Geri Dön

Translating neologisms in Atwood's Maddaddam trilogy

Translation of neologisms in Atwood's Maddaddam trilogy

PDF İndir

  1. Tez No: 935900
  2. Yazar: NESRİN ONUR
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE SELMİN SÖYLEMEZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Çeviri ve Kültürel Çalışmalar Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 242

Özet

Spekülatif kurgu yazarları, hikayenin kurgusal dünyasının yabancılık hissini ve yaratıcılığını okuyucuya aktarmak için metinlerinde yeni terimler yaratırlar. Bu yeni terimlere neolojizm denir. Neolojizm kavramı kısaca yeni kelimeler veya yeni anlamları olan kelimeler olarak tanımlanabilir. Neolojizmlerin oluşumu ve çeviri süreçleri üzerine yapılan araştırmalar son yıllarda birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir. Margaret Atwood'un distopik üçlemesindeki yeniyapım sözcüklerin çeviri süreçlerine odaklanan bu çalışma, yeniyapım sözcük türlerini, oluşum süreçlerini, çeviri tekniklerini ve çevirmenlerin bu sözcükleri çevirirken gösterdikleri yaratıcılığı incelemeyi amaçlamaktadır. Yeniyapım sözcükler, kısaca yeni kelimeler veya yeni anlamlar taşıyan kelimeler olarak tanımlanabilir. Araştırma kapsamında, Atwood'un Oryx & Crake (2003), The Year of the Flood (2009) ve MaddAddam (2013) adlı eserleri ile bunların Dost Körpe ve Dilek Şendil tarafından yapılan Türkçe çevirileri, Antilop ve Flurya (2018), Tufan Zamanı (2018) ve DelliAddem (2019) incelenmiştir. Betimsel nitelik taşıyan bu araştırmada, toplam örneklem belirlenen 346 yeniyapım sözcükten oluşmaktadır. Üç romandan çıkarılan yeniyapım sözcüklerin yaratım süreçleri ve çeviri prosedürleri belirlenerek, Atwood'un yeniyapım sözcük oluşturma sürecinde en çok hangi yöntemi tercih ettiği, çevirmenlerin Türkçeye aktarımda hangi stratejilere ağırlık verdiği, hedef dilde en sık kullanılan sözcük oluşturma süreçleri ve çevirmenlerin yaratıcılık düzeyleri analiz edilmiştir. Bu analizde, Peter Stockwell'un (2014) bilimkurgu türündeki yeniyapım sözcüklerin oluşum süreçlerine dair teorik modeli temel alınmıştır. Bu model, oluşturma, ödünç alma, türetme, bileşikleştirme, kısaltma ve çekimsel uzantılar olmak üzere altı farklı sözcük oluşturma sürecini içermektedir. Ayrıca, bu süreçlere dahil edilemeyen yeniyapım sözcükler için yeni kategoriler eklenmiştir. Çeviri süreçlerini değerlendirmek amacıyla Delabastita'nın (2004) modeli ve Bayer-Hohenwarter'ın (2009) yaratıcılık değerlendirme modeli kullanılmıştır. Araştırma bulguları, hem kaynak hem de hedef dillerde“bileşikleştirme”yönteminin yeniyapım sözcük oluşturma sürecinde en sık tercih edilen yöntem olduğunu ortaya koymuştur. Çevirmenlerden Dost Körpe'nin, yeniyapım sözcüklerin çevirisinde genellikle kaynak metne sadık kalarak sözcükleri doğrudan hedef metne aktardığı, Dilek Şendil'in ise hedef metinde yeni sözcükler oluşturma ve çeviri sürecinde yaratıcı olma eğiliminde olduğu gözlemlenmiştir. Bayer-Hohenwarter modeline göre, Şendil yeniyapım sözcüklerin %80'ini yaratıcı kaymalarla çevirirken, Körpe bu oranı %32,5 düzeyinde tutmuştur.

