İki dilli ve tek dilli çocuklarda sosyo-bilişsel işlevlerin incelenmesi
An examination of socio-cognitive functions in bilingual and monolingual children
- Tez No: 925516
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TOLGA YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu çalışma, iki farklı çalışmadan oluşmaktadır. Çalışma 1, Gözlerden Zihin Okuma ve Gaf Tanıma testlerinin çocuk formlarının Arapça çevirilerinin güvenirliklerini, testi yarıya bölme yöntemiyle incelemeyi amaçlamıştır. Bu bağlamda, Çalışma 1'e ana dili Arapça, ikinci dili Türkçe olan ve yaşları 11-12 arasında değişen toplam 87 ardışık iki dilli çocuk katılmıştır. Katılımcıların dil yeterlikleri, araştırmacının hazırladığı Türkçe ve Arapça Dil Becerisi Değerlendirme Anketi aracılığıyla öğretmenler tarafından değerlendirilmiştir. Ayrıca, Türkçe ve Arapça derslerinin sınav not ortalamaları alınmıştır. Genel bilişsel yetenek düzeyleri ise, Raven Progresif Matrisler Testi'nin 9 maddelik kısa formu ile ölçülmüştür. Gözlerden Zihin Okuma ve Gaf Tanıma testlerinin Arapça çevirilerinin güvenirliklerini değerlendirmek amacıyla testler, her iki testin yarısını içerecek şekilde iki ayrı forma bölünmüştür. Oluşturulan bu formlar, iki dilli çocuklara bireysel olarak uygulanmış ve formlardan alınan puanlar arasında anlamlı bir fark olup olmadığı incelenmiştir. Sonuçlar, cinsiyet, yaş, okul öncesi eğitim süresi, doğum sırası, ebeveyn eğitim düzeyi, kardeş sayısı, hane halkı büyüklüğü gibi pek çok demografik değişkenin yanı sıra, dil yeterliği ve bilişsel yetenek bakımından denk olan grupların, her iki formdan elde ettikleri puanların benzer olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgu doğrultusunda, Arapça çevirilerin güvenilir olduğu kanısına varılmış ve bu çeviriler Çalışma 2 kapsamında kullanılmıştır. Çalışma 2, iki dilli ve tek dilli çocukların sosyo-bilişsel işlevlerini, zihin kuramı bağlamında karşılaştırmayı amaçlamıştır. Araştırmaya, yaşları 11-12 arasında değişen, 100 ardışık iki dilli ve 50 tek dilli olmak üzere toplam 150 çocuk katılmıştır. İki dilli katılımcılar ana dili Arapça, ikinci dili Türkçe olan göçmen çocuklardan; tek dilliler ise, ana dili Türkçe olan çocuklardan oluşmaktadır. İki dilli katılımcıların dil yeterliklerine ilişkin ölçümler, araştırmacının hazırladığı Türkçe ve Arapça Dil Becerisi Değerlendirme Anketi aracılığıyla öğretmenler tarafından değerlendirilmiştir. Ayrıca, Türkçe ve Arapça derslerinin sınav not ortalamaları alınmıştır. Katılımcıların genel bilişsel yetenek düzeyleri ise, Raven Progresif Matrisler Testi'nin 9 maddelik kısa formu ile ölçülmüştür. İki dilli ve tek dilli çocukların zihin kuramı becerilerini değerlendirmek için Gözlerden Zihin Okuma ve Gaf Tanıma testleri kullanılmıştır. Çalışma 2 kapsamında bu ölçekler, iki dilli çocuklara hem ana dilleri (Arapça) hem de ikinci dillerinde (Türkçe) uygulanmış ve testin uygulandığı dilin zihin kuramı performansı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Sonuçlar, tek dilli çocukların zihin kuramı becerilerinin iki dilli akranlarına kıyasla daha gelişmiş olduğunu ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra, iki dilli çocuklarda, testin uygulandığı dilin zihin kuramı performansı üzerindeki etkisinin Gözlerden Zihin Okuma Testi ile sınırlı kaldığı görülmüştür. Bu doğrultuda, testi ikinci dillerinde alan çocukların, ana dillerinde alan çocuklara kıyasla daha yüksek başarı gösterdikleri saptanmıştır. Bu çalışmada ayrıca, Çalışma 1 ve Çalışma 2'den elde edilen veriler birleştirilerek ek bir analiz yürütülmüş ve zihin kuramı ölçeklerinin bireysel veya grup olarak uygulanmasının test performansı üzerindeki etkisine bakılmıştır. Buna göre, bireysel uygulamaların daha yüksek performansla sonuçlandığı, ancak bunun uygulama türünden ziyade, katılımcıların bilişsel becerileriyle ilişkili olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, zihin kuramı performansı üzerinde etkili olduğu düşünülen sosyoekonomik ve sosyokültürel faktörler ile dil yeterliği bağlamında tartışılmıştır. İki dilli örneklemin tek dilli örnekleme kıyasla dezavantajlı sosyoekonomik ve sosyal statüsünün, literatürdeki genel eğilimin aksine, iki dillilik avantajının gözlemlenmesini engellemiş olabileceği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Studies in the field of bilingualism frequently focus on the executive function skills of bilingual individuals. However, findings from these studies appear to be inconsistent. On the other hand, recent research in bilingualism suggests that bilingual individuals utilize non-verbal linguistic cues more effectively compared to monolinguals. High sensitivity to these cues, such as facial expressions, gaze, gestures, and mimics, may allow bilingual individuals to make inferences about others' mental states more easily. This could enable bilinguals to outperform monolinguals in theory of mind tasks. To test this hypothesis, the present study compared the performance of late-childhood Arabic-Turkish bilingual immigrant children and Turkish monolingual native children on advanced theory of mind tasks. This research comprises two separate studies. Study 1 aimed to examine the reliability of the Arabic translations of the Reading the Mind in the Eyes