Geri Dön

Çeviride meslekleşme: Çevirmenler ve çeviri işletme(ci)leri açısından çevirmen ulusal meslek standardı ve mesleki yeterlilikler

Professionalization in translation: Translator/interpreter national occupational standard and vocational qualifications from the position of translators and translation companies

PDF İndir

  1. Tez No: 804077
  2. Yazar: FATİH İKİZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MİNE YAZICI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 337

Özet

Çeviribilimin doğası gereği farklı disiplinlerle sürekli etkileşim içinde olması araştırma alanındaki çalışmaların yönünün belirlenmesinde etkili olmaktadır. Özelikle çeviriye ilişkin sosyolojik yaklaşımların çeviribilimin kuramsal alanında kabul görmesiyle çeviriyi salt dilsel veya metinsel bir eylem olarak değerlendirmenin yeterli olmadığı anlaşılmıştır. Çeviribilim alanında yaşanan bu değişim sayesinde önceki çalışmalarda göz ardı edilen ya da yeteri kadar değer atfedilmeyen çevirmenin araştırma nesnesi olarak öne çıkmasıyla birlikte çevirmen hakları, meslek etiği, çevirmenlerin çalışma koşulları, meslekleşme gibi konular da araştırmalarda yer bulmaya başlamıştır. Bu çalışmada çeviri sektörünün daimî eyleyenlerinden çevirmenlerin ve çeviri işletmelerinin meslekleşme faaliyetlerine ilişkin farkındalıklarını gözlemlemek ve beklentilerini ortaya koymak amacıyla çevirinin uygulama alanında bir anket çalışması yapılmıştır. Çevirmen ulusal meslek standardı, ulusal mesleki yeterlilikler ve çevirmen sertifikasyonu konusunda yürütülen faaliyetlerin çevirinin uygulama alanında nasıl karşılık bulduğu ve çeviri sektöründeki sorunlara nasıl bir katkı sağlayacağı sorusu bu çalışmanın çıkış noktası olmuştur. Çalışmanın ilk bölümünde alanyazında meslekleşme konusuna odaklanan araştırmalar incelenmiş ve çeviribilimin kuramsal alanında meslekleşme konusunun nasıl konumlandırılabileceği sorgulanmıştır. İkinci bölümde çevirmen sertifikasyonu üzerine odaklanılarak işlevsel bir sisteme sahip ülkelerdeki sertifikasyon uygulamaları ve meslekleşme çalışmaları açısından önemli bir misyona sahip çeviri/çevirmen meslek örgütleri üzerinde durulmuştur. Türkiye'de çeviri sektörünün kurumsal bir yapıya dönüşememesinin önündeki en büyük engellerden biri çevirmenlik mesleğine ilişkin yasal bir düzenlemenin olmamasıdır. Bununla birlikte, son dönemde bu anlamda önemli adımlar atılmış, meslekleşme konusunda bir ivme yakalanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde Türkiye'de çevirmenlik mesleğinin mevcut yasalardaki yerinden hareketle ilk olarak ulusal mesleki yeterlilik sistemi incelenmiş, sonrasında çevirmen ulusal meslek standardının belirlenmesi, mesleki yeterliliklerin oluşturulması ve belgelendirme faaliyetleri konusunda yürütülen çalışmalar ele alınmıştır. Son bölümde ise çeviri sektöründe hizmet sağlayıcısı konumunda olan çevirmenlerin ve çeviri işletmecilerinin mesleki profillerini ilişkin bir çerçeve sunmak; çevirmen meslek standardı, mesleki yeterlilikler ve çevirmen sertifikasyonuna ilişkin farkındalıklarını ölçmek ve beklentilerini ortaya koymak amacıyla çevirmenlerle ve çeviri işletmecileriyle yapılan anket çalışmasına yer verilmiştir. Anket çalışmasından edilen bulgulardan yola çıkarak çalışmanın hipotezleri sınanmıştır. Çalışmanın sonunda, çevirmenlik mesleğine ilişkin yasal bir düzenlemeye gereksinim duyulduğu, sektörde çevre konumunda kalmış çevirmenlerin ve çeviri işletmelerinin meslekleşme çalışmalarındaki güncel gelişmeler hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmadıkları ancak bu yönde bir beklentilerinin olduğu, çeviri sektörünün mevcut sorunlarına yönelik bütünlüklü bir çözüm için alanın tüm paydaşları arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesi ve genele yayılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