Özet (Çeviri)

Speculative fiction authors create new terms in their text to transfer the feeling of foreignness and creativity of their fictional world of the story to the reader. These new terms are called neologisms. New words or words with new meanings might be a concise definition of neologism. The research on the formation of neologisms and their translation process has attracted many researchers in recent years. The purpose of this study is to analyze how neologisms are translated in Margaret Atwood's dystopian trilogy regarding the types of neologism and their formation process, the translation techniques used, and measure translators' creativity in translating neologisms. Margaret Atwood's dystopian trilogy which consists Oryx & Crake (2003), The Year of the Flood (2009) and MaddAddam (2013) and their Turkish translations Antilop ve Flurya (2018) by Dost Körpe and the two others Tufan Zamanı (2018) and DelliAddem (2019) by Dilek Şendil. This descriptive qualitative research utilizes total sampling to examine 346 instances of new words. This study aims to analyze neologisms by extracting them from three novels and examining their creation and translation processes. The focus is on identifying the primary language formation process used by Atwood to create neologisms and the translation strategies most commonly employed to render them into Turkish. Additionally, the study investigates which formation process is predominantly used in the target language for neologisms and evaluates which translator shows greater creativity in their translations. In this context, Peter Stockwell's (2014) theoretical model on neologism formation in science fiction is utilized. The model outlines six-word formation processes:“creation”,“borrowing”,“derivation”,“compounding”,“shortening”, and“inflectional extensions”. Also, the researcher added some categories for words that do not belong to the above categories. Peter Stockwell's model is a valuable tool for studying neologism formation, particularly in science fiction. Its systematic approach provides a solid foundation for linguistic and literary analysis. However, its limitations, such as the exclusion of blending and a narrow focus on structural aspects, highlight the need for further refinement. Delabastita's (2004) model was selected to analyze the translation of neologisms, particularly focusing on how neologisms are handled when transferring them from a source to a target language. The model categorizes translation strategies into methods such as copying, adaptation, replacement, and omission, offering insight into the translator's choices and the impact of these choices on the target text, while Bayer-Hohenwarter's (2009) assessment model was used to evaluate translators' creativity in translating 40 neologisms commonly found in the trilogy. The findings reveal that“compounding”is Atwood's most frequently used method for creating neologisms, this preference is also reflected in the target language's neologism formation process. In translating neologisms, Dost Körpe mostly copied them directly into the target text. In contrast, Dilek Şendil opted to be more creative by inventing new words in the target language. Based on Bayer-Hohenwarter's model for assessing creativity, Şendil demonstrated higher creativity, employing creative shifts to coin new words in 80% of the common neologisms across the books, compared to Körpe, who showed innovation in 32.5% of the neologism translations. All these findings lead to results that closely adhering to the author's style often produces better results by preserving the essence of the original work.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    711968

    Margaret Atwood'un The Handmaid's Tale başlıklı eserindeki neolojizmler ve Türkçe çevirisinde kullanılan çeviri teknikleri

    Neologisms in Margaret Atwood's The Handmaid's Tale and the translation techniques used in its Turkish translation

    EKİM AKYILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YEŞİM TÜKEL KANRA

  2. Tez No

    271090

    Translation and reception of feminist speculative fiction in Turkey: A multiple-foregrounding analysis

    Türkiye?de feminist spekülatif kurgunun çevirisi ve alımlanması: Çoklu bir önceleme analizi

    NİL ÖZÇELİK

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2009

    Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞEHNAZ TAHİR GÜRÇAĞLAR

    PROF. LUİSE VON FLOTOW

  3. Tez No

    942859

    A stylistic analysis of the translation of anti-language and neologism in Scott Lynch's Gentleman Bastard series

    Scott Lynch'in Centilmen Piç serisinde gizli dil ve neolojizm çevirisi üzerine biçemsel bir inceleme

    İDİL BERFİN AKIN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2025

    Mütercim-TercümanlıkHacettepe Üniversitesi

    İngilizce Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HİLAL ERKAZANCI DURMUŞ

  4. Tez No

    868355

    Türkçede çevirikurgu çevirisi: Çevirmen seçim ve kararları

    The translation of transfiction works into Turkish: Translator choices and decisons

    CAZİBE YİĞİT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. LALE ÖZCAN

  5. Tez No

    707753

    A comparative analysis of the Turkish translations of Roald Dahl's Charlie and the Chocolate Factory

    Roald Dahl'ın Charlie and the Chocolate Factory adlı eserinin Türkçe çevirilerinin karşılaştırmalı bir analizi

    EBRU KÜRKCÜ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Mütercim-TercümanlıkHacettepe Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ASALET ERTEN

Geri Dön