Eğitim yöneticilerinin profesyonelleşmesi: OECD ülkeleri bağlamında bir karşılaştırma
Professionalization of educational administrators: A comparison in the context of OECD countries
- Tez No: 758360
- Danışmanlar: PROF. DR. NECATİ CEMALOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Bu araştırmanın amacı, OECD ülkeleri bağlamında uluslararası bir karşılaştırma yaparak, Türkiye'de eğitim yöneticisi seçme, yetiştirme ve atama sistemleri gibi profesyonelleşmeye dair konularda çeşitli çıkarımlarda bulunmak, kültürel farklılıkları da göz önünde bulundurarak eğitimde akademik yönden başarılı ülkelerin eğitim yöneticisi yetiştirme sistemlerinden iyi uygulama örnekleri sunmak, Türkiye'deki mevcut başarılı okul yöneticilerinin okul yöneticisi, seçme, yetiştirme ve atama sistemlerine yönelik görüş ve önerilerini değerlendirmek ve Türkiye'deki üst düzey eğitim yöneticilerinin eğitimde profesyonelleşmeye dair görüşlerini ortaya koymaktır. Uluslararası karşılaştırmalı sınavlar sayesinde örgütsel faktörlerin öğrenci başarısı üzerindeki etkilerine yönelik artan bilimsel ilgiye rağmen, eğitim yöneticilerinin temel niteliklerinin öğrenci öğrenme çıktıları ile nasıl ilişkili olabileceğine dair ampirik kanıtlar sınırlıdır. Bu araştırma, eğitim yöneticiliğinde profesyonelleşme olgusu ile öğrenci başarısı arasındaki ilişkiyi, PISA sonuçları doğrultusunda öne çıkan beş OECD ülkesi olan Estonya, Japonya, Güney Kore, Finlandiya ve Kanada bağlamında, Türkiye'deki eğitim yöneticiliği sistemi üzerinden inceleyerek karşılaştırmalı çıkarımlarda bulunmaktadır. Eğitim yöneticiliğinde profesyonelleşme olgusu mesleğe giriş, mesleki gelişim, özerklik, atama/yer değiştirme, denetim, ödüllendirme, toplumsal statü ve örgütlenme temalarında ele alınmıştır. Bu araştırmada, nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma grubu ve katılımcıların seçiminde uygun örnekleme ve ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla doküman analizi, odak grup görüşmesi ve elit mülakat tekniklerinden faydalanılarak üç aşamalı bir yöntem izlenmiştir. Araştırmanın geçerlik ve güvenirliğini sağlamak amacıyla, çoklu veri kaynağı kullanımı, uzun süreli etkileşim ve kodlayıcılar arası görüş birliği tekniklerine başvurulmuştur. Veriler, içerik analizine tâbi tutularak kod ve temalar oluşturulmuştur. PISA'da başarılı OECD ülkeleri olan Estonya, Japonya, Güney Kore, Finlandiya ve Kanada'daki eğitim yöneticiliğinin profesyonelleşmesi konusu okul yöneticilerinin mesleğe girişi, mesleki gelişimi, özerkliği, atanması, yer değiştirmesi, denetimi, ödüllendirilmesi, toplumsal statüsü ve örgütlenmesi temalarında Türkiye'deki sistem ile karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, Türkiye'de eğitim yöneticiliğinin durumunun, başarılı OECD ülkelerindeki örneklerle kıyaslandığında çoğunlukla farklılıklar gösterdiğini ortaya koymaktadır. Türkiye'deki başarılı okul yöneticilerinin okul yöneticisi seçme modeli önerileri istendiğinde en çok tecrübe şartı konması, ikinci sırada sınav yapılması, üçüncü sırada kriter temelli seçimler yapılması ve dördüncü sırada yöneticilik eğitimi almış olması şartı getirilmesi önerilmiştir. Yetiştirme başlığında en çok atama sonrası yani hizmet içi eğitim yapılması gerektiği önerisi gelmiştir. Atama başlığında en çok liyakat usulü ile atama yapılması gerektiği ve mesleğin statüsünün artırılması gerektiği yönünde öneriler sunulmuştur. Katılımcılardan model önerisi istediğinde ise çoğunlukla tüm bileşenlerin bir arada bulunduğu seçme-yetiştirme-atama modelleri önerisi ön plana çıkmıştır. En öne çıkan model önerisi ise hem sınav türlerini kapsayan hem liyakati önemseyen, üzerine de hizmet içi eğitimi ekleyen seçme-yetiştirme-atama modeli olmuştur. Türkiye'deki üst düzey eğitim yöneticilerinin eğitim yönetiminde profesyonelleşme ve okul yöneticisi, seçme, yetiştirme ve atama sistemine dair görüş ve önerileri alındığında, Türkiye'de okul yöneticiliğinin profesyonel bir meslek alanı olduğunu düşünmediklerini, okul yöneticiliğine seçme sürecinde baskı gruplarının etkisi olduğunu, mevcut seçme-yetiştirme-atama sistemini uygun bulduklarını, ancak dağınık görev, kaynaklar, izleme ve eğitim-öğretim konularında ise sistemin gözden geçirilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Bulgulardan yapılan çıkarımlar, okul yöneticiliği uygulamaları hakkında uluslararası bakış açıları sağlamakta ve böylece bu alandaki OECD ülkeleri ve eğitim yöneticiliğinde profesyonelleşme odaklı literatürü zenginleştirmektedir. Ayrıca, bu çalışma, eğitim alanındaki politika yapıcılar, eğitim yöneticileri ve gelecekteki araştırmacılar için faydalı bilgiler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to make an international comparison in the context of OECD countries to make various inferences about professionalization such as the selection, training and appointment systems of education administrators in Turkey, to present good practice examples from education administrator training systems of countries that are academically successful in education, taking into account cultural differences, to investigate the opinions and suggestions of current successful school administrators in Turkey regarding school administrators' selection, training and appointment systems, and to take the opinions of senior education administrators in Turkey on professionalization in