Türkçe–TİD medya çevirisinde için bağlacının görünümleri
Appearances of the conjunction for in Turkish-TID media translation
- Tez No: 908933
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGÜR ŞEN BARTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk İşaret Dili ve Sağır Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İşaret Dili Tercümanlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
TİD araştırmaları ülkemizde henüz gelişmekte olan bir alandır ve Türkçe – TİD çevirileri alanında, bazı çalışmalar mevcuttur (Doğan 2021, Geygel, 2024; Şen Bartan ve Çelebioğlu, 2023; Önal, 2024). İşaret Dillerinde bağlaç çalışmaları sınırlı olarak çalışılmış bir konudur (Morgan, 2000; Crible ve Gabarró-López, 2020; Lugaresi ve Di Eugenio, 2013; McDermid, 2014; Geygel, 2024). Az sayıda yapılan işaret dillerinde bağlaç kullanımı ve çevirisi çalışmaları ve elde edilen bulgular bu alandaki boşluğu göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkçe – TİD Medya Çevirisinde için bağlacının görünümlerini elde etmektedir. Bu amaç doğrultusunda bu tezde Türkçede açık olarak kullanılan için bağlacının TİD çevirisinde el ve/veya el dışı hareket gibi TİD'e özgü hangi biçimlerinin aldığı, için bağlacının TİD çevirisinde açık mı örtük mü kullanıldığı ve için bağlacının Türk İşaret Dilinde farklı kullanımlarına ilişkin Sağırların dilbilgisel yargılarının neler olduğu incelenmiştir. Araştırmanın derlemini 231 dakika 20 saniyeden ve 22.534 sözcükten oluşan 10 videoda toplam 133 adet için bağlacı içeren tümcelerden oluşturmaktadır. Webber'in PDTB 3.0 ilişki hiyerarşisinden (2019) yararlanılarak işaretlemeler yapılmıştır. Veriler ELAN programı kullanılarak detaylı bir çözümleme sürecinden geçerek yazıya dökülmüştür. Bu tezde elde edilen sonuçlar özetlendiğinde araştırmanın ilk iki sorusu EBA TV çevirilerinden elde edilen verileri kapsayıp sonuçlar ağırlıklı olarak sadece açık el (%45) işareti (İÇİN, YÜZÜNDEN, AMAÇ, GÖRE, İSTEMEK vb.) ve el ve el dışı (%32) işaretin birlikte kullanımına işaret ederken, TİD çevirilerinde Sağırların dilbilgisel yargılarının alındığı son sorunun sonuçları sadece el dışı (%40) işaretlerin (kk, b-ileri vb.) ağırlıklı tercih edildiği yönündedir. TİD tercümanları çeviride açıklaştırma stratejisini tercih ederken, Sağırların el dışı işaretleri tercih etme nedenleri TİD'in ekonomik kullanım ilkesine dayandırılmaktadır (Lugaresi, Di Eugenio, 2013). Bu tezin sınırlılıkları çerçevesinde ulaşılan sonuçlar dikkate alınarak açık bağlaç İÇİN kullanımının tercümanlar tarafından sıklıkla gerçekleştirildiği ve buna karşın Sağırların açık bağlaç çevirisine yönelik dilbilgisel yargılarının olumlu olmaması özgün TİD üretimlerinde bağlaçların örtük kullanımlarının sıklıkla olabileceğini sezdirmektedir. Bu nedenle özgün TİD üretimlerinde bağlaçların sınıflandırılmasının, bu bağlaçların açıklık ve örtük olma durumlarının sıklıklarının belirlenmesi ve el dışı işaretlerin kullanımının sıklıklarının belirlenmesinin ileri çalışma olarak önerilmesi öne çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
TID (Turkish Sing Language) research is still a developing field in Turkey and there has been some studies on Turkish-TID translations (Doğan 2021; Geygel, 2024; Şen Bartan & Çelebioğlu, 2023; Önal, 2024). Studies concerning sign language connectives is a limitedly studied topic (Morgan, 2000; Crible & Gabarró-López, 2020; Lugaresi & Di Eugenio, 2013; McDermid, 2014; Geygel, 2024). The small number of studies on connectives and their translation in sign languages and their findings demonstrate a knowledge gap in this field. The aim of this study is to explore the patterns of connective için in Turkish-TİD Media Translations. In line with this purpose, this thesis examines the translations of explicit connective için in order to find which TID-specific forms such as manuel and non-manuel signs in TID translation, whether the connective için is used explicitly or implicitly in TID translations, and what are the grammatical judgments of Deaf people regarding different uses of the connective için in TID. The corpus of the study consists of a total of 133 explicit için in 10 videos consisting of 231 minutes and 20 seconds and 22,534 words. Annotations were made utilizing Webber's PDTB 3.0 relationship hierarchy (2019). The data were transcribed through a detailed analysis process using the ELAN program. Summarizing the results obtained in this thesis, the first two questions of the study cover the data obtained from EBA TV translations and the results mainly shows the usage of explicit connectives in TİD translations through manual signs (45%) and through the use of both manuel and non-manuel signs (32%). However, the results of the last question, in which the grammatical judgments of Deaf people are taken, indicate that only non-manuel signs (40%) (eyebrow raising, head forward, etc.) are predominantly preferred in TİD translations by Deaf individuals. While TİD interpreters prefer to render by the explicit connectives in interpreting, Deaf people's preference for non-manuel signs is attributed to the principle of economical use of TİD (Lugaresi, Di Eugenio, 2013). Considering the results obtained within the framework of the limitations of this thesis, the fact that the use of the explicit connective İÇİN is frequently realized by the interpreters and the fact that the Deaf people's grammatical judgments towards the explicit connective translation are not positive suggests that the implicit use of connective may be frequent in the original TİD productions. For this reason, it is suggested that further studies should be conducted to categorize connectives in authentic TİD productions, to determine the frequency of the explicit and implicit use of TİD connectives, and to determine the frequency of the use of non-manuel signs.
Benzer Tezler
- Türk işaret dili medya çevirisi: Uzamsal gönderimde gözlemlenen söylem belirsizliği görünümleri
Turkish sign language media translation: Appearances of discourse unclear observed in spatial reference
UFUK ÇELEBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara ÜniversitesiTürk İşaret Dili ve Sağır Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYTAÇ ÇELTEK
- Türkçe-TİD medya çevirilerinde 've' bağlayıcısı üzerine bir inceleme
An analysis of the connective 've' in Turkish-Turkish sign language (TİD) media translations
CANSU GEYGEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara ÜniversitesiTürk İşaret Dili ve Sağır Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYTAÇ ÇELTEK
- Türkçe metni türk işaret diline dönüştürme
Turkish text to turkish sign language translation
METE CAN YASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiBaşkent ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMİT ERDEM
- Türk sağır ve işitme engelli halk bilimi
Turkish deaf and hard of hearing handicapped folklore
ONUR SÖMEN
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL VELİ
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Üç yıldan uzun süredir nükleoz(T)ID analoğu ile tedavi altında olan HBeAg negatif kronik hepatit B hastalarında tedavinin sonlandırılmasının HBsAg negatifleşmesi üzerine etkisi
The effect of treatment discontinuation on HBsAg negativity in HBeAg-negative chronic hepatitis B patients treated with nucleos(T)ID analogue for more than three years
AYDENİZ ŞENOL YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyolojiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESRİN TÜRKER