Kuşaklararası aktarım bağlamında kadınların geleneksel mutfak deneyimleri: Ünye örneği
Women's traditional cuisine experiences in the context of intergenerational transfer: The case of Ünye
- Tez No: 778503
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EVRİM ÖLÇER ÖZÜNEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halkbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Yemek, insan yaşamının devamlılığındaki en hayati ihtiyaç olmakla birlikte sadece bu işlevi yerine getirmekle kalmayıp insanın anlamlı kıldığı her şeyde ve her yerde kendine kültürel olarak yer bulmaktadır. Bunun yanında kadın cinsiyetinin insan türünün devamlılığını sağlayan rolü ve annelik sürecinde bebek için gerekli besini belli bir süre kendi bedeninden sağlaması, beslemek ve kadın arasında doğal bir ilişkinin kurulmasına neden olmuştur. Dolayısıyla bu konuda ''kadınlık bilgisi'' olarak adlandırılabilecek bir bilgi türünün varlığı da doğal kabul edilmektedir. Kadınlık bilgisi, hayatın içinde edinilen yazılı, kayıtlı olmayan geleneksel bir bilgi türüdür. Bu bilgi yaşanılan toplumun pek çok geleneksel yapı ve unsurlarının bilgisini de içermektedir. Böylece kadınlar pek çok geleneksel yapı ve unsurun taşıyıcısı ve koruyucusudur. Bu da bugün belli bir yerin geleneksel mutfağına dair yapılan bir araştırmada, kadınları doğrudan bu bilginin kaynağı yapmaktadır. Bu çalışma, kadına ait bir alan olarak görülen geleneksel mutfağın kuşaklararası aktarım sürecinin, değişen kadınlık anlayışıyla olan etkileşimsel ilişkisini konu edinmektedir. Kadın kimliğinin inşasında ev ile kurulan bağın kuşaklara ve dolaylı olarak da zamana bağlı değişkenliği ve dönüşümü dikkate alınarak, geleneksel mutfak özelinde birbirinden farklılık gösteren kadın deneyimlerine odaklanılmaktadır. Çalışma için Ordu'nun Ünye ilçesinde, Ünye'ye evlilik yoluyla gelmiş, burada doğup büyümüş, burada yaşayan ve kendini Ünyeli olarak tanımlayan toplamda 27 kadın ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler ve alan çalışmasında yapılan gözlemlerden elde edilen verilerin değerlendirmesiyle çalışma toplam altı bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın konusu, sorunu, literatüre olan katkısı ve temel hedeflere“Giriş”başlığını taşıyan birinci bölümde yer verilmektedir.“Ünye ve Alan Çalışması”başlıklı ikinci bölümde çalışmanın hem veri toplamasında hem de veri analizinde kullanılan yöntemler hakkında, özellikle de feminist yöntem hakkında bilgi verilmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, tezin temel kavramları olan ''yemek, cinsiyet ve kuşak kavramları'' çeşitli disiplinlerin literatürlerinden faydalanılarak açıklanmaktadır. Çalışmanın dördüncü ve beşinci bölümleri, alan verilerinin analizine ayrılmıştır.“Geleneksel Mutfak Anlayışı ve Mutfakta Kadınlık”adlı dördüncü bölümde, görüşmeci kadınların geleneksel mutfak algıları ortaya konmaktadır.“Değişim Bağlamında Geleneksel Mutfağın Aktarım Süreci”adlı beşinci bölümde, kadınların kendi aralarındaki bilgi aktarım sürecine ve bu süreçteki değişimlere odaklanılmaktadır. Sonuç bölümünde ise çoğu kez bir önceki kuşağa ya da yaşanılan coğrafyaya bağlı, benzer bir yeme içme pratiği olarak görülen geleneksel mutfağın artık bu şekilde tanımlanmasının çok anlamlı olmadığı ortaya konmaktadır. Geleneksel mutfak bugün, aktarıcısı ve koruyucusu kadınların yaşamlarında ve toplumsal konumlarındaki değişim sonucu alternatifleşen kadınlık halleri içinde, istendiği ve gerekli görüldüğü durumda, parçalı bir şekilde sürdürülmeye devam etmektedir.
