A taxonomy for creative subtitling for the deaf and hard of hearing
Yaratıcı ayrıntılı altyazı çevirisi için bir taksonomi
- Tez No: 917594
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ŞİRİN OKYAYUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 232
Özet
Bu çalışma, Türkiye'de sağır ve işitme engelli bireyler için yaratıcı ayrıntılı altyazı çevirisinin alımlama düzeyini ölçmeyi amaçlamaktadır. Görsel-işitsel çeviri alanında bu yeni açılımın ülkemizde tanıtılması yönünde bu öncü çalışma ile hareketli metinler, görsel düzgüye taşınmış ses efektleri, ekranda farklı konumlandırılan metinler ve ilave görsel katmanların eklenmesi ile ayrıntılı altyazı uygulamalarının bir adım öteye taşınması ve bu sayede hedef kitlenin görsel-işitsel ürünlere erişiminin arttırılması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı yalnızca yaratıcı altyazı örnekleri üretmek ve sunmak değil; önümüzdeki dönemde bu alanda gerçekleştirilecek araştırmalar için temel oluşturabilecek bir taksonomi ortaya koymaktır. Bu amaçla araştırma, Türkiye'de sağır ve işitme engelli toplumdan seçilen ve yaratıcılık açılımı ile ilk kez karşılaşan katılımcıların bu yeni görsel-işitsel çeviri türünü nasıl alımladıklarını ve bu yeni tür ile nasıl bir etkileşime girdiklerini incelemektedir. Yaratıcı ayrıntılı altyazı çevirisini medya erişilebilirliği bağlamı içerisinde ele alan bu araştırma, işlevsellik ile yaratıcılık arasında bir denge kurarak son kullanıcıların gerçekliklerini, ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamak amacıyla hem ülkemizde hem de küresel bağlamda erişilebilir medya söylemine katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada 'ortalama son kullanıcı' kavramı 'zımni izleyici' olarak ele alınarak yaratıcılığın sınırları kullanıcı dostu bir hale getirilmiş ve beklentilerle örtüşecek şekilde daraltılmıştır. Bu çalışmada daha önceden yapılan dilsel işitsel bilgi ve sessel işitsel bilgi ayrımı üzerinden yeni bir sınıflandırma yapılmış ve bu kapsamda işitsel bilgi yükü; altyazıların farklı biçimlendirilmesi ve konumlandırılması, çakışan diyaloglar, konuşma hızı, çokdillilik, bireydil kullanımı, sesin kaynağı ve ses efektlerinin aktarılması gibi farklı başlıklar altında kategorilendirilmiştir. Oluşturulan bu şablonun, yaratıcı ayrıntılı altyazı çevirisi aracılığı ile sağır ve işitme engelli bireylerin erişilebilirliğini arttırmaya yönelik araştırmalar ve uygulayıcılara rehber olabilmesi amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to evaluate the reception of creative subtitling for persons who are Deaf and hard of hearing (SDH) in Türkiye. This pioneering effort to introduce the creative venue of this audiovisual translation (AVT) mode in Türkiye, takes SDH practices one step further by incorporating dynamic text styles, visualization of sound effects, different positioning of text on screen, and addition of extra visual layers to increase the accessibility of the end-users with audiovisual products. In this regard, the research aims not only to produce and present creative examples but also to create a taxonomy for creative subtitling for the deaf and hard of hearing that would be a reference for future research in the field. With this aim, the research investigates how participants selected from the deaf and hard of hearing community in Türkiye, encountering the creative venue for the first time, perceive and interact with this new AVT mode. Positioning creative SDH within the broader context of media accessibility, this study aims to understand its potential contributions to both Turkish and global discourse on accessible media by balancing creativity with functionality to meet the realities, needs and expectations of the end-users. The study also posits the notion of an 'average end-user' as an implied audience thus streamlining the limits of creativity to coincide with end-user-friendly and desired products. This study makes a classification of an initial identification that was made between what was referred to as a linguistic information track and a sound-related information track. Breaking down the informative load of the categories under different headings namely as subtitle formats and placement, overlapping speech, speech tempo, multilingualism, idiolect, origin of sound, and sound effects the study thus identifies and outlines a taxonomy that may be of future use to researchers and practitioners alike on aspects to improve accessibility for DHH through creative SDH.
Benzer Tezler
- Yenilenmiş bloom taksonomisine göre tasarlanan ortaokul Türkçe dersi öğretim programı (Model önerisi)
Secondary school Turkish lesson curriculum designed according to revised bloom's taxonomy (Model proposal)
HÜLYA SÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LATİF BEYRELİ
- Beş büyük kişilik özellikleri taksonomisinin dijital girişimcilik farkındalık düzeyi: Üniversite öğrencilerine yönelik bir tutum araştırması
Digital entrepreneurship awareness level of big five personality traits taxonomy: An attitude research for university students
ADALET KÖTEMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İşletmeKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN AYTAR
- Kent mobilyaları tasarımında kullanılabilecek kavramsal bir model
Başlık çevirisi yok
SEÇİL YAYLALI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMRA AYDINLI
- DREAMSCAPE: Use of virtual reality in architectural design & education
DREAMSCAPE: Mimari tasarım ve eğitiminde sanal gerçeklik kullanımı
OĞUZ ORKUN DOMA
Doktora
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN MERT ŞENER
- Bağlama eğitiminin psikomotor davranış basamaklarına göre yapılandırılması
Structiring of bağlama traning according to psychomotor behaviour steps
ALİ KAZIM AKDAĞ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN SAĞER