Geri Dön

Otizm spektrumundaki çocuklarda oyun, taklit, iletişim, ortak katılım ve tekrarlayıcı davranışlar arasındaki ilişkiler

Relationships between play, imitation, communication, joint engagement and repetitive behaviors in children on the autism spectrum

PDF İndir

  1. Tez No: 918628
  2. Yazar: RAMSELA SAİTİ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MERAL ÇİLEM ÖKCÜN AKÇAMUŞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 102

Özet

Bu araştırmada, otizm spektrumundaki çocuklarda duyusal işlemleme özellikleri ve sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar ile oyun, taklit, iletişim ve katılım becerileri arasındaki ilişkilerin incelemesi hedeflenmiştir. Araştırmaya dahil edilen katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiş ve yaşları 2-6 yaş arasında değişen 41 otizm spektrumundaki çocuktan oluşmaktadır. Belirlenen çocukların aileleri tarafından demografik bilgi formu, tanılarının teyit edilmesi amacıyla ise Çocukluk Otizmini Derecelendirme Ölçeği (ÇODÖ) doldurulmuştur. Ardından yine ebeveynler tarafından çocukların sosyal iletişim becerilerinin değerlendirilmesi için Sosyal İletişim Kontrol Listesi -Revize - Okul Öncesi Türkçe Versiyonu (SİLKOL-R-OTV), sınırlı ve tekrarlayıcı davranışların değerlendirilmesi için Tekrarlayıcı Davranışlar Ölçeği-Revize-Türkçe Versiyonu (TEDÖ-R-TV) ve duyusal işlemleme özelliklerinin değerlendirilmesi için ise Duyusal Deneyimler Ölçeği (DDÖ) doldurulmuştur. Bütün bu değerlendirme araçlarından elde edilen veriler SPSS 26 paket programına girilerek analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında; a) otizm spektrumundaki çocukların duyusal işlemleme özellikleri ve sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar ile oyun ve taklit arasındaki ilişkiler, b) otizm spektrumundaki çocukların duyusal işlemleme özellikleri ve sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar ile katılım arasındaki ilişkiler ve c) otizm spektrumundaki çocukların duyusal işlemleme özellikleri ve sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar ile dil ve iletişim becerileri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Analizlerin yapılması için Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Yapılan analizlerden elde edilen bulgulara göre, birinci araştırma sorusuna yönelik olarak uyarana düşük duyarlılık ile taklit arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu, duyusal uyarana yetersiz tepki ile oyun arasında bir ilişkinin olmadığı, duyusal uyarana aşırı tepki ile oyun ve taklit arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ve duyusal arayış ile oyun arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu, duyusal arayışın taklit ile ise ilişkili olmadığı bulunmuştur. Stereotipik davranışlar ile oyun ve taklit arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu, kendine zarar verme davranışları ile oyun arasında negatif yönlü ilişki olduğu görülürken, taklit ile kendine zarar verme davranışlarının ilişkili olmadığı, oyun becerilerinin kompulsif davranışlar, törensel davranışlar ve aynılık-tekdüzelik davranışlar ile negatif yönlü ilişki olduğu, sınırlı davranışlar ile oyun arasında ise bir ilişki olmadığı bulunmuştur. Analizlerde taklit ile kompülsif zorlantılı davranışlar, törensel davranışlar, sınırlı davranışlar ve aynılık-tekdüzelik davranışları arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmüştür. İkinci araştırma sorusuna yönelik olarak, duyusal uyarana yetersiz tepki ve duyusal uyarana aşırı tepki ile katılım arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu, duyusal arayış ile katılım arasında ise ilişki olmadığı bulunmuştur. Diğer yandan katılım ile stereotipik davranışlar arasında ve sınırlı davranışlar arasında negatif yönlü ilişkiler görülürken katılım becerilerinin kendine zarar verici davranışlar, kompulsif davranışlar, törensel davranışlar ve aynlılık/tekdüzelik davranışları ile ise bir ilişkiye rastlanmamıştır. Üçüncü araştırma sorusuna yönelik olarak duyusal uyarana yetersiz tepki ile ifade edici dil arasında anlamlı düzeyde bir ilişki olmadığı, iletişim kullanma - işlev ve alıcı dil arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu sonucu elde edilmiştir. Duyusal uyarana aşırı tepki ile ifade edici dil arasında anlamlı düzeyde bir ilişki olmadığı belirlenirken, iletişim kullanma – işlev ve alıcı dil ile arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu bulunmuştur. Duyusal arayış ile ifade edici dil, iletişim kullanma – işlev ve alıcı dil arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu görülmüştür. Üçüncü araştırma sorusunun ikinci kısmına yönelik olarak stereotipik davranışlar ile ifade edici dil, iletişim kullanma – işlev ve alıcı dil arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu, ifade edici dil ile törensel davranışlar arasında negatif yönlü anlamlı ilişikler olduğu; ifade edici dilin kendine zarar verici davranışlar, kompulsif davranışlar, sınırlı ilgi alanı ve aynılık tekdüzelik davranışları ile anlamlı düzeyde ilişkili olmadığı, iletişimi kullanma-işlev ile kendine zarar verici davranışlar, kompulsif davranışlar, törensel davranışlar, sınırlı ilgi alanı ve aynılık tekdüzelik davranışları arasında anlamlı düzeyde ilişkiler olmadığı ve son olarak alıcı dil ile kendine zarar verici davranışlar ve aynılık tek düzelik davranışları arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu, bununla birlikte bu değişken ile kompulsif davranışlar, törensel davranışlar ve sınırlı ilgi alanı arasında ilişkilerin olmadığı sonucu elde edilmiştir.

