Arapçadan türkçeye yapılan kısa öykü çevirilerinin Gideon Toury'nin erek odaklı kuramı bağlamında incelenmesi
An examination of short stories translations from arabic to Turkish in the context of Gideon Toury's target-oriented theory
- Tez No: 750762
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜRKAN DAĞBAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Farklı ulusların bilim, sanat, düşünce gibi alanlardaki çabalarını birbirleriyle paylaşabilme yolu olan çevirinin, insanlık tarihi kadar eski olduğu bilinmektedir. Kültürün en temel ögelerinden biri sayılan dil olgusu, hiç kuşkusuz çok eski zamanlardan beri toplumların ilgisini çekmiştir. Bugünkü kaynaklara göre çeviri etkinliğinin Eski Hint'te ve Eski Yunan'a kadar uzandığı bilinmektedir. İnsanlık tarihi ile eş zamanlı yol kat eden çeviri etkinliği, bu süreç boyunca gelişmeye devam ederek, günümüzde de her alanda kullanımına ihtiyaç duyulan bir etkinlik olarak misyonunu sürdürmektedir. Çeviri etkinliğinin böylesine önem arz ettiği günümüzde, çeviri eserler üzerine yapılan çalışmalar önem kazanmakta ve yazın çevirisi alanına katkı sunmaktadır. Bu tezde Modern Arap Edebiyatı döneminde yazılan ve dilimize birden fazla çevirmen tarafından aktarılmış olan on kısa öykü seçilmiş ve çevirmen kararları karşılaştırmalı olarak ele alındıktan sonra her erek metin kendi içinde Gideon Toury'nin öne sürmüş olduğu“Erek Odaklı Kuram”ve genel çeviri stratejileri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Kaynak dile sadık kalınarak yapılan çeviriler“yeterli”, erek dil ve kültürüne yakın duran çeviriler ise“kabul edilebilir”çeviri olarak nitelendirilmiştir. Amacının hata avcılığı olmadığı, dilsel ve kültürel unsurların erek dile aktarılışı noktasında çevirmen tercihlerinin sebeplerini anlayabilme üzerine odaklanan bu inceleme, Toury'nin karşılaştırmalı çözümleme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde, çalışmamıza konu olan yirmi dört hedef metinden dördünün kaynak odaklı, yirmisinin ise hedef odaklı yaklaşımla aktarıldığı, hedef odaklı yaklaşımın ciddi bir farkla ağır bastığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
It is known that translation, which is a way of sharing the efforts of different nations in fields such as science, art and thought, is as old as the history of humanity. The language phenomenon, which is considered one of the most essential elements of culture, has undoubtedly attracted the attention of societies since ancient times. According to today's sources, it is known that the translation activity dates back to Ancient India and Ancient Greece. The translation activity, which has traveled simultaneously with the history of humanity, continues to develop throughout this process and continues its mission as an activity that needs to be used in every field today. In the present day where translation activity is of such importance, studies on translated works gain importance and contribute to the field of literary translation. In this thesis, ten short stories written in the Modern Arabic Literature period and translated to our language by more than one translator were selected, and after the translators' decisions were discussed comparatively, each target text was evaluated in line with the“Target-Oriented Theory”put forward by Gideon Toury and general translation strategies. Translations made by remaining faithful to the source language are considered“adequate”, and translations that seen closer to the target language and culture are considered“acceptable”translations. This study, whose purpose is not to find translation errors and which focuses on understanding the reasons for translator preferences at the point of transferring linguistic and cultural elements to the target language, was carried out with Toury's comparative analysis technique. As a result of the obtained results, it has been determined that out of the twenty-four target texts that are the subject of our study, four of them were translated with a source-oriented approach and twenty of them were translated with a target-oriented approach, and the target-oriented approach outweighs by a significant margin.
Benzer Tezler
- Corcȋ Zeydân'ın 'Selâhaddin Eyyûbȋ' adlı romanının Arapça ve İngilizceden Türkçeye yapılan çevirilerindeki kayıplar
Losses in the translations of the novel 'Saladin' by Jurji Zaydan from Arabic and English into Turkish
SADİYE İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN DÜZGÜN
- XVIII. yüzyıl Osmanlı minyatüründe yıldızlar ve burçlar: Tercüme-i 'İkdü'l-cümân fî târîh-i ehli'z-zamân nüshalarının tasvirleri
Constellations and zodiac in 18th century Ottoman miniatures: Tercüme-i 'İkdü'l-cümân fî târîh-i ehli'z-zamân copies
ALİ NİHAT KUNDAK
Doktora
Türkçe
2011
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU MAHİR
- Arap gramercilerin gözünden Memlûk-Kıpçak Türkçesi grameri
Mamluk Kipchak Turkish grammar from the perspective of Arab grammarians
ADEM BULUT
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimEge ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN
PROF. DR. ZEKİ KAYMAZ
- Za'ifi, Gülşen-i Si-Murg: İnceleme - tenkitli metin
Zaifi, Gulsen-i Si-Murg: Analysis - critical text
BERRİN UYAR AKALIN
Doktora
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Diriliş Ertuğrul dizisinin Arapça altyazı çevirilerinde deyimsel aktarım
Idiomatic transfer in Arabic subtitle translations of the series Diriliş Ertuğrul
ARİFE ERAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ÖZCAN