Türk eğitim sisteminde insan hakları eğitimi
Education of human rights in Turkish education system
- Tez No: 63886
- Danışmanlar: PROF.DR. HÜSEYİN BAŞAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 69
Özet
İnsan haklan, insanın var oluşu ile başlayan ve bu varoluşa koşut olarak önemini her geçen gün biraz daha artıran bir kavramdır. İnsanlık tarihi için böylesi önemli bir kavramın evrensel işlerliği incelendiğinde, 17.yy'dan önceki dönemde yeterli bulgular elde edilememektedir. Bu tarihten Önce insan haklan, genellikle belli bir insan topluluğunun sınırlı sorunlarım çözmeye yönelik haklar olarak düşünülmekteydi. 17. yy' dan sonra ise daha geniş toplulukların devlet ile olan ilişkileri bakımından insan haklan önem kazanmaya başlamıştır. Bu tarihten itibaren insan haklan tarihini günümüze kadar üç kuşakta incelemek doğru olacaktır. Birinci Kuşak İnsan Haklan 17 ve 18. yy'da İngiltere, Amerika ve Fransa'da gerçekleştirilmiş olan ve daha geniş kitlelerin (toplumların) devletle ilgisi ve devlete katkısını sağlayan devrimlerle birlikte insan haklarına bazı önemli kavramlar kazandırılmıştır. Bunlar, yasalar önünde eşitlik, kişi güvenliği, bireysel özgürlük, düşünce ve inanç özgürlüğü, siyasî haklar, mülkiyet hakkı gibi kavramlardır. Bu dönem insan haklarında devletin rolü, karışmama şeklindedir. İkinci Kuşak İnsan Haklan 19. yy'da sosyal devlet kavramıyla birlikte gelişmiş ülkelerde kitle hareketleri gündeme gelmiştir. Bu noktada önceleri pasif olan devlet, siyasal eşitlik isteyen kitlelerin sorunlarını çözmek amacıyla etkin rol oynamak zorunda kalacaktır. Çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve adil ücret isteği, insan haklarının önemli kavranılan olarak belirginleşir. Bu yüzyılda sosyal güvenlik, sendikalaşma, grev hakkı ile sağlık ve eğitim haklan, insanlık tarihinin kazanırdandır. Üçüncü Kuşak İnsan haklan 20. yy' in ikinci yansında gelişmemiş ülkelerde insan haklan talebi, barış hakkı, sağlıklı ve dengeli yaşama hakkı kavramları ile hızla yayılmaya başlamıştır. Bu kuşak haklarım dayanışma hakları olarak adlandırmak doğru olacaktır. İnsan haklarının evrenselliği ve Birleşmiş Milletlerin ortaya çıkışım hazırlayan etmenler ile bütün insanlık için insan haklan kavram olarak kazanılmış oldu.İnsan haklarının ancak eğitimle kazanılacağı düşüncesinin uygulamaya konulması da bu kuşağın kazanımlan arasındadır. İnsan haklarının uluslararası sözleşmelerle imza altına alınması; devletin vatandaşları ile ilişkilerinde tek taraflı yaptırımlar yerine karşılıklı hak ve yükümlülüklerini düzenlemiştir. Devletin, vatandaşlarına hangi haklara sahip olduklarını ve haksızlığa uğradıklarında hak, arama yollarının, nasıl kullanılacağını öğretme çabası insan haklan eğitimim gündeme getirmiştir. Türk eğitim sisteminde insan haklan eğitimi başlangıçta insan haklanni tanıtma olarak gündeme gelmiştir. Cumhuriyet dönemine kadar“azınlık haklan”olarak bilinen sınırlı haklar Birleşmiş Milletler' in yayınladığı“ İnsan Haklan Evrensel Bildirgesi ”nin tanıtılması ve ders kitaplarına konulması şeklinde başlatılmıştır. Bu belge aynı zamanda insan haklarının evrensel niteliğinin üye ülkeler tarafından tanındığının belgesidir. 1990 'lı yıllarda insan haklarının okullarda ders olarak okutulması gereği üzerinde durulmaya başlandı. Pek çok kurum, kuruluş ve kişiler insan haklannm eğitim konusu yapılmasına katkı da bulundular. Bu katkı toplantı, seminer, konferans ve programlar hazırlama şeklinde değerlendirilebilir. IHE 'nin okullarda ders olarak gündeme gelmesi bu çabaların ürünüdür. 1995 yılında ilköğretimde Vatandaşlık ve İnsan Haklan Eğitimi dersi, (araştırmanın bitirildiği günlerde bu ders ilköğretim 7. ve 8. sınıflarda birer saat olmak üzere yeniden düzenlenmiştir.) liselerde ise seçmeli ders olarak“Demokrasi ve İnsan Haklan ”dersi konulmuştur. Bu araştırma 1990-1995 yıllan arasında İHE'nin gerçeklşmesine katkısı olan kurum, kuruluş ve kişilerin çabalarım değerlendirmek üzere hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The concept of“human rights”is as old as the history of mankind itself, and its importance has been increasing day by day. We do not have enough data about human rights for the period before the 17th century it was considered that the concept of“human rights”only meant solving the limited problems of a small group of people.However,after the 17th century human rights became more important.lt was considered as the relationship of larger groups with the goverment. It is appropriate to examine