Film adaptation as intersemiotic translation: A case of Dan Brown's Robert Langdon series
Göstergeler arası çeviri olarak film uyarlaması: Dan Brown'un Robert Langdon dizisi örneği
- Tez No: 885360
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE SELMİN SÖYLEMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 357
Özet
Roman Jakobson'un 1959 yılında çeviriyi dil içi, diller arası ve göstergeler arası çeviri olarak çeşitli türlere ayırması, çeviri alanında çalışan araştırmacılara yeni bir düşünce tarzı kazandırmıştır. Özellikle Göstergeler arası çeviri, çevirinin yalnızca dilbilimsel bir çaba olduğu yönündeki geleneksel görüşe meydan okuyan yeni bir bakış açısı getirmiş-tir. Ancak Çeviribilim tarihsel olarak Göstergeler arası çeviriyi göz ardı etmiş ve Jakob-son'un zamanından bu yana bu tarzdaki çevirinin doğası hakkında çok az tartışma ol-muştur. Bir romanı filme çevirmek, başka bir deyişle uyarlamak her ne kadar bir kendi başına bir çalışma alanı olarak son dönemde daha popüler hale gelse de Jakobson'un tanımına göre Göstergeler arası çevirinin en önemli örneği olarak görülebilir. Dolayısıyla bu çalışmanın temel amacı, bir romanı filme dönüştürmenin bir tür Göstergeler arası çeviri olabileceğini ortaya koymaktır. Bu iddiayı desteklemek amacıyla ilk önce göster-geler arası çevirinin parametreleri konuyu daha önce araştıran bilim adamlarının çalış-malarından yola çıkarak ortaya konmuştur. Daha sonra Katerina Perdikaki (2016) tara-fından önerilen uyarlama analizi modeli kullanılmıştır. Bu model van Leuven-Zwart'ın çeviri kaymaları sınıflandırmasına (1989) dayanmakta olup 'adaptasyon kaymalarını' belirlemek, analiz etmek ve bunları yorumlamak için tasarlanmıştır. İki ana kategoriden oluşur: Olay örgüsü yapısı, Anlatı teknikleri, Karakterizasyon ve Zaman/Mekân katego-rileri altında eseri bir metin olarak ele alan Tanımlayıcı/Karşılaştırmalı bölüm ve uyar-lama sürecini etkileyen dış güçlerle ilgilenenden Yorumlayıcı bölüm. Bu çalışmada bah-si geçen model Dan Brown'un Robert Langdon Serisinden üç roman olan Da Vinci Şifre-si, Melekler ve Şeytanlar ve Cehennem isimli eserlerin film uyarlamalarını analiz etmek için kullanmıştır. Sonuçlar modelin Olay örgüsü yapısı, Anlatı teknikleri, Karakterizas-yon ve Zaman/Mekân gibi kategoriler içindeki kaymaları belirleyip analiz edebildiğini göstermiştir. Ancak, tanımlanan bazı kaymaları tam olarak sınıflandıramadığı için, Ka-rakterizasyon ve Olay örgüsü yapısı kategorilerinde daha fazla iyileştirme yapılması gerekmiştir. Ek olarak analiz, romandan filme göstergeler arası geçişi daha iyi tanımla-mak ve analiz etmek için modele Kurgusal ve Sinematik kaymalar olmak üzere iki yeni kategorinin eklenmesinin fayda sağlayacağını ortaya çıkarmıştır. Modelin ikinci bileşe-ninden elde edilen sonuçlar DVD bonus materyalleri, film fragmanları ve röportajlar gibi yan metinsel unsurların, araştırmacının öznelliğinden etkilenme riskine rağmen göz-lemlenen kaymaların ardındaki nedenlere ilişkin değerli bilgiler sağladığını göstermekte-dir. Ancak analiz, eleştirmenlerin film incelemelerinin güvenilir veriler sunmadığını, çünkü uyarlamaları bu şekilde tanımadıklarını ve onları orijinal filmler olarak ele aldık-larını ortaya koymuştur. Son olarak sonuçlar, uyarlamanın göstergeler arası çeviri pa-rametreleri çerçevesinde yorumlanarak bir çeviri biçimi olarak değerlendirilebileceği fikri desteklenmiştir.
