Sosyal bilgiler öğretiminde web 2.0 araçlarının kullanımı: Bir karma yöntem araştırması

Using web 2.0 tools in teaching social studies: A mixed method research

PDF İndir

Tez No: 842709
Yazar: İLHAN KULACA
Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI YAZICI, PROF. DR. TUĞBA SELANİK AY
Tez Türü: Doktora
Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
Anahtar Kelimeler: Web 2.0, dijital okuryazarlık, çevre okuryazarlığı, eğitim teknolojisi, sosyal bilgiler, Web 2.0, digital literacy, environmental literacy, educational technology, social studies
Yıl: 2023
Dil: Türkçe
Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 237

Özet

Teknolojideki gelişmeler ve değişim, hız, kullanışlılık, zaman yönetimi gibi pek çok konuda bireylere ve kurumlara katkı sağlamaktadır. Eğitim öğretim faaliyetleri de bu değişimden etkilenmekte, teknolojinin eğitim-öğretim sürecine uygulanmasına yönelik, bilimsel araştırmalar yapılmaktadır. Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretiminde web 2.0 araçları kullanımının, öğrencilerin dijital okuryazarlık becerilerine, çevresel farkındalıklarına etkisini belirlemenin yanı sıra, Sosyal Bilgiler öğretiminde web 2.0 araçları kullanımına yönelik, öğrencilerin ve araştırmacının görüşlerini ortaya koymaktır. Bu amaca dönük olarak, karma yöntem araştırmalarından, iç içe karma yöntem araştırması biçiminde desenlenen bu araştırmadan elde edilen nitel verilerin, nicel verileri daha derinlemesine açıklaması amaçlanmıştır. Araştırma, 2021-2022 öğretim yılında, Aydın ili Köşk ilçesinde bulunan bir devlet ortaokulundaki 5. sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Deney grubu 24, kontrol grubu 22 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma, uygulama süreci 10 hafta toplam 30 ders saatini; Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan“İnsanlar Yerler ve Çevreler”ve“Bilim Teknoloji ve Toplum”öğrenme alanlarından seçilen 10 kazanımı kapsayacak biçimde yapılandırılmıştır. Deney grubunda uygulama sürecinde, bazı web 2.0 araçları (Edmodo, Google Earth, ThingLink, Voki, Renderforest, Canva, WordArt, Powtoon, StoryJumper, Padlet, Pixton, Skype, YouTube, LearningApps, Socrative) kullanılarak Sosyal Bilgiler dersleri işlenirken; kontrol grubunda mevcut öğretim programı ve ders kitabı ile Sosyal Bilgiler dersleri işlenmiştir. Araştırmanın deneysel boyutunda, Çetin ve Yalçınkaya (2018) tarafından geliştirilen, ortaokul öğrencilerine yönelik,“Çevresel Farkındalık Ölçeği”ve Ng (2012) tarafından geliştirilen, Hamutoğlu, Güngören, Kaya-Uyanık ve Gür-Erdoğan (2017) tarafından Türkçe' ye uyarlaması yapılan, Eroğlu, Güngören, Kaya- Uyanık ve Gür- Erdoğan (2019) tarafında da ortaokul öğrencileri için ölçme değişmezliği çalışması yapılan,“Dijital Okuryazarlık Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise araştırma süresince öğrenciler tarafından görüş ve gözlemlerin kayıt altına alındığı Sosyal Bilgiler günlükleri ve uygulama süreci boyunca araştırmacının gözlemlerini aktardığı araştırmacı günlüğü nitel veri setini oluşturmuştur. Araştırma sonunda, belirlenen 9 odak öğrenci ile de yüz yüze görüşmeler yapılmış; elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, web 2.0 araçları ile işlenen Sosyal Bilgiler dersinin, ortaokul öğrencilerinin çevresel farkındalıkları ve dijital okuryazarlık becerileri üzerinde deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yarattığı belirlenmiştir. Öğrencilerin dijital okuryazarlık becerileri ve çevreye karşı tutumlarında, cinsiyet, anne eğitim, baba eğitim durumu değişkenleri açısından farklılık