İkibinli yıllar Türkiyesinde üst politika belgelerine göre ortaöğretim sistemi
Secondary education system in 2000s of Turkey by the high level policy documents
- Tez No: 853797
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TARIK SOYDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Tarihsel süreç içerisinde yakın geçmişe kadar eğitim, sahip olduğu işlevler ile bireye toplum içerisinde bir kimlik kazandıran, maddi ihtiyaçlarını gidermesinde bir araç olan ve aynı zamanda toplumu oluşturan bireyleri ve farklı kesimleri ortak bir anlayışta birleştiren bir etkinlik olarak görülmüştür. Fakat eğitime dair yapılan bu belirleme, günümüzde neoliberal ekonomi anlayışının ortaya koyduğu bazı önerme ve uygulamalar ile değişim geçirmeye başlamış; neoliberal politikaların yaygınlaşmasıyla birlikte, toplumun çeşitli sosyo-ekonomik grupları arasındaki eşitsizlikler artmış, eğitim hakkının gerçeklik kazanmasında sorunlar ortaya çıkmış ve eğitimin kamusallığı sorgulanmaya başlanmıştır. Bu çalışma, 2000-2023 yılları arasında Türkiye'de ortaöğretim sisteminin farklı boyutlarıyla nasıl şekillendiğini ve eğitimde nitelik, eğitimde eşitlik ve eğitim hakkı açılarından nasıl değerlendirilebileceğini saptamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, ortaöğretime dair eğitime erişimde fırsat eşitliği, eğitim finansmanı, özel sektörleşme politikaları, mesleki ve teknik eğitim ve eğitim programları konuları üzerinde durulmuştur. Araştırmada nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmada, Beş Yıllık Kalkınma Planları, Hükümet Programları, Milli Eğitim Şuraları, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) Stratejik Planları ve 2023 Eğitim Vizyonu belgesi analiz edilmiştir. Dokümanlarda bahsi geçen politikaların uygulanış düzeylerinin belirlenmesinde TÜİK İstatistikleri, Örgün Eğitim İstatistikleri, MEB Bütçe Raporları, Performans Programları ve İdare Faaliyet Raporları'ndan yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında ulaşılan sonuçlara göre, 2000'li yılların başından beri Türkiye'de eğitimde özel sektörün payı hızla yükselmektedir. Neoliberal ekonomi anlayışının meydana getirdiği özel sektörleşme politikaları, devletin hizmet verdiği birçok alandan biri olan eğitimi de piyasanın etkisi altına sokmuş ve eğitimde fırsat eşitliği ilkesini zayıflatmıştır. Piyasanın güdümündeki eğitim, özellikle öğrenci başarısının merkezi sınavlar ile ölçüldüğü Türkiye'de, farklı sosyo-ekonomik gelir grupları arasında derin eşitsizliklere yol açmaktadır. Devletin eğitim hizmetinden çekilmeye başlaması, dikey toplumsal hareketlilik açısından olumsuz sonuçlar yaratmıştır. Eğitimin toplumsal bir hak olmaktan ziyade bir tüketim ürünü olarak görülmesi, toplumda eğitime atfedilen anlamı tamamen değiştirmiştir. Eğitim finansmanında çeşitlilik sağlamak amacıyla eğitimin piyasa güdümüne sokulması özel sektörün bu alandaki payını hızla artırmış, eğitim hizmetlerinde eşitlikten giderek daha fazla uzaklaşılmıştır. Ayrıca üst politika belgelerinde alınan bazı kararlar, Türkiye'de eğitimin lâik bir bağlamdan uzaklaştığına işaret etmektedir. Eğitim hizmetinin eşitlikçi ve adil bir anlayışla devlet tarafından üstlenilmesi zorunlu görülmeli, eğitim tamamen kamu kaynaklarınca karşılanmalıdır. Lâik ve eşitlikçi bir eğitim için, eğitim kurumlarında devletin tarafsızlığını sağlayan bir anlayış benimsenmelidir. Kamu bütçesinden eğitime ayrılan pay artırılmalı ve eğitim yatırımlarına öncelik verilmelidir.