Özet (Çeviri)
The categorisation of translation into various types as intralingual, interlingual, and In-tersemiotic Translation in 1959 by Roman Jakobson brought about a new way of think-ing for scholars studying translation. Specifically, Intersemiotic Translation introduced a fresh perspective, challenging the traditional view of translation as solely a linguistic endeavour. However, Translation Studies have historically overlooked Intersemiotic Translation, and there has been minimal discussion about its nature since Jakobson's time. Although the act of turning a novel into a film, or adaptation in other words, has recently become more popular as a field of study of its own, it can be seen as a prime instance of Intersemiotic Translation according to Jakobson's definition. Therefore, the primary purpose of this study is to demonstrate that transforming a novel into a film can serve as a form of Intersemiotic Translation. In order to support this argument, firstly parameters of Intersemiotic Translation have been put forward, drawing from the studies of the scholars who delved into the topic before. Then, the adaptation analysis model proposed by Katerina Perdikaki (2016) has been employed. This model is based on van Leuven-Zwart's taxonomy of translation shifts (1989) and it has been designed to identify, analyse, and interpret the 'adaptation shifts'. It comprises two main catego-ries: Descriptive/Comparative component which deals with work as a text under Plot structure, Narrative techniques, Characterisation, and Setting and Interpretive compo-nent dealing with the external forces that affect the adaptation process. This study used the model mentioned to analyse the three film adaptations from Dan Brown's Robert Langdon Series The Da Vinci Code, Angels & Demons, and Inferno novels. The results indicated that the model identifies and analyses shifts within categories such as Plot structure, Narrative techniques, Characterisation and Setting. However, further refine-ment was required in the categories of Characterisation and Plot structure, as it does not fully account for certain shifts identified in this study. Additionally, the analysis re-vealed that the model would benefit from adding two new categories, Fictional and Cin-ematic shifts, to better identify and analyse the intersemiotic transition from novel to film. The results from the second component of the model showed that paratextual ele-ments such as DVD bonus features, film trailers, and interviews provide valuable in-sights into the reasons behind the observed shifts despite risk of being influenced by the researcher's subjectivity. However, the analysis also found that film reviews by critics do not offer reliable data as they fail to recognise adaptations as such, treating them as original films instead. Finally, the results are interpreted within the framework of parameters of Intersemiotic Translation, supporting the notion that adaptation can be considered a form of translation.
Benzer Tezler
- Yorumbilimden göstergebilime yaratıcı çeviri: Yusuf Atılgan'dan Ömer Kavur'a Anayurt Oteli'nin göstergelerarası dönüşümü
Creative translation through hermeneutics to semiotics: Intersemiotic transmutation of Anayurt Oteli from Yusuf Atılgan to Ömer Kavur
ŞAHAN YATARKALKMAZ
Doktora
Türkçe
2024
Sahne ve Görüntü SanatlarıYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜNDÜZ ÖZTÜRK KASAR
- Bir yeni roman uyarlaması olan 'Saatler' filminde metinlerarasılık ve göstergelerarasılık
The intertextuality and intersemiotc relations in the film adaptation of a new novel 'The Hours'
SEDA AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
İletişim Bilimleriİstanbul Kültür Üniversitesiİletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RENGİN KÜÇÜKERDOĞAN
- Aziz Nesin'in sinemaya uyarlanan seçili eserlerinin göstergelerarasılık bağlamında incelenmesi
The examination of Aziz Nesins's chosen pieces which are adapted to the cinema in the context of intersemiotic
SİBEL MELTEM KAFA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıOrdu ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UFUK UĞUR
- Film adaptation as an ıncompatible form: Twenty-first century Hamlet
Film uyarlamasında uyumsuz bir biçim: Hamlet yirmi birinci yüzyıl
EMRE EMREM
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıYeditepe ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ERBEK KARA
- Halide Edip Adıvar'ın romanlarının sinema uyarlamalarında eğitsel unsurlar
Educational elements in cinema adaptations of Halide Edip Adivar's novels
EZGİ DEVELİ FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN ARSEVEN