Fikri ve sinai mülkiyet hakları uygulamaları olan kurumlarda çalışan motivasyonu dinamiklerini belirlemek üzere bir model önerisi
A model proposal to determine employee motivation dynamics in organizations with intellectual and industrial property rights practices
- Tez No: 810265
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NAZLI AYŞE AYYILDIZ ÜNNÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Son yıllarda küreselleşme süreci ile birlikte, fiyat temelli rekabet stratejileri yerini teknolojik yenilik (inovasyon) temelli rekabet stratejilerine bırakmıştır. Pazar ekonomilerinde yeni ve özgün üretim yapan işletmeler için, gerçekleştirilen yeniliklerin karşılığını almak önem arz etmektedir. Bu sebeple, fikri mülkiyet haklarının korunması ve bu sürecin etkin bir şekilde yönetimi, rekabetçiliğin gelişiminde önemli bir unsur olarak değerlendirilmektedir. Teknolojik yenilik ortaya koyabilmenin en önemli unsurlarından biri olan ve bilimsel ve teknolojik faaliyetlerin en önemli girdisini oluşturan Ar-Ge faaliyetlerinin somut bir çıktısı olarak fikri ve sınai mülkiyet haklarının önemi artmıştır (Gökovalı ve Bozkurt, 2006, s.144). Her türlü fikri ve sınai mülkiyet koruması, yeni buluş ve düşünceleri yaratanlara motivasyon sağladığı için de kritik bir öneme sahiptir (Gökovalı ve Bozkurt, 2006, s.144). Bununla birlikte işletmelerde yeni ve özgün fikir üretenler; yeterli ve sistematik bir şekilde karşılığını alamadıklarında, desteklenmediklerinde motivasyon düzeyleri azalacak veya tümüyle yok olacaktır. Bireyler iş güçlerini ve zamanlarını yeni fikir üretmeye yöneltmekten kaçınacaklardır. Bunların sonucunda ise işletmelerdeki yenilik, verimlilik ve üretkenlik düşecektir (Rapp ve Rozek, 1990, s.76). Bu sebeple fikri ve sınai mülkiyet hakları, sağladığı imkanlar ve haklar aracılığı ile yeni buluş ve düşünceleri yaratanlara motivasyon sağladığı için kritik bir öneme sahiptir. Eğer bu tür motivasyon mekanizmaları olmazsa, insanların yeni buluş ve düşünceleri yaratması cazip bir hale gelmeyecektir (Gökovalı ve Bozkurt, 2006). Fikri ve sınai mülkiyet hakları uygulamalarının yukarıda vurgulanan önem ve etkisinden hareketle bu uygulamaların işletmelerdeki çalışan bireylerin motivasyonu ile ilişki içerisinde olacağı öngörülmüş ve bu çalışma kapsamında; fikri ve sınai mülkiyet hakları uygulamaları olan işletmelerdeki çalışanların motivasyon dinamiklerini ortaya çıkarmak için bir model önerisi oluşturmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, tez çalışmasında nitel araştırma kapsamında derinlemesine görüşme yöntemi kullanılarak Ar-Ge merkezlerinde görev alan 24 Ar-Ge mühendisi ile bire bir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler MAXQDA 2022 programı kullanılarak analiz edilmiş ve bulgular detaylı şekilde sunulmuştur. Araştırma sonucunda işletmelerdeki FSMH uygulamalarının motivasyonel dinamikler ile ilişkisi bir model aracılığı ile ortaya konmuş ve bu kapsamda işletmelere ve gelecek araştırmacılara ışık tutacak önerilerde bulunulmuştur. FSMH uygulamaları olan işletmelerde motivasyon dinamiklerinin olumlu boyutları gözlemlenirken, FSMH uygulamaları olmayan ya da eksik olan işletmelerde motivasyon dinamiklerinin olumsuz boyutları gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In recent years, with the process of globalization, cost-focus competitive strategies have been replaced by technology-driven innovation-based competitive strategies. For businesses that engage in R&D based and innovative production in market economies, it is important to reap the benefits of these strategies. Therefore, the management process of intellectual property protection is considered as a significant factor in competitiveness. The importance of intellectual property rights has increased as a tangible output of R&D activities, which are one of the most important elements of technological innovation and the main input of scientific and technological activities (Gökovalı and Bozkurt, 2006, p.144). Intellectual property protection in all forms has also critical importance because it provides motivation to individuals, who have new inventions and ideas (Gökovalı and Bozkurt, 2006, p.144). Indeed, if sufficient and systematic rewards are not provided to individuals within businesses, who generate new and original ideas, their motivation will decrease or disappear entirely. Individuals will move away from directing their labor and time towards generating new ideas. As a result; innovation, efficiency, and productivity in businesses will decline (Rapp and Rozek, 1990, p.76). Therefore, intellectual property rights are of critical importance because they provide motivation to individuals, who have new inventions and ideas, due to the opportunities and rights they offer. Without such motivational mechanisms, people will not find creating new inventions and ideas appealing (Gökovalı and Bozkurt, 2006). Based on the importance and impact of intellectual property rights applications emphasized above, it is predicted that these applications will be related to the motivation of individuals in businesses. In the scope of this study, it aims to propose a model to reveal the motivation dynamics of employees in businesses, that have intellectual and industrial property rights practices. To achieve this aim, in-depth interviews were conducted with 24 R&D engineers, working in R&D centers, using qualitative research within the thesis. The obtained data were analyzed using the MAXQDA 2022 program, and the findings were presented in details. As a result of the research, the relationship between intellectual and industrial property rights practices in businesses and motivational dynamics was revealed through a model, and recommendations were made to guide businesses and future researchers in this context.
Benzer Tezler
- A comparative evaluation study on intellectual property valuation methods
Fikri sınai mülkiyet hakları değerleme yöntemlerinin karşılaştırmalı değerlendirilmesi üzerine bir çalışma
AYSUN BEYAZKILIÇ KOÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM
- Fikri ve sınai mülkiyet hakları çerçevesinde Türkiye'de yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşların ticarileştirilmesi sürecinde karşılaşılan engeller ve çözüm önerileri
Obstacles and solutions encountered during the commercialization process of inventions in higher education institutions in Turkey within the framework of intellectual industrial property rights
YASEMİN BAYKAL
- Intellectual property rights for biotechnological inventions and plant varieties with specific reference to the Eropean Union policies
Biyoteknolojik buluşlar ve yeni bitki çeşitlerinin korunmasına yönelik fikri ve sınai mülkiyet hakları ve ilişkin Avrupa Topluluğu politikaları
GÖZDEM PABUÇÇU
- Türkiye'nin sahte eşya sorununa mevzuat ve gümrük uygulamaları açısından çözüm önerileri
Solution suggestions to Turkey's counterfeit goods problem in terms of legislation and customs practices
KEMAL SÜR
Doktora
Türkçe
2024
HukukAlanya Alaaddin Keykubat ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNEŞ YILMAZ
- Teknoloji transfer sözleşmeleri ve Rekabet Hukuku uygulamaları
Technology transfer agreements and applications of Competition Law
GÜLMELAHAT DOĞAN