Özet (Çeviri)
In the historical process, until the recent past, education, with its functions, was regarded as an activity which earned the individual an identity among the society, an instrument for meeting his material needs, and which, at the same time, united the individuals and different fractions of the society in a common understanding. However, this definition of education has begun to change with some of the propositions and practices put forward by the neoliberal understanding of today's economy, it has increased the inequality between various socio-economic groups of the society, caused issues on realization of right to education and led to the inquisition of publicness of education. The purpose of this study is to determine how the secondary education system in Turkey between the years of 2000-2023 is shaped in terms of various components and find out how its secondary education system may be evaluated in regard to educational quality, equality and rights. Within this context, the issues of equal opportunities in access to education, educational financing, private sectorization policies, vocational and technical education and educational programs are elaborated. In this study, a qualitative research technique, document analysis technique was used. Within the research, documents of BYKP (Five-Year Development Plans), Government Programs, National Education Councils, Ministry of National Education (MoNE) Strategic Plans, 2023 Education Vision were analyzed. In determining the implementation levels of policies mentioned in the documents, TURKSTAT (Turkish Statistical Institute) Statistics, Formal Education Statistics and Budget Reports, Performance Programs, Management Activity Reports of MoNE were used. When the results within the scope of the research are examined, the share of the private sector in education has been rapidly increasing in Turkey since the beginning of the 2000s. The private sectorization policies brought about by the neoliberal understanding of economy have put education, one of the many areas that the state provided, under the influence of the market and weakened the principle of equal opportunity in education. Market-led education have caused deep inequalities between various socio-economic income groups in Turkey, especially where student achievement is measured by central exams. The fact that the state began to withdraw from education services has resulted in negative consequences in terms of vertical mobility in society. Seeing education as a consumption product rather than an social right has completely changed the meaning attributed to education in society. Education coming under the control of the market with the purpose of diversification of education financing has rapidly increased the share of the private sector in the field. Practices regarding educational services started to be conducted in a non-egalitarian manner. Additionally, some decisions taken in the high level policy documents indicate that education in Turkey is moving away from a secular context. It should be considered essential that the education services be undertaken by the state with a mentality based on complete accessibility and fairness. Educational services should be fully covered by public resources. For a secular and egalitarian way of education, an understanding that ensures the impartiality of the state should be adopted in educational institutions. By increasing the share allocated to education from the public budget, educational investments should be given priority.
Benzer Tezler
- İkibinli yıllar sonrası Türk kamu personel politikalarının liyakat sistemine etkisi
Merit system of Turkish public staff policies after 2000s
MAHSUM YÜCEEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiBayburt ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESMERAY ALACADAĞLI
- İkibinli yıllar sonrası KKTC Türkiye ilişkileri farklılaşmalar ve uzlaşmalar
The Differentiations and Reconciliations in the Relationship between Turkish Republic of Northern Cyprus and Turkey post 2000's
MUSTAFA GÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerBahçeşehir ÜniversitesiKüresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL BURAK KÜNTAY
- Medeni yargılamada hukuka aykırı yoldan elde edilmiş delillerin kullanılması
Illegally obtained evidence in civil proceeding
EVREN KILIÇOĞLU
- Kriz dönemlerinde yönetim stratejileri ve Türkiye bilişim sektörü örneği: Model önerisi
Management strategies in crisis phases and the sample of information and communication technology (ICT) sector in Turkey: Model suggestion
ALİ ŞAHİN ÖRNEK
- İki binli yıllar Türk sinemasında çirkinin estetiği
Ugly of aesthetics in two thousand years of Turkish cinema
SELÇUK ULUTAŞ
Doktora
Türkçe
2015
Radyo-TelevizyonGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAKİR AVŞAR