Çocuklara yönelik iyileştirici öykülerin göstergebilimsel açıdan incelenmesi
Semiotic examination of healing stories for children
- Tez No: 857445
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM SEÇKİN AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Linguistics, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 314
Özet
İnsanoğlu, tarihsel süreç içerisinde beden ve ruh sağlığını tedavi etmek için birçok farklı yola başvurmuştur. Ruh sağlığını tedavi etmek için de bir araç olarak öyküleri kullanmayı tercih etmiştir. Öyküler, biçimsel olarak taşıdıkları anlamların ötesinde başka anlamları da taşırlar. Taşıdıkları bu başka anlamlar, beden ile zihin arasındaki işleyişte insanın düşünme ve hissetme biçimlerini etkiler, insanda birçok değişikliğin meydana gelmesini sağlar. Öykülerin bu iyileştirici gücü üzerinden çocuklara aktarılan, deneyimletilen ve hissettirilen olaylar ya da durumlar çocukların üst düzey düşünme becerileri ile sosyal ve duyuşsal becerilerini geliştirmekte, onlara dokunabilmektedir. Anlatıların taşıdıkları başka anlamların açığa çıkarılabilmesi için farklı yöntemlerle çözümleme çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada da çocukların hem düşünsel hem de duyuşsal becerilerini geliştiren kaynaklardan biri olan, psikoloji alanına giren ve problem çözme odaklı üretilmiş, anlamlı bir bütün olan terapötik (iyileştirici) öyküler, içerdikleri metaforlar, iletiler ve sorunlarla birlikte göstergebilimsel açıdan incelenip nasıl bir izlence oluşturdukları saptanmak istenmiştir. Bu kapsamda Nancy Davis tarafından yazılmış olan Çocuklar İçin İyileştirici Öyküler kitabında yer alan 26 öykü nitel araştırma yönteminin doküman incelemesi modeliyle incelenmiş, veriler doküman analizi yöntemiyle toplanmış, veri analizleri ise nitel veri analiz tekniklerinden olan içerik analizi ve göstergebilimsel çözümleme yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ölçüt örnekleme yoluyla seçilmiş olan terapötik öyküler, çalışmanın amacına uygunluğu açısından A. J. Greimas'ın geliştirdiği eyleyenler örnekçesi aracılığıyla göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle incelenmiştir. Göstergebilimsel çözümlemenin öncü isimlerinden biri olan Greimas, anlatıların işleyiş biçimini saptamak amacıyla eyleyenler örnekçesi şemasını geliştirmiştir. Geliştirilen şema ile anlatıların sadece biçimsel özelliklerinin değil, aynı zamanda anlatısal düzeylerinin de ortaya konması gerektiği belirtilmiş ve anlatıda yer alan kavramların, olguların dâhil oldukları yapılar saptanarak diğer göstergelerle ilişkileri sistemli bir biçimde deşifre edilmek istenmiştir. Bu çalışma ile birlikte terapi süreçlerinde kullanılan terapötik öykülerin arka planında yer alan imgeler, hayaller, düşünceler yani gösterilenler açığa çıkarılmış, dilsel kodlar çözümlenerek insana ilişkin travmaların, olumsuz olayların ve durumların iyileştirilmesinde hangi metaforların kullanıldığı saptanmış, metaforlardan yola çıkılarak gerçekleştirilen çözümlemelerle söylenenin arkasındaki gizil değişkenler keşfedilmek istenmiştir. Bu keşfetme süreci, insan belleğinin arka planındaki yeteneklerin, duygu ve düşüncelerin dışa vurulmasını sağlamış, duygu ve düşüncelerin dışa vurulmasına yöntembilimsel olarak da katkı sağlamıştır. Bu çalışmada iyileştirici amaçlar doğrultusunda yazılmış olan ve çeşitli metaforlarla ifade edilen terapötik öykülerin Greimas'ın eyleyenler örnekçesi ile çözümlenmiş olması, insana ilişkin birtakım keşifleri açığa çıkarmıştır. Ayrıca göstergebilimsel çözümleme yapmanın psikolojide, eğitim biliminde, toplum bilimde ve birçok farklı alanda bir karşılığı bulunduğu varsayılmaktadır. Sonuç olarak incelenen öykülerde metaforların çocukların günlük yaşamlarında karşılaşabilecekleri canlı veya cansız varlıklardan oluştuğu, bunun yanında eylemlerin veya durumların, hayalî unsurların da metafor olarak kullanıldığı, öykülerde saptanan sorunların terapötik öykülerin yazılma amaçlarıyla örtüştüğü, iletilerin çocukların anlayabileceği bir biçimde metaforlar aracılığıyla aktarıldığı ve öykülerin hayatın içinde karşılaşılacak sorunların çözümüne dönük, öğretici bir niteliğe sahip olduğu saptanmıştır. Ayrıca incelenen terapötik öykülerin Greimas'ın eyleyenler örnekçesine uygun olduğu, her öykünün bir karşıtlığının bulunduğu ve öykülerin bir gönderici eyleyenin özne eyleyenini harekete geçirmesiyle başladığı, nesne eyleyenlerinin öznenin kendinde ya da çevresinde bulamadığı psikolojik, fizyolojik ve bir eylem nesnesinden oluştuğu, öznenin nesnesine ulaşmasını engelleyen eyleyenler kadar yardımcı olan eyleyenlerin de olduğu saptanmıştır. Sanatsal bir kaygı taşımadan, belirli bir amaç için yazılmış olan terapötik öykülerin Greimas'ın eyleyenler örnekçesine uygun olması, her türlü görsel, işitsel ve yazınsal anlatının Greimas'ın eyleyenler örnekçesine uygunluğu açısından incelenebileceğini göstermesi açısından önemli görülebilir. Araştırma sonucunda, elde edilen bulgular ışığında benzer çalışmaların yapılması da önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Throughout historical processes, humankind has resorted to various methods to treat physical and mental health. Stories have been preferred as a tool to treat mental health. Stories carry meanings beyond their formal content, and these additional meanings can affect the operation between the body and mind, influencing ways of thinking and feeling, and leading to