Test-Child Form and Faux Pas Test-Child Form using the split-half method. For this purpose, a total of 87 consecutive bilingual children, aged between 11 and 12 years, with Arabic as their first language and Turkish as their second language, participated in Study 1. The participants' language proficiencies were assessed by their teachers using a Turkish and Arabic Language Skills Assessment Questionnaire prepared by the researcher. Additionally, their average exam scores in Turkish and Arabic courses were collected. General cognitive ability levels were measured using the 9-item short form of the Raven's Progressive Matrices Test. To evaluate the reliability of the Arabic translations, the tests were divided into two forms, each containing half of the items. These forms were individually administered to bilingual children, and the scores obtained from the forms were compared to determine if there were any significant differences. Results showed that the scores from the two forms were similar among groups that were balanced terms of demographic variables—such as gender, age, preschool education duration, birth order, parental education level, number of siblings, and household size—as well as language proficiency and cognitive ability. Based on this finding, the Arabic translations were deemed reliable and were used in Study 2. Study 2 aimed to compare the socio-cognitive functions of bilingual and monolingual children in the context of theory of mind. The study involved 100 sequential bilingual children aged 11–12 years, with Arabic as their first language and Turkish as their second language, and 50 monolingual children with Turkish as their native language. Measurements of bilingual participants' language proficiency were conducted by their teachers using the Turkish and Arabic Language Skills Assessment Questionnaire prepared by the researcher, along with their average exam scores in Turkish and Arabic courses. The general cognitive ability levels of the participants were measured using the 9-item short form of the Raven's Progressive Matrices Test. The Reading the Mind in the Eyes and Faux Pas tests were employed to assess the theory of mind skills of bilingual and monolingual children. These tests were administered to bilingual children in both their first (Arabic) and second (Turkish) languages, and the effect of the test language on theory of mind performance was analyzed. The results revealed that monolingual children outperformed their bilingual peers in theory of mind tasks. Furthermore, the effect of the test language on theory of mind performance among bilingual children was found to be limited to the Reading the Mind in the Eyes Test. Specifically, children who completed the test in their second language outperformed those who completed it in their first language. In the present study, an additional analysis was conducted by combining data from Study 1 and Study 2 to examine the effect of individual versus group administration of the theory of mind scales on test performance. The findings indicated that individual administrations resulted in higher performance, but this was related to participants' cognitive abilities rather than the type of administration itself. The findings were discussed in the context of socioeconomic and sociocultural factors, as well as language proficiency, which are thought to affect theory of mind performance. It was concluded that the disadvantaged socioeconomic and social status of the bilingual sample, compared to the monolingual sample, may have hindered the observation of bilingual advantages, contrary to the general trend in the literature. Additionally, the importance of measuring language proficiency using standardized tests in theory of mind research was emphasized.
Benzer Tezler
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- Tek ebeveynli 60-72 aylık çocukların alıcı dil ve ifade edici dil becerilerinin değişkenler açısından karşılaştırılması
A comprasion of the receptive and expressive language skills of children aged 60-72 months from single – parent families based on various variables
SIDDIKA NUR ÖZDÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimKTO Karatay ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM AKKOYUN SERT
- A comparative analysis of descriptive and expository discourse development in four and six-year-old Turkish speaking preschool children
Anadili Türkçe olan 4-6 yaş öncesi çocuklarının betimleyici ve bilgilendirici söylem gelişimlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
DİLEK CAMADAN
- Développement du vocabulaire en turc et en Français d'élèves bilingues Franco-Turcs et monolingues Turcs et Français âgés de 6 à 10 ans
6-10 yaş arası iki dilli Fransızca-Türkçe ve tek dilli Türkçe ve Fransızca konuşan çocuklarda kelime gelişimi
BETÜL ERTEK
- Anadili Türkçe olan ve anadili Türkçe olmayan 4-7 yaş (iki dilli) çocukların dil düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi
The examination of the factors which affect the language development of children at the age of 4?7 whose native language Turkish and native language not Turkish (bilingual)
YELİZ TULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Bölümü
YRD. DOÇ. DR. NURCAN KOÇAK
