İş biçimlendirme ile iş performansı arasındaki ilişkide kişi-iş uyumunun aracılık rolü
The mediating role of person-job fitting in the relationship between job crafting and work performance
- Tez No: 739207
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMDULLAH NEJAT BASIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, İşletme, Labour Economics and Industrial Relations, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: İş biçimlendirme, iş performansı, kişi-iş uyumu, Job crafting, work performance, person-job fitting
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Bu araştırmanın amacı; iş biçimlendirme ile iş performansı arasındaki ilişkiyi incelemek ve işgörenlerin iş biçimlendirme davranışlarının, iş performansı üzerindeki etkisinde kişi-iş uyumunun aracılık rolünü tespit etmektir. Araştırmaya yönelik yapılan kuramsal taramalar çerçevesinde bağımlı değişken iş performansı, bağımsız değişken iş biçimlendirme ve aracı değişken kişi-iş uyumunu içeren bir araştırma modeli oluşturulmuş ve bahsi geçen değişkenler ile ilgili hipotezler geliştirilmiştir. Araştırmada yer alan hipotezler, iş biçimlendirme ile iş performansı ve iş performansının alt boyutları arasındaki ilişkileri; kişi-iş uyumu ile iş performansı ve alt boyutları ile olan ilişkileri ve son olarak iş biçimlendirmenin iş performansı ve alt boyutları üzerindeki etkisinde kişi-iş uyumunun aracılık rolünün olup olmadığının analiz edilmesi hususlarını içermektedir. Araştırma modelinin ve hipotezlerin test edilmesi amacıyla bu çalışmada, araştırma yaklaşımlarından nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Kamu ve özel sektör kuruluşlarında çalışan 402 kişiden anket yöntemi ile veri toplanmış ve araştırma hipotezleri test edilmiştir. Araştırmada, verilerin değerlendirilmesinde SPSS 28.0, SmartPLS 3.2.8. istatistik programları kullanılmıştır. Araştırma sonucunda iş biçimlendirme ile iş performansı arasında aynı yönlü bir ilişki ortaya çıkmıştır. Diğer bir ifadeyle bir örgütte çalışanların iş biçimlendirme davranışları geliştikçe iş performansları da artmaktadır. Buna ek olarak iş biçimlendirmenin, iş performansı alt boyutlarından rol içi performans ve rol dışı performans ile olan ilişkisinde de aynı yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Dolayısıyla bir kurum ya da kuruluşta işgörenlerin iş biçimlendirme davranışları geliştikçe hem rol içi performansları hem de rol dışı performansları da aynı yönde gelişmektedir. Bu hususun tam tersi de söz konusu olabilmektedir. Bir örgütte iş biçimlendirme yetenekleri azaldıkça iş performansları, rol içi ve rol dışı performanslarının da azaldığı görülmektedir. Araştırmada ortaya çıkan sonuçlardan biri de iş biçimlendirme ile kişi-iş uyumu arasında aynı yönlü bir ilişki olduğudur. İşgörenlerin iş biçimlendirme davranışları geliştikçe kişi-iş uyumu da aynı paralellikte artmaktadır. Tüm bunlara ek olarak kişi-iş uyumu ile iş performansı alt boyutlarından biri olan rol dışı performans ile olan ilişkisinde de ters yönlü bir etkileşim ortaya çıkmıştır. Ancak kişi-iş uyumunun rol içi performans ile olan ilişkisinde aynı yönlü bir etkileşim tespit edilmemiştir. Aracılık etki analizleri sonucunda ise iş biçimlendirme ile rol içi performans arasındaki ilişkide kişi-iş uyumunun aracılık rolünün olmadığı tespit edilmiştir. Buna ek olarak, iş biçimlendirme ile rol dışı performans arasında kişi-iş uyumunun aracılık etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla iş biçimlendirme ile iş performansı arasındaki ilişkide kişi-iş uyumunun kısmi aracılık rolünden bahsedilebilmektedir. Ek olarak ilgili yazında demografik ve mesleki değişkenlerin araştırma değişkenleri incelendiğinde ise rol içi performansın cinsiyete ve katılımcıların yaşlarına göre; rol dışı performansın ve kişi-iş uyumunun medeni duruma göre; kişi-iş uyumunun ise katılımcıların kurumdaki çalışma yıllarına göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this research examining the relationship between job crafting and work performance and determine the mediating role of person-job fit in the effect of job crafting behaviors of employees on work performance. Within the framework of the theoretical scans made for the research, a research model