education. Despite the growing scientific interest in the effects of organizational factors on student achievement thanks to international benchmarking, empirical evidence on how the core qualities of education administrators can be related to student learning outcomes is limited. This research makes comparative inferences by analyzing the relationship between professionalization in educational administration and student achievement in the context of Estonia, Japan, South Korea, Finland and Canada, which are the five prominent OECD countries in line with the PISA results, and by examining the educational administration system in Turkey. The phenomenon of professionalization in educational administration has been discussed in the themes of entry to the profession, professional development, autonomy, appointment, rotation, supervision, rewarding, social status and unionization. The case study design, one of the qualitative research approaches, is adopted in the study. Appropriate sampling and criterion sampling methods are used in the selection of the study group and participants. In the research, a three-stage method is followed by making use of document analysis, focus group interview and elite interview techniques for data collection. In order to ensure the validity and reliability of the research, the use of multiple data sources, long-term interaction and encoder accuracy techniques are used. Codes and themes are created by subjecting the data to descriptive and content analysis. The issue of professionalization of educational administration in Estonia, Japan, South Korea, Finland and Canada, which are successful OECD countries in PISA, has been compared to the system in Turkey in terms of school administrators' entry to the profession, professional development, autonomy, appointment /rotation, supervision, rewarding, social status and unionization. The results reveal that the situation of education administration in Turkey is often different when compared to examples from successful OECD countries. When successful school administrators in Turkey are asked for school administrator selection model suggestions, it is recommended to put experience condition in the first place, to make the exam in the second place, to make the criteria-based choices in the third place and to have taken the management education in the fourth place. In the topic of training, it is suggested that post-appointment, that is, in-service training, should be done the most. In the title of appointment, there are suggestions that the appointment should be made mostly on merit and the status of the profession should be increased. When asked for a model proposal, participants mostly offered selection-training-appointment models in which all components are together. The most prominent model proposal is the selection-training- appointment model which includes both exam types and attaches importance to merit and adds in-service training. When the opinions and suggestions of the senior education administrators in Turkey about professionalization in educational administration and the school administrator selection, training and appointment system are taken, it has been found that they do not think that school administration is a professional job in Turkey, that pressure groups have an effect on the selection process for school administrators, that the current selection-training-appointment system is appropriate, but the system should be revised in terms of scattered tasks, resources, monitoring and education-training. The implications of the findings provide international perspectives on school administration practices and thus complement the professionalization-oriented literature in this field, OECD countries and educational administration. In addition, this study provides useful information for educational policy makers, educational administrators and future-researchers.
Benzer Tezler
- Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ve liderlik özelliklerinin öğretmenlerin mesleki profesyonelliğine etkisi
The power supplies and leadership features used by school administors have an impact on the occupational professionalism of teachers
SÜMEYYE AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KORKMAZ
- Profesyonel okul yöneticiliği
Professional school management
KEMAL AYYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÇELİKTEN
- 1980 sonrasında Türkiye'de işçi sendikacılığının baskı grubu niteliğinin değişimi
Başlık çevirisi yok
RECAİ ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriGazi ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERDİNÇ YAZICI
- Eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi sürecinde karşılaşılan sorunlar ve fonksiyonel bir model önerisi
The challenges faced in the process of training education administrators and a proposal for a functional model
YELİZ YENİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÇELİKTEN
- Sağlık hizmetleri kullanımı ve hasta tatmininin değerlendirmesi: Somali'de anne ve çocuk sağlığı hizmetleri üzerine bir araştırma
An assessment of health services utilization and patient satisfaction: A research on maternal and child health services in Somalia
BİSHAR ABDİ MOHAMED
Doktora
Türkçe
2023
Sağlık Kurumları YönetimiAnkara ÜniversitesiSağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN AKBULUT