olup olmadığına bakılmıştır. Her iki ölçekte de cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Ancak anne eğitim ve baba eğitim durumu değişkeni bağlamında eğitim durumu“üniversite mezunu”olan anne babalar lehine, öğrencilerin dijital okuryazarlık becerileri ve çevresel farkındalıklarının bağlamında anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılırken; diğer değişkenler açısından çevresel farkındalık ya da dijital okuryazarlık becerilerinde anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Ortaokul öğrencileri ile yapılan görüşmeler ve öğrencilerin süreç boyunca görüş ve gözlemlerini kayıt altına aldıkları Sosyal Bilgiler günlüklerinin analizi sonucunda, akademik katkı, duyuşsal katkı, beceri kazandırmaya katkı, bireysel gelişime katkı, paylaşım ve etkileşim, öğretim sürecini zenginleştirme, dijital yetkinlik, değerlendirme temalarına ve bu temalara bağlı alt tema ve kategorilere ulaşılmıştır. Öğrenci görüşmelerinde de Sosyal Bilgiler, çevre okuryazarlığı ve web 2.0 araçları temalarına ve bu temalara bağlı alt tema ve kategorilere ulaşılmıştır. Günlük ve görüşmelerde, web 2.0 araçlarının Sosyal Bilgiler dersinde kullanılması açısından yaşanan zorluklara ilişkin de sonuçlar elde edilmiştir. Araştırmacı günlüğünün analizi sonucunda ise, Sosyal Bilgiler ve web 2.0 araçları temalarına ve bu temalara bağlı alt tema, kategorilere ulaşılmıştır. İç içe karma yöntemin doğası gereği, nitel verilerin, nicel verilerin sonuçlarını açıklayıp açıklamadığı da incelenmiştir. Araştırmacı ve öğrenci günlükleri, odak öğrencilerle yapılan görüşmelerde, web 2.0 araçları ile işlenen Sosyal Bilgiler dersine öğrencilerin ilgi duydukları, dersi eğlenerek öğrendikleri ve sevdikleri sonucuna ulaşılmıştır.“Heyecanlandım, güzel geçecek, süre artırsak, uygulamayı sevdim”gibi ifadelerle, deneysel süreçte uygulanan dijital okuryazarlık ölçeğinin tutum alt boyutundan;“Hallettim, hemen öğrendim, sorunu çözdüm, çalıştırdım”gibi ifadelerle, teknik alt boyutundan alınan puanları, deney grubu lehine oluşan anlamlı farkı açıkladığı ve desteklediği sonucuna ulaşılmıştır. Nitel verilerde“etkili geçiyor, net anladım, kalıcı öğrendik”gibi ifadelerle, deneysel süreçte uygulanan dijital okuryazarlık ölçeğinin bilişsel alt boyutundan;“beraber yaptık, herkesin emeği var, ortaklaşa yaptık”gibi ifadeler, sosyal alt boyutundan alınan puanları, deney grubu lehine oluşan anlamlı farkı açıkladığı ve desteklediği sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenci günlükleri ve görüşmelerde:“dünyayı kurtarmalıyım, ağaçları korumalıyız”gibi ifadeler, deneysel süreçte uygulanan çevresel farkındalık ölçeğinin,“çevresel duyarlılık”alt boyutundan;“okulumuz her yeri bilgilendirmeli, afişleri her yere göndermeliyiz”gibi ifadeler,“çevre eğitiminde okul ve yayınların rolü”alt boyutunda, deney grubu lehine oluşan istatistiksel olarak anlamlı farkı açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır.“Sorunları, afetleri öğrendik, dünyayı kurtarmalıyız”ifadeleri, çevresel farkındalık ölçeğinin,“çevre eğitiminde ders ve öğretmenlerin rolü”alt boyutundan,“çöpleri geri dönüşüme atıyorum, artık başkalarının çöplerini de alıyorum”gibi ifadeler“okul dışında çevre”alt boyutunda, deney grubu lehine oluşan istatistiksel olarak anlamlı farkı açıkladığı ve desteklediği sonucuna ulaşılmıştır. 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersi iki öğrenme alanını kapsayan, farklı web 2.0 araçları kullanılan bu araştırma, farklı öğrenme alanlarında ve Sosyal Bilgilerin farklı sınıf seviyelerinde de yapılıp, sonuçları değerlendirilebilir.