Özet (Çeviri)

This study aims to examine the relationships between sensory processing features, restricted and repetitive behaviors, and play, imitation, communication and joint engagement skills in children on the autism spectrum. The participants included in the study consist of 41 children on the autism spectrum, aged between 2 and 6 years, who were selected through purposive sampling. A demographic information form was filled out by the families of the identified children, and the Childhood Autism Rating Scale (CARS) was used to confirm their autism spectrum diagnosis. Additionally, parents completed the Social Communication Checklist – Revised – Preschool Turkish Version (SCC-R-PV) to assess the social communication skills of the children, the Repetitive Behavior Scale – Revised – Turkish Version (RBS-R-TV) to evaluate restricted and repetitive behaviors, and the Sensory Experiences Questionnaire (SEQ) to assess sensory processing features. The data obtained from these assessment tools were analyzed using the SPSS statistical software package. Within the scope of the study: a) the relationships between sensory processing features, restricted and repetitive behaviors, and play and imitation in children on the autism spectrum, b) the relationships between sensory processing features, restricted and repetitive behaviors, and joint engagement in children on the autism spectrum and c) the relationships between sensory processing features, restricted and repetitive behaviors, and language and communication skills in children on the autism spectrum were examined. The Pearson product-moment correlation coefficient was used for the analyses. According to the findings obtained from the analyses: For the first research question, a negative relationship was found between under-responsiveness to sensory stimuli and imitation, while no relationship was found between under-responsiveness to sensory stimuli and play. No significant relationship was observed between over-responsiveness to sensory stimuli and play or imitation. A negative relationship was found between sensory seeking and play, but no relationship was found between sensory seeking and imitation. A negative relationship was observed between stereotypical behaviors and both play and imitation, as well as between self-injurious behaviors and play. However, no relationship was found between self-injurious behaviors and imitation. Play skills showed a negative relationship with compulsive behaviors, ritualistic behaviors, and sameness/rigidity, but no relationship was found between restricted behaviors and play. Furthermore, no significant relationship was found between imitation and compulsive, ritualistic, restricted, or sameness/rigidity behaviors. For the second research question, negative relationships were found between under-responsiveness and over-responsiveness to sensory stimuli and joint engagement. However, no relationship was observed between sensory seeking and joint engagement. Additionally, joint engagement showed negative relationships with stereotypical and restricted behaviors, while no relationship was found between joint engagement skills and self-injurious behaviors, compulsive behaviors, ritualistic behaviors, or sameness/rigidity behaviors. For the third research question, no significant relationship was found between under-responsiveness to sensory stimuli and expressive language. However, a negative relationship was observed between communication use/function and receptive language. No significant relationship was found between over-responsiveness to sensory stimuli and expressive language, while negative relationships were observed between over-responsiveness and communication use/function and receptive language. A negative relationship was also found between sensory seeking and expressive language, communication use/function, and receptive language. Regarding the second part of the third research question, negative relationships were observed between stereotypical behaviors and expressive language, communication use/function, and receptive language. A significant negative relationship was found between expressive language and ritualistic behaviors. However, no significant relationships were found between expressive language and self-injurious behaviors, compulsive behaviors, restricted interests, or sameness/rigidity behaviors. Similarly, no significant relationships were observed between communication use/function and self-injurious behaviors, compulsive behaviors, ritualistic behaviors, restricted interests, or sameness/rigidity behaviors. Lastly, a negative relationship was found between receptive language and self-injurious behaviors and sameness/rigidity behaviors, but no significant relationships were observed between receptive language and compulsive behaviors, ritualistic behaviors, or restricted interests.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    923259

    'I'm Turkish, I'm Honest...' I'm Autistic: Perceptions Regarding the Label of Autism

    'Türk'üm, Doğruyum...' Otistiğim: Otizm Etiketine İlişkin Algı

    NAZMİYE EVRA GÜNHAN ŞENOL

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Dil ve Konuşma TerapisiUniversity of Louisiana at Lafayette

    Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı

    PROF. JACK S. DAMICO

  2. Tez No

    934594

    The role of adaptive technologies in increasing students' effectiveness in flipped learning

    Ters değiştirilmiş öğrenmede öğrencilerin etkinliğini artırmada uyarlanabilir teknolojilerin rolü

    AISHA ABDULAALI ABDULLA AHMED

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2025

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAltınbaş Üniversitesi

    Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ Abdullahi Abdu IBRAHIM

  3. Tez No

    545055

    Otizm spektrumundaki bireylerde oyun konsollu fiziksel aktivite programıyla steryotipik hareketlerin azaltılması, fiziksel uygunluk ve sosyal uyumun geliştirilmesi

    The reduction of steryotypic movements with the console physical activity program in physical activity program, physical compatibility and social adaptation

    YEŞİM GÖKGÖZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    SporMarmara Üniversitesi

    Hareket ve Antrenman Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ATA ÖZTÜRK

    PROF. DR. SALİH PINAR

  4. Tez No

    783559

    Conversational repair strategies in adults with high functioning autism spectrum disorder: A content analysis

    Yüksek işlevli otizm spektrumundaki yetişkinlerin konuşma onarım yöntemleri: İçerik analizi

    MELİS ODABAŞ ÖĞE

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT PERİT ÇAKIR

    DR. ÖYKÜ MANÇE ÇALIŞIR

  5. Tez No

    413655

    Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinin gözlerden zihin okuma ve iletişim beceri düzeylerinin incelenmesi

    Investigation of ability of reading mind in the eyes and level of communication skills in parents of children with autism spectrum disorder

    ELİF BİLGE ERTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    PsikolojiMelikşah Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. TURNA BENGÜ COŞKUN

    YRD. DOÇ. DR. ESRA DEMİRCİ

Geri Dön