çalışmaları içinde barındıran bir alandır. Amacının yanlış aramak olmadığı, kültürel geçişlerin erek dile nasıl aktarıldığı sorunsalından yola çıkarak oluşturulan çalışmamız, karşılaştırmalı çözümleme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, Fransız yazar Perrault'nun masallarında 17.yy. Fransa'sını birçok açıdan yansıttığı, çevirmenlerin genelinin erek dil ve kültür eksenine yakın çeviri anlayışını benimsediği, sözkonusu kültürel unsurların aktarımında da bu anlayışın etkin güce sahip olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Translation studies started in the late 1970s with descriptive studies, objective data were obtained through such studies and thus the need for making it a science was expressed. The phenomena to be described- that is to say, the works of translation themselves were mentioned in Target-oriented Translation Theory- one of the theories in question. Those texts are the starting points for the studies since they are observable texts. This current study draws its strength from this scientific perspective. The approach adopted has led to a study directed to the target language and target culture, and thus made us look the phenomenon of culture from a different perspective. The primary studies related to culture are the works of Folk Literature. Tales are the most beautiful examples of oral literature which makes it possible to transmit the social and cultural values down from generation to generation and which builds unity and solidarity in society. In this sense, they are the right place to start cultural studies. Analysing the works of art known to us all which play active roles in society and identifying the value judgements in them is important in this respect. Analysing the works which are taught in schools to this age group- in which personality, identity, nationalistic and moral emotions settle and manners and customs are newly learnt- also arouses the curiosity of many researchers and parents. On the other hand, tales are the initial instruments of education for younger generations. They are also the resources frequently used in foreign language teaching due to their cultural content. The new approaches require that the language learnt should be considered in its own cultural content. This study, which demonstrates the intricacies of French language, also contributes to the literature of foreign language teaching in this respect. This current study, which was conducted on the basis of the triangle of translation-tales-culture, analyses the nine tales (Cinderella, Little Red Riding Hood, Puss in Boots, Snow White, Sleeping Beauty, Blue Beard, Tom Thumb, Genii and Fur of a Donkey) included in the world-wide famous series of fairy tales written by Charles Perrault in 1697 and their Turkish translations in terms of Target-oriented Translation Theory. All the cultural elements included in the tales were analysed (in categories distinguished by previous studies performed in the area), and the way the foreign culture was transferred into the target culture was examined. The tales were evaluated in themselves and in comparison with each other culturally, and thus efforts were made to determine the tale having the greatest data in terms of culture. The target texts created by four different translators were examined and they were described in terms of translation strategies and techniques used in the process of translation. Strategies proposed by Mona Baker and other strategies were also used at this point. Having considered the translator decisions, each target text was evaluated in itself on the basis of adequacy and acceptability suggested by Toury, and the translations closer to the source language and the source culture were labelled as adequate while the translations closer to the target language and the target culture were labelled as acceptable. Translation criticism is an area including the practical studies- which are the active phenomena of translation studies. This study, which does not aim to search for errors, sets out from the question of how culture is transferred into the target language and it expresses the views on the basis of objective data by using comparative analysis technique. In conclusion, it was found that the French writer Perrault reflected the France of the 17th century in many aspects, that translators generally adopted a conception of translation close to the target language and the target culture and that such a conception was prevalent in transferring the cultural elements; and a number of recommendations were made accordingly.
Benzer Tezler
- Kültürlerarası etkileşimdeki rolü açısından Kırmızı Başlıklı Kız masallarının çevirileri
Translations of the tale Little Red Riding Hood in the terms of the role in the intercultural interaction
FAHRİYE EKİN DANACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- Maerchen im fremdsprachenunterricht
Yabancı dil öğretiminde masal
LERNA KARENS
Yüksek Lisans
Almanca
1996
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN POLAT
- Charles Perrault masal kitaplarinda illüstrasyon
Illustration in Charles Perrault tale book
PINAR GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Güzel SanatlarSelçuk ÜniversitesiGrafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. BİRSEN LİMON YÖRÜKOĞLU
- Le pouvoir educatif des contes de Charles Perrault
Masalların ışığında Charles Perrault'un masallarının eğitimsel gücü
GÜLŞEN BAŞARA
Yüksek Lisans
Fransızca
2008
Fransız Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. ESMA İNCE
- La place de la bande dessinée dans les manuels de Français
Fransızca ders kitaplarında çizgi romanın yeri
PINAR SEZER
Yüksek Lisans
Fransızca
2022
Fransız Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiYabancı Dil Öğretimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAPRAK TÜRKAN YÜCELSİN TAŞ