the history of human rights in three parts: The First Generation of Human Rights: The concept of human rights“gained some important meanings with the revolutions which took place in England, America and France in the 17th and 18th centuries. These revolutions resulted in the contribution of larger groups to the goverment.Equality in front of the court,personel inviolability, freedom,freedom of thought and belief,political rights and ownership rights are some of these newly-gained meanings.tn this period goverments did not play an active role in human rights. The Second Generation of Human Rights: In the 19th century mass movement was seen in devoleped countries as a result of the concept of social- welfare state'Mn this period goverments which had had a passive role,had to be active in order to solve the problems of the groups which wanted political equality.The demans of reformation of the working conditions and fair pay became significant as the new concepts of human rights. Social security,trade-unionism,the right of going on strike, educational and health rights were the gains of humanity in this period. The Third Generations of Human Rights: In the second period of the 20th century the demand of human rights in underdevoleped countries began to spread fast with the concepts of peace,good health and stability.It is appropriate to call the rights in this period as”solidarity rights“. In this period ”human rights"was gained as a concept for mankind with its universality and with the agents which prepared the coming into being of the United Nations. The practice of the thought that human rights can only be gained by means of education is also one of the gains of this period. Goverments recognized human rights by endorsing international agreements, and this agreements arranged the relationship between the goverment and its fellow-citizens. The striving of the goverments to teach the fellow-citizens which rights they had made the education of human rights compulsory. In the Turkish Educational System,the education of human rights appeared at first as the introductionof this rights. Republic period the education of human rights was considered as limited rights, which had been known as minority rights. The Universal Declaration of Human Rights which had been published by the United Nations,was introduced into course-books. This document is also the evidence of the fact that the universal characteristic of human rights was recognized by the member states. After 1990 a lot of institutions and individuals wanted to see human rights as a lesson at schools and they did their best. The education of human rights at schools is the fruit of their efforts. In 1995 human rights became a lesson at primary and high schools. This study is prepared to evaluate the efforts of the institutions, organizations and individuals who contributed in the conformations of the education of human rights between the years 1990 and 1995.
Benzer Tezler
- İnsan hakları eğitiminin hukuksal temelleri ve Türkiye'de insan hakları eğitimi ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi
The legal bases of human rights education and the examination of the recent hes have been done about the education of human rights in Turkey
RAMAZAN BALKİS
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECMETTİN TOZLU
- Demokrasi ve insan haklarının 1980-2000 yılları arası lise tarih kitaplarına ve tarih müfredat programlarına yansıması
The Reflection of democracy and human right to high school history books and history curriculum between the years 1980-2000
ZİHNİ MEREY
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ZEKİ TEKİN
- İlkokul 4. sınıf insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Kastamonu örneği)
An evaulation of elementary school 4th grade 'human rights, citizenship and democracy' course's curriculum according to teacher opinions (The sample of Kastamonu)
BETÜL AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELAHATTİN KAYMAKCI
- Türk eğitim sisteminde himayeci değerler ilköğretim ders kitapları örneği
Protective values in Turkish education system example; primary education leson books
RECEP ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DOĞAN
- 1960'lı yıllardan günümüze vatandaşlık eğitimi ders kitaplarının değerlendirilmesi
Evaluation of citizenship education course books from 1960's to present day
RAŞİT TURCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Bilim Dalı
PROF. DR. ÇAĞATAY ÖZDEMİR