Özet (Çeviri)

Developments and changes in technology contribute to individuals and institutions in many ways such as speed, utility, and time managing. Educational activities are also affected by this change, and scientific researches are carried out for the implementation of technology to the learning-teaching process. The purpose of this study is to determine the effects of the use of web 2.0 tools in Social Studies teaching on students' digital literacy skills and environmental awareness, as well as to reveal the views of students and researchers on the use of web 2.0 tools in Social Studies teaching. For this purpose, the qualitative data obtained from this research, which was designed as a mixed method research, is aimed to explain the quantitative data in more depth. The research was conducted with 5th grade students in a public secondary school in Köşk - Aydın in the academic year of 2021-2022. The experimental group consists of 24 students and the control group consists of 22 students. The research and implementation process covers a total of 30 course hours in 10 weeks; The Social Studies course is structured to include 10 acquisitions selected from the learning areas of“People, Places and Environments”and“Science, Technology and Society”in the curriculum. While some web 2.0 tools (Edmodo, Google Earth, ThingLink, Voki, Renderforest, Canva, WordArt, Powtoon, StoryJumper, Padlet, Pixton, Skype, YouTube, LearningApps, Socrative) were used in the experimental group to teach social studies lessons; in the control group, Social Studies courses were taught with the current curriculum and textbook. The“Environmental Awareness Scale”for secondary school students, created by Çetin and Yalçınkaya (2018), was employed in the research's experimental component. The“Digital Literacy Scale”was used in the study; which was developed by Ng (2012); translated into Turkish by Hamutoğlu, Güngören, Kaya-Uyanık, and Gür-Erdoğan (2017); and conducted a measurement invariance study for secondary school students by Eroğlu, Güngören, Kaya- Uyanık, and Gür-Erdoğan (2019). In the qualitative aspect of the research, the Social Studies diaries, in which the views and observations of the students were recorded during the research, and the researcher's diary, in which the researcher recorded his observations throughout the implementation process, formed the qualitative data set. Face-to-face interviews with the nine identified focus students were conducted at the conclusion of the study, and content analysis was used to examine the collected data. As a result of the research, it was determined that the Social Studies course taught with web 2.0 tools made a statistically significant difference in favor of the experimental group on the environmental awareness and digital literacy skills of secondary school students. It was examined whether there was a difference in students' digital literacy skills and attitudes towards the environment in terms of gender, mother's education, and father's educational status. There was no statistically significant difference according to gender in both scales. However, in the context of the mother's education status and father's educational status variable, it was concluded that there was a significant difference in favor of the parents whose educational background was“university graduate”, in the context of students' digital literacy skills and environmental awareness; in terms of other variables, no significant difference was observed in environmental awareness or digital literacy skills. As a result of the interviews with secondary school students and the analysis of the Social Studies diaries in which the students recorded their views and observations throughout the process; academic contribution, affective contribution, contribution to skill acquisition, contribution to individual development, sharing and interaction, enriching the teaching process, digital competence, assessment themes and the sub-themes and categories related to these themes were reached. The themes of social studies, environmental literacy, and web 2.0 tools, as well as their sub-themes and categories, were covered in the student interviews. Results about the problems encountered when using web 2.0 tools in the Social Studies course were also obtained from the diaries and interviews. The examination of the researcher's diary led to the identification of social studies and web 2.0 tool themes, as well as sub-themes and categories associated with these themes. Because of the mixed method's characteristics, it was also investigated to see whether the qualitative data supports the findings of the quantitative data. The focus students and the researcher's interviews led to the conclusion that the students were engaged in the Social Studies course, which used web 2.0 tools to teach it, and that they learnt and enjoyed the course by having fun. With statements like“I am excited, it will be good, if we increase the time, I like the implementation”coming from the attitude sub- dimension of the digital literacy scale used in the experimental process, it was determined that statements like“I got it done, I learned right away, I solved the problem, I got it to work”explained and supported the significant difference in favor of the experimental group in the scores obtained from the technical sub-dimension. From the qualitative data collected for the cognitive sub-dimension of the digital literacy scale used in the experimental process, it was determined that claims like“we did it together, everyone had a job, we did it jointly”explain and support the scores obtained for the social sub- dimension and the significant difference in favor of the experimental group. In the student diaries and interviews, statements such as“I must save the world, we must protect the trees”are from the“environmental sensitivity”sub-dimension of the environmental awareness scale applied in the experimental process; it was concluded that statements such as“our school should inform everywhere, we should send posters everywhere”explained the statistically significant difference in favor of the experimental group in the“role of school and publications in environmental education”sub-dimension. According to the statements such as“We learned about the problems and disasters, we must save the world”were from the“role of teachers and lessons in environmental education”sub- dimension of the environmental awareness scale, and the statements such as“I recycle the garbage, now I take other people's garbage”are in the“environment outside of school”sub-dimension, it was concluded that it explained and supported the statistically significant difference in favor of the experimental group. This research, which covers two learning areas of the 5th grade Social Studies course and uses different web 2.0 tools, can be conducted in different learning areas and at different grade levels of Social Studies, and its outcomes can be evaluated.

Benzer Tezler

Tez No
806778
6. sınıf sosyal bilgiler dersinde kültürel miras konularının öğretiminde Web 2.0 araçlarının kullanımı
Use of Web 2.0 tools in teaching cultural heritage topics in the 6th grade social studies lesson
MERYEM KANTEKİN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim Anadolu Üniversitesi
Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUBA ÇENGELCİ KÖSE
Tez No
633043
An investigation into EFL teachers' self-efficacy beliefs, frequency of use and attitudes towards Web 2.0 tools
İngilizce öğretmenlerinin Web 2.0 araçlarının İngilizce öğretimine entegrasyonuna yönelik öz yeterlilik inancı, kullanım sıklığı ile tutumları üzerine çalışma
EYYÜP YAPRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Eğitim ve Öğretim Çukurova Üniversitesi
İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN TÜM
Tez No
868534
Web 2.0 araçlarıyla sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretim teknolojileri becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir uygulama
An implementation for the improving of instructional technology skills of social studies teacher candidates through web 2.0 tools
NURİYE ZEYNEP KIRAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretim Necmettin Erbakan Üniversitesi
Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKER DERE
Tez No
721026
Arapça kelime öğretiminde kullanılabilecek Web 2.0 araçları ve Arapça öğretmenlerinin bu araçlara yönelik algıları
Web 2.0 tools that can be used in Arabic vocabulary teaching and the perceptions of Arabic teachers towards these tools
SENA YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve Edebiyatı Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ÇAKIR
Tez No
911723
Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yetkinliğini artırmaya yönelik Canva kullanımının öğretimi
Training of Canva to develop the digital competency of preservi̇ce Turkish language teachers
NURAY KAYATÜRK
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretim Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGİNER ONAN

Geri Dön