including dependent variable work performance, independent variable job crafting and mediating variable personjob fit was created and hypotheses related to the mentioned variables were developed. The hypotheses in the research, the relationships between job crafting and work performance and sub-dimensions of work performance; It includes the relationship between person-job fit and work performance and its sub-dimensions, and finally, analyzing whether person-job fit has a mediating role in the effect of job crafting on work performance and its sub-dimensions. In order to test the research model and hypotheses, quantitative research method, one of the research approaches, was used in this study. Data were collected from 402 people working in public and private sector organizations by questionnaire method and research hypotheses were tested. In the research, SPSS 28.0, SmartPLS 3.2.8 statistical programs were used. As a result of the research, a same-sided relationship has emerged between job crafting and work performance. In other words, as the job crafting behaviors of the employees in an organization improve, their work performance also increases. In addition, a similar relationship was found in the relationship between job crafting and job performance sub-dimensions, in-role performance and extra-role performance. Therefore, as the job crafting behaviors of the employees in an institution or organization develop, both their in-role performances and theiextra-role performances develop in the same direction. The opposite of this may also be the case. It is seen that as job crafting abilities decrease in an organization, work performances, in-role and extra-role performances also decrease. One of the results of the research is that there is a one-way relationship between job crafting and person-job fit. As the job crafting behaviors of the employees improve, the person-job fit also increases in parallel. In addition to all these, an inverse interaction has emerged in the relationship between person-job fit and extra-role performance, which is one of the sub-dimensions of work performance. However, no one-sided interaction was found in the relationship between person-job fit and in-role performance. As a result of mediation effect analysis, it was determined that person-job fit does not have a mediating role in the relationship between job crafting and in-role performance. In addition, it was revealed that there is a mediating effect of person-job fit between job crafting and extra-role performance. Therefore, the partial mediation role of person-job fit in the relationship between job crafting and work performance can be mentioned. In addition, when the research variables of demographic and occupational variables are examined in the related literature, it is seen that in-role performance according to gender and age of participants; extra-role performance and person-job fit according to marital status; It has been determined that the person-job fit differs according to the working years of the participants in the institution.
Benzer Tezler
- İş biçimlendirmenin görev performansı üzerindeki etkisinde işe tutulma ve psikolojik sermayenin rolü
The role of job engagement and psychological capital in the effect of job crafting on job performance
BİRCAN GÜNER
- A spatial conception based on walking: Critical walk
Yürümeye dayalı mekânsal bir kavrayış: Eleştirel yürüyüş
NİLSU ALTUNOK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
- Effects of organizational and individual dynamic capabilities on business model innovation and sme performance
Örgütsel ve bireysel dinamik yeteneklerin iş modeli yenilikçiliği ve kobi performansı üzerindeki etkiler
SEHER ÖĞRENCİ
Doktora
İngilizce
2024
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LUTFİHAK ALPKAN
- Okul yöneticilerinin duygusal emek ve iş doyumu arasındaki ilişkiye dair bir inceleme
A study on the relationship between school administrators' emotional labor and their job satisfaction
AHMET GÖÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN ÇEKİÇ
- Mekansal belleğin ortaöğretim binaları bağlamında irdelenmesi
Analysis of spatial memory in the context of secondary schools
ZEYNEP TARÇIN TURGAY