Geri Dön

Arapçadan türkçeye yapılan kısa öykü çevirilerinin Gideon Toury'nin erek odaklı kuramı bağlamında incelenmesi

An examination of short stories translations from arabic to Turkish in the context of Gideon Toury's target-oriented theory

  1. Tez No: 750762
  2. Yazar: KÜBRA AYŞE AYHAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜRKAN DAĞBAŞI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 163

Özet

Farklı ulusların bilim, sanat, düşünce gibi alanlardaki çabalarını birbirleriyle paylaşabilme yolu olan çevirinin, insanlık tarihi kadar eski olduğu bilinmektedir. Kültürün en temel ögelerinden biri sayılan dil olgusu, hiç kuşkusuz çok eski zamanlardan beri toplumların ilgisini çekmiştir. Bugünkü kaynaklara göre çeviri etkinliğinin Eski Hint'te ve Eski Yunan'a kadar uzandığı bilinmektedir. İnsanlık tarihi ile eş zamanlı yol kat eden çeviri etkinliği, bu süreç boyunca gelişmeye devam ederek, günümüzde de her alanda kullanımına ihtiyaç duyulan bir etkinlik olarak misyonunu sürdürmektedir. Çeviri etkinliğinin böylesine önem arz ettiği günümüzde, çeviri eserler üzerine yapılan çalışmalar önem kazanmakta ve yazın çevirisi alanına katkı sunmaktadır. Bu tezde Modern Arap Edebiyatı döneminde yazılan ve dilimize birden fazla çevirmen tarafından aktarılmış olan on kısa öykü seçilmiş ve çevirmen kararları karşılaştırmalı olarak ele alındıktan sonra her erek metin kendi içinde Gideon Toury'nin öne sürmüş olduğu“Erek Odaklı Kuram”ve genel çeviri stratejileri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Kaynak dile sadık kalınarak yapılan çeviriler“yeterli”, erek dil ve kültürüne yakın duran çeviriler ise“kabul edilebilir”çeviri olarak nitelendirilmiştir. Amacının hata avcılığı olmadığı, dilsel ve kültürel unsurların erek dile aktarılışı noktasında çevirmen tercihlerinin sebeplerini anlayabilme üzerine odaklanan bu inceleme, Toury'nin karşılaştırmalı çözümleme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde, çalışmamıza konu olan yirmi dört hedef metinden dördünün kaynak odaklı, yirmisinin ise hedef odaklı yaklaşımla aktarıldığı, hedef odaklı yaklaşımın ciddi bir farkla ağır bastığı tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

It is known that translation, which is a way of sharing the efforts of different nations in fields such as science, art and thought, is as old as the history of humanity. The language phenomenon, which is considered one of the most essential elements of culture, has undoubtedly attracted the attention of societies since ancient times. According to today's sources, it is known that the translation activity dates back to Ancient India and Ancient Greece. The translation activity, which has traveled simultaneously with the history of humanity, continues to develop throughout this process and continues its mission as an activity that needs to be used in every field today. In the present day where translation activity is of such importance, studies on translated works gain importance and contribute to the field of literary translation. In this thesis, ten short stories written in the Modern Arabic Literature period and translated to our language by more than one translator were selected, and after the translators' decisions were discussed comparatively, each target text was evaluated in line with the“Target-Oriented Theory”put forward by Gideon Toury and general translation strategies. Translations made by remaining faithful to the source language are considered“adequate”, and translations that seen closer to the target language and culture are considered“acceptable”translations. This study, whose purpose is not to find translation errors and which focuses on understanding the reasons for translator preferences at the point of transferring linguistic and cultural elements to the target language, was carried out with Toury's comparative analysis technique. As a result of the obtained results, it has been determined that out of the twenty-four target texts that are the subject of our study, four of them were translated with a source-oriented approach and twenty of them were translated with a target-oriented approach, and the target-oriented approach outweighs by a significant margin.

Benzer Tezler

  1. Corcȋ Zeydân'ın 'Selâhaddin Eyyûbȋ' adlı romanının Arapça ve İngilizceden Türkçeye yapılan çevirilerindeki kayıplar

    Losses in the translations of the novel 'Saladin' by Jurji Zaydan from Arabic and English into Turkish

    SADİYE İLHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OSMAN DÜZGÜN

  2. XVIII. yüzyıl Osmanlı minyatüründe yıldızlar ve burçlar: Tercüme-i 'İkdü'l-cümân fî târîh-i ehli'z-zamân nüshalarının tasvirleri

    Constellations and zodiac in 18th century Ottoman miniatures: Tercüme-i 'İkdü'l-cümân fî târîh-i ehli'z-zamân copies

    ALİ NİHAT KUNDAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BANU MAHİR

  3. Arap gramercilerin gözünden Memlûk-Kıpçak Türkçesi grameri

    Mamluk Kipchak Turkish grammar from the perspective of Arab grammarians

    ADEM BULUT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimEge Üniversitesi

    Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN

    PROF. DR. ZEKİ KAYMAZ

  4. Za'ifi, Gülşen-i Si-Murg: İnceleme - tenkitli metin

    Zaifi, Gulsen-i Si-Murg: Analysis - critical text

    BERRİN UYAR AKALIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DURSUN YILDIRIM

  5. Diriliş Ertuğrul dizisinin Arapça altyazı çevirilerinde deyimsel aktarım

    Idiomatic transfer in Arabic subtitle translations of the series Diriliş Ertuğrul

    ARİFE ERAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Mütercim-TercümanlıkGazi Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT ÖZCAN