Beklenen kredi zararlarının ölçümü, raporlaması ve uluslararası muhasebe standartlarına uyum düzeyinin belirlenmesi: Bankacılık sektöründe bir uygulama
Measuring and reporting expected credit losses and determining the level of compliance with international accounting standards: An application to banking sector
- Tez No: 668282
- Danışmanlar: PROF. DR. FİGEN ZAİF
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bankacılık, İşletme, Banking, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
IFRS 9 Finansal Araçlar standardı kapsamında beklenen kredi zararlarının ölçümü, işletmelerin takdirine bırakılan temerrüt tanımı ve kredi riskinde önemli artış gibi kriterlere ve geleceğe yönelik makroekonomik göstergeler, senaryolar ve borçlulardan yapılabilecek tahsilat tutarları gibi varsayım ve tahminlere dayanmaktadır. Finansal tablo kullanıcılarının bankaların kredi riskini ve aktif kalitesini doğru bir şekilde değerlendirebilmelerine imkân tanınması, şeffaflığın artırılması, sermaye piyasalarında kaynakların etkin bir şekilde tahsis edilmesi ve kazanç yönetimine ilişkin uygulamaların sınırlandırılması açısından beklenen kredi zararlarına ilişkin dipnot açıklamalarının IFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar standardına uygun yapılması önem arz etmektedir. Bu nedenle, çalışmada beklenen kredi zararlarına ilişkin dipnot açıklamalarına uyum düzeyi ve denetim otoritelerine ve bankaların kendi yönetimlerine uyum düzeyinin artırılmasına yönelik atılacak adımlar konusunda rehberlik edebilmek amacıyla bu düzeyi etkileyen faktörlerin neler olduğu incelenmiştir. Araştırma kapsamında payları Borsa İstanbul'da işlem gören mevduat ve katılım bankalarının ve Londra Borsası'ndaki Financial Times Bankalar Endeksinde işlem gören bankaların 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin yıllık raporları okunmuş ve beklenen kredi zararlarına ilişkin IFRS 7, IFRS 9 ve IAS 1 standartlarındaki dipnot gereksinimlerinden hareketle belirlenen 2018 yılı için 65 ve 2019 yılı için 61 unsur üzerinden dipnot uyum skorları ağırlıksız ikili yöntem (Cooke yöntemi) kullanılarak hesaplanmıştır. Borsa İstanbul'da işlem gören bankaların dipnot uyum skorlarını etkileyebilecek faktörlerin belirlenmesi amacıyla geliştirilen hipotezler Spearman sıra korelasyonu ve Pearson korelasyonu aracılığıyla sınanmıştır. Ayrıca, farklı muhasebe kültürlerinin dipnot uyum düzeyi üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla Kara Avrupası hukuk sisteminin egemen olduğu ülkemizdeki Borsa İstanbul'da işlem gören bankaların uyum düzeyleri Anglo-Sakson hukuk sisteminin egemen olduğu Birleşik Krallık'taki Londra Borsası'nda işlem gören bankaların uyum düzeyleri ile karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda, Borsa İstanbul'da işlem gören bankaların ortalama dipnot uyum seviyeleri 2018 yılı için %52,9 ve 2019 yılı için %51,6 olarak hesaplanmıştır. Dipnot uyum skorlarının bankaların aktif büyüklüğü ve payların Borsa İstanbul'un yanı sıra başka bir ülkenin borsasında da işlem görmesiyle pozitif ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. BİST Kurumsal Yönetim Endeksine dâhil olan bankaların derecelendirme notlarıyla bu bankaların dipnot uyum skorları arasında da pozitif ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca, dipnot uyum düzeyinin Standardın ilk yılından sonra edinilen tecrübelerle birlikte arttığı tespit edilmiştir. Londra Borsası'nda işlem gören bankaların ortalama dipnot uyum skorları Borsa İstanbul'da işlem gören bankalardan oldukça yüksek bir şekilde 2018 yılı için %83,2 ve 2019 yılı için %83,3 olarak hesaplanmıştır. Dolayısıyla muhasebe kültürü ve hukuk sisteminin de dipnot uyumuna etkide bulunduğu söylenebilir. Çalışmada ayrıca, ulaşılan sonuçlardan hareketle Borsa İstanbul'da işlem gören bankaların ortalama dipnot uyum düzeylerini artırabilmek için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Measurement of expected credit losses in the scope of IFRS 9 Financial Instruments standard depends on criteria left to companies' discretion like definition of default and significant increase in credit risk and assumption and estimation about forward looking macroeconomic indicators, scenarios and amounts and timing of