Son dönem Osmanlı'da ateizm eleştirisi (Abdüllatif Harpûtî örneği)
Criticism of atheism in the latest Ottoman period (Example of Abdüllatif Harpûtî)
- Tez No: 882329
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA BOZKURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kelâm. Ateizm. Harpûtî. Osmanlı. Tanrı, Kalâm. Atheism. Harpûtî. Ottoman. God
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Bu çalışma son dönem Osmanlı'da ateizmin yansımaları ve önemli düşünürlerimizden biri olan Abdüllatif Harpûtî'nin ateizm eleştirilerini ele almaktadır. Ateizm, semavi dinlerin hepsine karşı çıkarak Tanrı'yı, peygamberliği ve ölümden sonraki hayatı daha doğrusu dinî ve ilâhî olan tüm gerçeklikleri reddetmektedir. Bu noktada bütün ilâhî dinleri reddeden bir yapıya sahiptir. Köken olarak Hıristiyanlığa karşı bir tepki hareketi olarak Hristiyan coğrafyada ortaya çıkmıştır. Ateizm, zamanla Osmanlı coğrafyasına taşınmıştır. Osmanlı'daki ateizm bugünkü adından ziyade ateist akımlar yoluyla varlığını göstermiştir. Bu akımların yaydığı tehlikenin farkında olan Osmanlı düşünürleri, bu tür akımlara karşı eleştirel yazılar yazmışlardır. Bunun yanında kelâm ilminin yenilenmesi fikri de gündem olmuştur. Kelâm kitaplarının bu tür akımlara cevap verebilecek bir yeterliliğe sahip olması gerektiği vurgulanmıştır. Kelâm İlminin yenilenmesi gerektiğini düşünen, düşüncesini Tenkîhu'l-kelâm'ı kaleme alarak pratiğe dönüştüren ve ateizmi tenkit eden düşünürden biri de Harpûtî'dir. Kendi dönemindeki ateist akımları birçok noktada eleştirmiştir. Bunların başında İsbât-ı Vâcip, Bilgi, İrade ve İnsan Hürriyeti, Mûcize, Peygamberliğin Gerekliliği ve Ölüm konuları gelmektedir. Harpûtî, bu eleştirilerde akli ve nakli delillere sıklıkla başvurmuştur.
Özet (Çeviri)
This study deals with the reflections of atheism in the late Ottoman Empire and the criticisms of atheism by Abdullatif Harpûtî, one of our important thinkers. Atheism opposes all Abrahamic religions and rejects God, prophecy, and the afterlife, or rather, all religious and divine realities. At this point, it has a structure that rejects all divine religions. It originated in Christian geography as a reaction movement against Christianity. Atheism moved to the Ottoman geography over time. Atheism in the Ottoman Empire showed its existence through atheist movements rather than its current name. Ottoman thinkers, who were aware of the danger posed by these movements, wrote critical articles against such movements. In addition, the idea of renewing the science of theology has also been on the agenda. It has been emphasized that the books of theology should have a competence to respond to such trends. Harpûtî is one of the thinkers who thought that the science of kalâm should be renewed, turned his thought into practice by writing Tenkîhu'l-kalâm, and criticized atheism. He criticized the atheist movements of his time at many points. The most important of these are the subjects of Isbât-ı Wajib, Knowledge, Will and Human Freedom, Miracle, Death and the Necessity of Prophethood. Harpûtî frequently resorted to mental and transcendental evidence in these criticisms.
Benzer Tezler
- علم الكلام الجديد في العالم العربي - الألوهية أنموذجاً
Çağdaş Arap dünyasında yeni ı̇lm-i kelam arayışları (Ulûhiyyet örneği)
İBRAHİM İSMAİLOĞLU
Doktora
Arapça
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN YILDIRIM
- Son dönem Osmanlı aydınlarında batıcılık, İslamcılık ve milliyetçilik
Westernism, Pan-İslamism and Nationalism of the late Ottoman intelligentsia
ABDURRAHMAN YALÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiDicle ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CELAL ÇAYIR
- Son Dönem Osmanlı mimarlığında batılı klasik oranların kullanımı üzerine bir araştırma: Sultan II. Abdülhamid devri (1876-1909) hükümet konaklarında sütun düzeni analizi
A research on the use of classical proportions in The Late Ottoman architecture: the analysis of column orders in the governmentbuildings of Sultan Abdülhamid II periods(1876-1909)
ÖNDER AYDIN
- Reforming categories of science and religion in the late Ottoman Empire
Son dönem Osmanlı devletinde bilim ve din kategorilerinin yeniden oluşturulması
KENAN TEKİN
Doktora
İngilizce
2023
DinColumbia UniversityOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GEORGE SALIBA
- Fâik Reşâd'ın Fenn-i İnşâ'sında Osmanlı'da yazışma usûl ve adabı
Ottoman correspondence procedures and manners in Fâik Reşâd's Fenn-i İnşâ
MESUT PATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET VURGUN