The inherent nature of translation studies, which constantly interacts with different disciplines, significantly influences the research direction in the field. Particularly with the emergence of sociological approaches in the theoretical field of translation studies, it has been realized that more is needed to consider translation as a purely linguistic or textual act. As a result of this shift in translation studies, the role of the translator as a research subject, which was previously overlooked or undervalued, has come to the forefront, leading to the exploration of topics such as translator's rights, professional ethics, working conditions, and professionalization. In this study, a field survey was conducted to observe the awareness and expectations of translators and translation companies regarding professionalization activities, aiming to shed light on their standpoints as essential agents in the translation industry. The question of how the activities related to the translator/interpreter national occupational standard, vocational qualifications, and translator certification are reflected in the sector and how they contribute to addressing the problems in the translation industry serves as the starting point for this study. The first section of the study discusses other research focusing on translator professionalization in the literature and questions how professionalization can be positioned within the theoretical field of translation studies. The following section focuses on translator certification, specifically exploring certification practices in countries with functional systems and emphasizing the role of translation/translator professional associations that hold significant responsibility in certification and professionalization activities. One of the biggest obstacles preventing the translation industry in Turkey from developing into an institutionalized structure is the need for legal regulations specifically related to the translation profession. However, significant steps have been taken recently, leading to momentum in professionalization activities. In the third section of the study, starting with analyzing the current status of the translation profession within existing laws in Turkey, the focus shifts to the national vocational qualifications system. Thereafter, the steps undertaken to specify the translator/interpreter national occupational standard, develop vocational qualifications, and carry out certification activities are discussed. The final section aims to identify the professional profiles of translators and translation service providers (translation companies) within the translation industry, evaluate their awareness of translator/interpreter occupational standard, vocational qualifications, and translator certification, and reveal their expectations. To achieve this, a survey was conducted with translators and translation service providers (companies). Based on the survey findings, the study's hypotheses were tested. As a result, it has been concluded that there is a need for legal regulation regarding the translation profession; translators and translation companies in the peripheral position are not sufficiently informed about the current developments in professionalization steps, though they have expectations in this direction and cooperation between all stakeholders in the field should be strengthened and generalized for a comprehensive solution to the current problems of the translation industry.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    895806

    A comparative study of Turkish company translators and interpreters in terms of occupational status parameters

    Mesleki statü parametreleri açısından Türkiye'deki yazılı ve sözlü şirket çevirmenlerinin karşılaştırmalı bir çalışması

    FATİH TAŞKAYA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞEYDA KINCAL

  2. Tez No

    397500

    Çeviride 'Makul', 'Makbul' ve 'Müphem': Çeviri etiği, meslek ilkeleri ve bireysel ahlak

    'the rational', 'The acceptable' and 'The ambivalent' in translation: Translation ethics, professional codes and individual morality

    BANU TELLİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE BANU KARADAĞ

  3. Tez No

    771519

    Çeviride kayıplar sorunu; Halil Cibran'ın Kum ve Köpük adlı eserinin Arapça ve İngilizceden Türkçeye çevirilerinin karşılaştırmalı incelenmesi

    The problem of losses in translation; comparative review of translations of Khalil Gibran's Sand and Foam from Arabic and English into Turkish

    MERVE KARACAOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OSMAN DÜZGÜN

  4. Tez No

    469274

    Le processus de réécriture et de recréation dans la traduction: Exemple du discours vulgaire

    Çeviride yenidenyazma ve yenidenyaratma süreci: Halk ağzı söylemi örneği

    SERHAN DİNDAR

    Doktora

    Fransızca

    Fransızca

    2017

    Batı Dilleri ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Fransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KUBİLAY AKTULUM

  5. Tez No

    649777

    Çeviride cinsiyet sorunsallığına eleştirel bakış

    Critical perspective on gender issues in translation

    ESRA ERTEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Mütercim-TercümanlıkSakarya Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLYAS ÖZTÜRK

Geri Dön