recoveries from borrowers. It is important to disclose expected credit losses in accordance with IFRS 7 Financial Instruments: Disclosures standard in order to allow users of financial statements to accurately assess credit risk and asset quality of banks, to increase transparency, to allocate resources in capital market efficiently and to limit earnings management opportunities. For this reason, in the study the level of disclosure compliance related to expected credit losses and the factors affecting these levels are examined in order to provide guidance for regulatory authorities and banks' own management on the steps to be taken to increase the level of disclosure compliance. In the scope of the research, 2018 and 2019 annual reports of deposit and participation banks listed on Borsa Istanbul and Financial Times Index of London Stock Exchange have been read. Disclosure compliance scores based on a self-constructed disclosure index consisting of 65 disclosure items for 2018 and 61 disclosure items for 2019 in IFRS 7, IFRS 9 and IAS 1 standards related to expected credit losses, have been calculated by using unweighted dichotomous method (Cooke's Method). Hypotheses developed in order to determine factors affecting the disclosure compliance scores of the banks listed on Borsa Istanbul, have been tested by Spearman rank correlation and Pearson correlation. Moreover, in order to determine the impact of different accounting cultures on the level of disclosure compliance, compliance levels of banks listed on Borsa Istanbul of Turkey which is the part of code law system, have been compared to the ones of the banks listed on London Stock Exchange of United Kingdom, which is the part of common law system. As a result of the research, the average disclosure compliance levels of the banks listed on Borsa Istanbul were calculated as 52,9% for 2018 and 51,6% for 2019. It is observed that disclosure compliance scores of the banks are positively associated with asset size and their shares being traded on the stock exchange of another country as well. It is concluded that the ratings of the banks included in the BIST Corporate Governance Index have a positive linkage with the disclosure compliance scores of these banks. In addition, the level of disclosure compliance increased with the experience gained after the first year the Standard applied. The average disclosure compliance levels of the banks traded on Financial Times Index of London Stock Exchange were calculated as 83,2% for 2018 and 83,3% for 2019, significantly higher than those of the banks traded on Borsa Istanbul. Therefore, it can be said that accounting culture and law system may affect disclosure compliance. In addition, suggestions have been made to increase the average disclosure compliance level of banks traded on Borsa Istanbul, based on the research findings.
Benzer Tezler
- Muhasebede ihtiyatlılık kavramı: Borç sözleşmeleri, sürdürülebilirlik raporlaması ve kriz dönemlerinde bankaların kredi kapasitesi üzerinde ihtiyatlı muhasebe uygulamalarının analizi
The principle of accounting conservatism: Analysis of conservative accounting practices on debt contracts, sustainability reporting and banks' credit capacity in crisis periods
DESTAN HALİT AKBULUT
- TFRS 9 standardı kapsamında karşılık uygulamalarının Türk bankacılık sektörüne etkisinin incelenmesi
Investigation of the impact of provision applications on the Turkish banking sector within the scope of TFRS 9 standards
TEVFİK AYDIN
- TFRS 9 finansal araçlar standardı kapsamında beklenen kredi zararı modelinin Türk bankacılık sektöründe uygulanması ve bankaların kârlılık yönetimi eğilimlerine etkisi üzerine bir araştırma
Within the principles of IFRS 9 financial instruments standard application of expected loss loss model in Turkish banking sector and a research on the effect of banks on profitability management
ALİ AKPELVAN
- Güncellenmiş TFRS 9 finansal araçlar standardı kapsamında muhasebeleştirilen beklenen kredi zararlarının bankacılık sektörüne etkileri
Başlık çevirisi yok
YAVUZ ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Bankacılıkİstanbul Bilgi ÜniversitesiMuhasebe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA ÜÇOĞLU