Yapay zeka okuryazarlık becerilerinin gelişimini etkileyen öğretimsel unsurların incelenmesi
Analysis of instructional issues affecting the development of artificial intelligence literacy skills
- Tez No: 759426
- Danışmanlar: PROF. DR. SELÇUK KARAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerine yönelik yapay zekâ okuryazarlığı öğretim etkinliklerinin tasarlanması ve yapay zekâ okuryazarlık becerilerinin gelişimini etkileyen öğretim unsurlarının incelenmesidir. Yöntem: Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Amaçlı örnekleme ile seçilen çalışma grubunu, Erzurum ilinde yer alan çok programlı Anadolu lisesindeki 10 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında yapay zekâ temelleri sunumu, bilgisayarsız etkinlikler, bilgisayarlı etkinlikler, hem bilgisayarlı hem bilgisayarsız etkinlik ve proje geliştirme olmak üzere beş bölüm ve toplam yedi etkinlikten oluşan yapay zekâ okuryazarlığı eğitimi tasarlanmıştır. Eğitim içerisinde yer alan her bir etkinlik farklı günlerde uygulanmıştır. Görüşme formları, proje değerlendirme formu ve proje çalışma sayfaları ile elde edilen veriler, nitel ve nicel yöntemlerle analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışmada elde edilen bulgulara göre; katılımcıların ilgisini çeken ve eğlenceli olan uygulama etkinlikleri, yapay zekâ okuryazarlık becerilerinin gelişmesinde etkilidir. Yapay zekâ okuryazarlığı eğitimde etkinliklerin çeşitlendirilmesi eğitimin güçlü yönleri arasında yer almaktadır. Etkinlik süresinin uzatılması, eğitime yönelik katılımcı önerileri arasında yer almaktadır. Katılımcılar yapay zekâ okuryazarlığı eğitiminin geliştirilmesi gereken yönünün teknik ve donanımsal etkinlikler olduğu yönünde görüş bildirmişlerdir. Eğitim sonunda katılımcıların hedeflenen yapay zekâ okuryazarlık becerilerini büyük ölçüde geliştirdikleri görülmüştür. Hem bilgisayarlı hem bilgisayarsız etkinlik katılımcıların yapay zekâ projesi geliştirme özgüvenine en çok katkı sağlayan etkinlik olmuştur. Sonuçlar: Hem bilgisayarlı hem bilgisayarsız şekilde uygulanan etkinliğin yapay zekâ okuryazarlık becerisini kazandırmada etkili olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Yapay zekâ okuryazarlığı eğitiminde bilgisayarsız etkinlikler, katılımcıların hazırbulunuşluk düzeyleri fark etmeksizin yapay zekânın çalışma prensiplerini algılamalarında etkili olmuştur. Bilgisayarlı etkinlikler gerçek bir yapay zekâ eğitme ve kullanma deneyimi sağlamasından dolayı katılımcıların yapay zekâ okuryazarlığı üzerinde olumlu etki sağlamıştır. Yapay zekâ okuryazarlığı becerilerinin kazandırılmasında genel öğretim ilkelerinin dışında birtakım unsurların gözetilmesi gerektiği görülmüştür. Eğitim sonucunda çalışma grupları tarafından geliştirilen projelerin hedeflenen yapay zekâ okuryazarlık becerilerini yeterli düzeyde barındırdığı görülmüştür. Etkinlik süresinin uzatılması, çalışma grubundaki kişi sayısının azaltılması, bireysel olarak çalışmak ve sınıfın genişletilmesi katılımcıların eğitime yönelik beklentileri arasında yer almıştır. Aynı zamanda eğitim katılımcıların yapay zekâ okuryazarlığına yönelik algılarını olumlu yönde etkilemiştir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The purpose of this study is to design artificial intelligence literacy instructional practies for second school students and to examine the instructional issues that effect the development of artificial intelligence literacy skills. Method: In this study, the case study method, which is one of the qualitative research methods, was used. The study group selected by purposive sampling consists of ten students in a multi-program Anatolian high school in Erzurum. Within the scope of the research, artificial intelligence literacy education, which consists of five parts and a total of seven activities, including the presentation of artificial intelligence foundations, activities without computers, activities with computers, both computerized and non-computerized activities and project development were designed. Each activity in the education was implemented on different days. The data obtained with interview forms, project evaluation form and project worksheets were analysed with qualitative and quantitative methods. Findings: According to the findings obtained in the study; Practice activities that attract the attention of the participants and are fun are effective in the development of artificial intelligence literacy skills. Artificial intelligence literacy and diversification of activities in education are among the strengths of education. Extending the duration of the event is among the participant suggestions for education. Participants stated that the aspect of artificial intelligence literacy education that needs to be developed is technical and hardware activities. At the end of the education, it was seen that the participants greatly improved their targeted artificial intelligence literacy skills. Both computer-based and non-computer activities were the activities that contributed the most to the self-confidence of the participants in developing an artificial intelligence project. Conclusions: Computer-free activities in artificial intelligence literacy education were effective in perceiving the working principles of artificial intelligence, regardless of the readiness level of the participants. It has been seen that general teaching principles are effective in gaining artificial intelligence literacy skills and there are also diverging points. It has been concluded that the activity applied both with and without a computer is more effective in gaining artificial intelligence literacy skills. As a result of the training, it has been seen that the projects developed by the working groups have the targeted artificial intelligence literacy skills at a sufficient level. Extending the duration of the event was among the expectations of the participants for the education. At the same time, the education positively affected the participants' perceptions of artificial intelligence literacy.
Benzer Tezler
- Özel yetenekli öğrencilerin eleştirel okuma ve yazma becerilerinde yapay zeka uygulamalarının rolü
The role of artificial intelligence applications in critical reading and writing skills of gifted students
EMSAL SÜRMELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ YAMAN
- Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının üretken yapay zekâ yeterliliği ve 21. yüzyıl becerileri: Karma yöntem araştırması
Physical education and sport teacher candidates' productive artificial intelligence competence and 21st century skills: A mixed method research
TUĞBA CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN CEYHUN CAN
- Öğretmen adaylarının yapay zekâ okuryazarlık düzeyleri ile 21.yy öğreten becerilerinin ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi
An investigation of preservice teachers' artificial intelligence literacy levels and 21st century teacher skills with the relationship between the variables
MURAT KAYABAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NUH YAVUZALP
- Çocuk dostu yapay zekâ çerçeve programının ilkokul öğrencilerinin dijital esenliğine etkisi
The impact of a child-friendly artificial intelligence framework on the digital well-being of primary school students
MUSTAFA UZUNAĞAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMRE SEZGİN
- Enhancing reading and writing skills of EFL learners through a suggested artificial intelligence literacy development model
EFL öğrencilerinin okuma ve yazma becerilerinin önerilen yapay zeka okuryazarlığı modeli ile geliştirilmesi
CEYDA YAVUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİYE MÜGE TAVİL