various changes in a person. The events or situations conveyed, experienced, and felt through these therapeutic powers of stories help to develop children's higher-order thinking, social, and emotional skills, touching them deeply. To reveal the additional meanings carried by narratives, analytical studies are conducted using different methods. This study aims to examine therapeutic stories-resources that develop both cognitive and affective skills in children, belong to the field of psychology, and are produced with a focus on problem-solving-as a meaningful whole, including the metaphors, messages, and issues they contain, from a semiotic perspective. In this context, 26 stories from the book“Healing Stories for Children”written by Nancy Davis were examined through the document review model of qualitative research methods. The data were collected by document analysis method, and data analyses were carried out using content analysis and semiotic analysis methods, which are among the qualitative data analysis techniques. Therapeutic stories selected through criterion sampling were examined semiotically using the actantial model developed by A. J. Greimas, in terms of their suitability for the purpose of the study. Greimas, one of the leading names in semiotic analysis, developed the actantial model scheme to determine the functioning of narratives. With the developed scheme, not only the formal features of narratives but also their narrative levels were intended to be revealed, and the structures involving concepts and phenomena in the narrative were identified, aiming to systematically decrypt their relations with other indicators. With this study, the images, fantasies, and thoughts in the background of therapeutic stories used in therapy processes, namely the signifieds, were revealed, linguistic codes were decoded, and the metaphors used in healing traumas, negative events, and conditions related to humans were identified. Analyses based on metaphors aimed to discover the hidden variables behind the stated. This process of discovery has allowed the externalization of abilities, emotions, and thoughts in the background of human memory, also methodologically contributing to the externalization of emotions and thoughts. The analysis of therapeutic stories written for healing purposes and expressed through various metaphors with Greimas's actantial model has revealed certain discoveries about humanity. It is also assumed that semiotic analysis has counterparts in psychology, educational science, social science, and many other different fields. In conclusion, it was found that metaphors in the examined stories consist of living or inanimate beings that children may encounter in their daily lives, alongside actions or conditions, and imaginary elements also used as metaphors. The issues identified in the stories matched the writing purposes of the therapeutic stories, the messages were conveyed through metaphors in a way that children could understand, and the stories had an instructive quality aimed at solving problems that could be encountered in life. Additionally, it was determined that the therapeutic stories examined were suitable for Greimas's actantial model, each story had an opposition, and the stories began with a sender actant prompting the subject actant into action, with object actants consisting of psychological, physiological elements, and an action object that the subject either could not find within themselves or their surroundings. There were actants that hindered as well as aided the subject's attainment of their object. The fact that therapeutic stories written with a specific purpose, without artistic concern, are suitable for Greimas's actantial model, suggests that all kinds of visual, auditory, and literary narratives can be examined for their suitability to Greimas's model. Based on the findings of the research, it is recommended that similar studies should be conducted.
Benzer Tezler
- Cinsel istismar mağduru kız çocuklar: Sosyolojik ve viktimolojik bir inceleme
Girl victims of sexual abuse: A sociological and victimological investigation
PINAR AKKUŞ
- The effectiveness of third wave psychotherapies on psychosocial outcomes with juvenile offenders: a meta-analysis
Üçüncü dalga psikoterapilerin çocuk suçlularda psikososyal sonuçlar üzerindeki etkinliği: bir meta-analiz
SEVİLAY ÇANKAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
PsikolojiPolis AkademisiAdli Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET DEMİRDEN
- Savaş mağduru çocukların resim sanatına konu olması üzerine bir değerlendirme
An evaluation on the subject of children war victims in painting art
AYDIN BİÇEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarŞırnak ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ABİDİN MÜSLÜM BAYSAL
- Spastik çocukların tedavi ve eğitiminde ailenin ve sosyal çevrenin rolü
Başlık çevirisi yok
İNCİ YAKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. MÜZEYYEN GÜLER
- 2010-2014 yılları arasında sokak çocuklarına Maltepe Üniversitesinde verilen akran temelli terapötik grup desteğinin odak grup görüşmesi ile takibi: SOYAÇ Modeli
Follow-up research of peer-based therapeutic group support provided to street children at Maltepe University between 2010-2014 with focus group meeting: SOYAÇ Model
YAĞMUR ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVVA ÖZDEN BADEMCİ