The Turkish translation and staging of Arturo Ui from the perspective of Verfremdungseffekt: An Analysis
Arturo Ui'nin Türkçe çevirisi ve sahnelemesinin Verfremdungseffekt açısından incelemesi
- Tez No: 699471
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ JONATHAN MAURICE ROSS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Bu çalışma Yücel Erten'in çevirdiği ve Ümit Aydoğdu'nun yönettiği, Bertolt Brecht'in Arturo Ui'nin Önlenebilir Tırmanışı adlı eserini, Verfremdungseffekt'in (yabancılaştırma etkisi) aktarılması açısından incelemektedir. Yabancılaştırma kavramı ve Pavis'in mizansen anlayışı çerçevesinde kaynak metin, metnin çevirisi ve Tiyatroadam tarafından 2013'te sergilenen oyunun kaydı karşılaştırmalı analize tabi tutulmaktadır. Yabancılaştırma, bilindik olanı tuhaflaştırarak seyircilerin sahnedeki olayları sosyoekonomik ve sosyopolitik açıdan eleştirel bir şekilde değerlendirmesini amaçlar. Kuramsal çerçevesini Pavis'in mizansen anlayışının oluşturduğu bu incelemede de metin ve performans arasındaki simbiyotik ilişkiye odaklanılmaktadır, zira söz konusu ilişki yabancılaştırma kavramının yapısında da mevcuttur. Bu doğrultuda Pavis'in mizansen anlayışı bir model olarak kullanılarak Ümit Aydoğdu'nun prodüksiyonda uyguladığı yöntemler kapsamlı bir şekilde ele alınmakta ve yönetmen farklı gösterge sistemlerini göz önünde bulundurduğu takdirde etkili bir mizansene ulaşılabileceği ileri sürülmektedir. Bir başka deyişle, metin ve performans arasında kurulacak simbiyotik bir ilişkiyle çeviri oyundaki yabancılaştırma etkisinin sahneye aktarılmasının mümkün olduğu iddia edilmektedir. Bu doğrultuda çevirmenin ve yönetmenin rolleri aydınlatılarak yabancılaştırma etkisinin sahnede simbiyotik bir biçimde yaratılmasında Erten'in çevirisinin son derece önemli olduğu belirtilmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates whether, and if so, how Verfremdungseffekt has been conveyed in the Turkish translation and staging of Bertolt Brecht's Der aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui, the fruit of the efforts of the translator Yücel Erten and the director Ümit Aydoğdu. To that aim, within the framework of Verfremdungseffekt and Pavis' notion of mise en scène, a comparative analysis is carried out of the original text, the translation, and the Tiyatroadam theatre company's performance of the play in 2013. By making the familiar strange, Brecht's Verfremdung aims to encourage the audience to reflect on the socio-economic and political aspects of the events on the stage. Patrice Pavis' mise en scène offers potentially fruitful insight into the symbiotic relationship between the text and performance, a key feature of Brechtian theatre. As part of the comparative analysis, the role of the director Ümit Aydoğdu and the methods he applied in his production are examined. Aydoğdu's Arturo Ui suggests that an effective mise en scène can be created if the director remains alert to the needs and resources of multiple semiotic systems. By fostering a symbiotic relationship between these systems, a director may succeed in realizing Verfremdungseffekt in the staging of a translated play, especially if they (like the translator) make effective use of the methods of compensation and amplification. In this sense, by illuminating the roles of the translator and the director, this thesis demonstrates how Erten's translation serves as a crucial foundation for the achievement of Verfremdungseffekt on the stage in a symbiotic manner.
Benzer Tezler
- Harold Pinter'ın 'Betrayal' adlı oyun metninin 'Aldatma' ve 'İhanet' olarak yapılan Türkçe çevirilerinin incelenmesi
Investigation of the translations of 'Betrayal' by Harold Pinter on the Turkish translations as 'Aldatma' and 'İhanet'
SERAY DURAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mütercim-TercümanlıkHaliç ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLA KAPAN EZİCİ
- Azerbaycan edebiyatında tiyatro
Theater in Azerbaijan literature
ELİF KOÇ
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN UYGUR
- Türkiye kültür ve yazın dizgesinde absürd tiyatronun aktarımı
Translating the theatre of the absurd into the Turkish cultural and literary systems
BAŞAK ERGİL
Doktora
Türkçe
2016
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL PARLAK
- Tiyatro çevirisi bağlamında Bernard-Marie Koltès oyunlarının Türkiye'deki dolaşımı
Circulation of Bernard-Marie Koltès? dramas in Turkey as a part of drama translation
BEKİ HALEVA
Doktora
Türkçe
2011
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- Cumhuriyet Dönemi çeviri tiyatrosu: Tennessee Wıllıams oyunlarının dolaşımı
Translated drama in the Republican Period: The circulation of Tennessee Williams' plays
AYŞE ECE ARSLAN
Doktora
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN ŞULHA