Özet (Çeviri)
Although food is the most vital need in the continuity of human life, it not only fulfills this function, but also finds its cultural place in everything and everywhere that people make meaningful. In addition, the role of the female sex that ensures the continuity of the human species and the fact that it provides the necessary food for the baby for a certain period of time in the motherhood process has led to the establishment of a natural relationship between feeding and woman. Therefore, the existence of a type of knowledge that can be called 'feminine knowledge'' is considered natural. Feminine knowledge is a traditional type of written and unregistered knowledge that is acquired in life. This information also includes the knowledge of many traditional structures and elements of the society in which people live. Thus, women are carriers and protectors of many traditional structures and elements. This makes women the direct source of this information in a research on the traditional cuisine of a certain place today. This study deals with the interactional relationship of the intergenerational transmission process of traditional cuisine, which is seen as a woman's area, with the changing sense of femininity. Considering the variability and transformation of the bond established with the home, depending on generations and indirectly on time, in the construction of female identity, it focuses on women's experiences that differ from each other in the particular field of traditional cuisine. For the study, semi-structured interviews were conducted in Ünye District of Ordu with a total of 27 women who came to Ünye by marriage, were born and grew up here, live here and define themselves as from Ünye. With the evaluation of the data obtained from these interviews and the observations made in the field research, the study consists of a total of six parts. The subject, problem, contribution to the literature and basic objectives of the study are placed in the first chapter titled“Introduction”. In the second chapter, titled“Ünye and Field Research”, information is given about the methods used in both data collection and data analysis, especially about the feminist method. In the third part of the study, the basic concepts of the thesis ''food, gender and generation'' are explained by making use of the literatures of various disciplines. The fourth and fifth chapters of the study are devoted to the analysis of the field data. In the fourth chapter named“Traditional Cuisine Approach and Femininity in the Kitchen”, the traditional cuisine perceptions of the female interviewees are revealed. In the fifth chapter named“Transfer Process of Traditional Cuisine in the Context of Change”, the information transfer process among the women and the changes in this process are focused. In the final chapter, it is revealed that it is not very meaningful to define traditional cuisine, which is often seen as a similar eating and drinking practice depending on the previous generation or the location lived, in this way any more. Today, traditional cuisine continues to be maintained in a fragmented way, when requested and deemed necessary, within the alternating femininity states as a result of the changes in the lives and social positions of the women who are its transmitters and protectors.
Benzer Tezler
- Regl tabularının kuşaklar arası değerlendirilmesi: Farklı kuşaklara mensup kadınlar üzerine bir çalışma
Intergenerational evaluation of menstrual taboos: A study on women from different generations
KÜBRA GÜRGENCİ
- Kadın konukevinde kalan kadınların anlatılarında ataerkillik ve erkeklik imgesi
Patriarchy and masculinity image in narratives of women who received service from women's guest-house
HALE NUR SEVAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiAkdeniz ÜniversitesiKadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖNÜL DEMEZ
- Darbe, cinsiyet ve bellek: 12 Eylül 1980 darbesine ilişkin kadınlar arası bellek aktarımı
The military coup, gender, and memory: Women's transference of the memory of September 12th coup
NİLÜFER BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL ÇAKIR
- Yaratıcılık ve endüstrileşme bağlamında Gaziantep yemek mekânlarında geleneksel bilginin aktarımı
Transmission of traditional knowledge in Gaziantep dining venues with in the context of creativity and industrialization
ABDULKADİR ÖNKOL
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖCAL OĞUZ
- Bulgaristan Türklerinin göç ve kimlik deneyimleri: Zorlukların ve güçlenmenin kuşaklararası aktarımı
Migration and identity experiences of Bulgarian Turks: Intergenerational transmission of hardships and empowerment
HAKAN SAKARYA