Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük lise ders kitaplarında kadın imajı (1981-2021)
The image of women in Turkish Republic History of Revolution and Kemalism high school textbooks (1981-2021)
- Tez No: 925837
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUĞBA BELENLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Lisede Cumhuriyet Tarihini okutmak için çıkartılan ders kitapları, 1981 yılına kadar“Türkiye Cumhuriyeti Tarihi”adıyla ve 1981 yılında ise ilk defa“Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi”adıyla çıkartılmıştır. 1981 yılından itibaren bu ders kitabının isminde tekrar değişikliğe gidilerek“Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük”olarak çıkartılmıştır. Bu araştırmanın amacı, ilk defa isim değişikliğine gidilen 1981 yılına ait ders kitabından başlayarak 2021 yılına kadar lisede okutulan Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük lise ders kitaplarında kadın imajına nasıl yer verildiğini ortaya koymaktır. Araştırma, 1981 yılından 2021 yılına kadar baskılarına ulaşılan 18 çeşitten oluşan toplam 69 ders kitabını kapsamaktadır. Bu ders kitaplarında yer alan tarihi olaylardaki kadın ile ilgili durumların kapsamlı bir şekilde incelenmesinden ötürü nitel araştırma desenlerinden tarihsel modelle desenlenmiştir. Çalışmada veriler, betimsel analiz yönteminden faydalanılarak belirli temalarda incelenmiştir. Bu tarih aralığındaki Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük lise ders kitaplarında kadının nasıl varlık gösterdiği doküman analizi yöntemiyle incelenerek ders kitaplarında; askeri, hak, toplumsal, siyasi, eğitim ve ekonomi temalarında kadın imajı olarak analiz edilmiştir. Belirtilen tarih aralığında baskılarına ulaşılan farklı yazarla ait ders kitapları, ulaşılan ilk baskısına göre kronolojik olarak sıralanarak temalara ayrılmış ve kadın imajları baskılar arasındaki benzerlik ve farklılıklara göre analiz edilmiştir. Ders kitaplarında eski Türk toplumlarında, Orta Asya Türk Devletlerinde, Selçuklu, Osmanlı'da, Meşrutiyet, Tanzimat, Cumhuriyet ve ileri tarihli ders kitaplarında da 1950'den günümüze yakın tarihi dönemlerdeki kadın imajlarına yer verilmiştir. Genel olarak tüm temalarda çoğu ders kitaplarında, belirli tarihi olaylardaki kadın imajı üzerinde durulduğu fakat farklı yazarlara ait ders kitaplarında, bazen de aynı yazarın farklı baskılarında değişik bilgilere yer verilmiştir. Askeri, toplumsal, siyasi, ekonomi temalarında ilk kadınlara örnekler verilmiştir. Her bilgi her yazara ait ders kitaplarında bulunmadığı gibi bazen aynı yazarın farklı baskılarında da bulunmadığı durumların olduğu görülmektedir. Bu durum genelde her temada görülmüştür. Bu temalardaki görsel açıdan kadın imajına genelde aynı tür görsellerde yer verilse de yazar değiştikçe farklı görsellerde bulunmaktadır. Özellikle farklı yazarlara ait kitaplarda bazı değişikliklerin olduğu görülmektedir. 1981'den 1998'e kadar Mükerrem Kâmil Su ve Ahmet Mumcu yazarlarına ait uzun bir dönemi kapsayan bu ders kitaplarında, yer verilen kadın imajlarında pek bir değişiklik görülmemektedir. Sadece 1988 yılına ait ders kitabında ilk kez kadınla ilgili konu başlığına yer verilmiştir. Diğer yazarlara ait ders kitaplarında, kendi içerisinde baskılar arasında bazen farklılık olsa da bazen de bir değişiklik olmadığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The textbooks issued to teach the History of the Republic of Türkiye in high school were published under the name“History of the Republic of Türkiye”until 1981 and for the first time in 1981 under the name“Revolution History of the Republic of Türkiye”. As of 1981, the name of this textbook was changed again and published as“Revolution History of the Republic of Türkiye and Kemalism”. This study aims to reveal how the image of women was portrayed in the high school textbooks of the Revolution History of the Republic of Türkiye and Kemalism used until 2021, starting from the textbook of 1981, the first time the name was changed. The research covers a total of 69 textbooks consisting of 18 types of textbooks whose editions were accessed from 1981 to 2021. Due to the comprehensive examination of the situations related to women in historical events in these textbooks, the study was designed with the historical model, one of the qualitative research designs. In the study, the data were analyzed in certain themes by utilizing the descriptive analysis method. The presence of women in the high school textbooks on the Revolution History of the Republic of Türkiye and Kemalism in this date range was examined by document analysis method and analyzed as the image of women in the themes of military, rights, social, political, education and economy in the textbooks. The textbooks of different authors, whose editions were accessed in the specified date range, were sorted chronologically according to the first edition accessed and divided into themes, and the images of women were analyzed according to the similarities and differences between the editions. In the textbooks, in ancient Turkish societies, Central Asian Turkish States, Seljuks, Ottomans, Constitutional Monarchy, Tanzimat Reform, and Republic, and in later-dated textbooks, images of women in recent historical periods from 1950 to the present day were included. In general, most textbooks in all themes emphasize the image of women in certain historical events, but different information is given in textbooks by different authors, sometimes in different editions of the same author. Examples of early women figures were given in military, social, political, and economic themes. It is observed that not all information is found in textbooks by every author, and sometimes it is not found in different editions of the same author. This situation was generally observed in every theme. Although the visual images of women in these themes were generally included with the same type of visuals, there were also different visuals included as the author changed. It is seen that there are some changes, especially in books by different authors. In these textbooks, which cover a long period from 1981 to 1998 by the authors Mükerrem Kâmil Su and Ahmet Mumcu, there was not much change in the images of women. Only the textbook of 1988 included a topic on women for the first time. In the textbooks of other authors, although there were sometimes differences between editions, sometimes there was no change.
Benzer Tezler
- Lise Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitaplarında Atatürk'ün lider ve asker kişiliği [1943-2018]
The Handling Of Ataturk's leader and soldier personality in high school Turkish Republic History Of Revolution And Kemalism textbooks [1943-2018]
CEMİL ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM HİLMİ ÖZKAN
- Lise Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük derslerinde Ermeni meselesinin öğretimi (mevcut ders kitapları, öğretmen ve öğrenci görüşleri ve çağdaş yayınlar ışığında yeni bir ünite tasarımı)
The teaching of the Armenian issue in 'the revolution history of the Turkish Republic and Kemalism?courses (a design of a new unit under the lights of existing course books, teacher and student views and contemporary public
ERHAN METİN
- The Ideology and textbooks: 'Turkish Republic history of renovation and Ataturkism' textbooks (1980-1990)
İdeoloji ve ders kitapları: 'Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük' ders kitapları (1980-1990)
FATMA IŞIK GÜRLEYEN
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
Eğitim ve Öğretimİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiYRD. DOÇ. DR. BANU HELVACIOĞLU
- Türkiye ve Azerbaycan ortaokul ders kitaplarında tarih ve coğrafya eğitiminin karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of history and geography education in Türkiye and Azerbaijan secondary school textbooks
AYSUN HAJİBAYLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEYLA DÖNMEZ
- Ziya Gökalp'in düşüncelerinin inkılap tarihi ders kitaplarına yansıması
Reflection of Ziya Gökalp's ideas on revolution history course books
İREM NAMLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimMehmet Akif Ersoy Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZAFER GÖLEN