Üniversite öğrencilerinin adaletli ölçme ve değerlendirme ile ilgili algılarının incelenmesi
Examining universty students' perceptions about fair measurement and evaluation
- Tez No: 949965
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KEMAL İZCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Ölçme ve değerlendirme, adaletli ölçme ve değerlendirme, üniversite öğrencileri, Assessment and evaluation, fair assessment and evaluation, university students
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Eğitim ortamlarında adalet, yalnızca eşit muamele görmekle sınırlı olmayıp; süreçlerin şeffaf, kapsayıcı, tarafsız ve öğrenci farklılıklarına duyarlı biçimde yürütülmesini de kapsayan çok boyutlu bir kavramdır. Adaletin algılanış biçimi, öğrencilerin akademik başarıları kadar öğrenme motivasyonları, duygusal tepkileri ve okul bağlılıkları üzerinde de belirleyici bir etkendir. Öğrenme sürecinin temel basamaklarından olan ölçme ve değerlendirme sürecinde de öğrencilerin adalet algıları önemlidir. Fakat yapılan alanyazın taramasında ülkemizde bu konuya neredeyse hiç odaklanılmadığı da görülmektedir. Bu bağlamda yürütülen bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin ölçme ve değerlendirme sürecine yönelik adalet algılarını ortaya koymaktır. Araştırma kapsamında öğrencilerin grup çalışmaları, sınavlar, kopya, notlandırma ve geri bildirim gibi ölçme-değerlendirme süreçlerinde adalet algılarının derinlemesine analiz edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, karma yöntem desenlerinden“yakınsayan paralel desen”ile gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler, 404 öğrencinin katılımıyla uygulanan“Adaletli Ölçme ve Değerlendirme Algı Ölçeği”ile toplanmıştır. Nitel veriler ise, bu gruptan seçilen 17 öğrenciyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerle elde edilmiştir. Nicel veriler SPSS ve SmartPLS 4.0 programlarıyla analiz edilirken; nitel veriler betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular, yükseköğretim öğrencilerinin ölçme ve değerlendirme süreçlerinde adalet algılarının oldukça karmaşık, çok boyutlu ve bağlama duyarlı olduğunu ortaya koymuştur. Bulgularda detaylara bakıldığında; grup çalışmalarında eşit katkının sağlanamaması ve tek tip notlandırma, sınavlarda kapsam dışı sorular, öğrencilere söz hakkı tanınmaması ve değerlendirme ölçütlerinin açık olmaması, kopya ile mücadelede yapıcı olmayan öğretmen yaklaşımları, not verirken öğrenme hedeflerine ulaşmanın esas alınmaması, ölçütlerin belirsizliği ve geri bildirimin zamanında, yapıcı, çabaya duyarlı ve kişiye özel olarak verilmemesi, öğrencilerde ölçme ve değerlendirme sürecinde adalet duygusunu olumsuz etkilemektedir. Buna karşın, sürecin şeffaf, tutarlı, kişiye özel ve açıklayıcı biçimde yönetildiği durumlarda öğrenciler adil bir ölçme ve değerlendirmenin varlığından söz etmektedir. Sonuç olarak, üniversite öğrencileri ölçme ve değerlendirme süreçlerinde sadece eşitlik değil; sürece katılım, şeffaflık, bireysel farklılıkların gözetilmesi ve insani yaklaşıma dayalı iletişim gibi unsurları da içeren bütüncül bir adalet anlayışına sahip oldukları tespit edilmiştir. Bu doğrultuda öğretmenlerin yalnızca değerlendirme araçlarını değil bu araçları nasıl uyguladıklarını ve öğrenciyle nasıl iletişim kurduklarını da gözden geçirmeleri gerekmektedir. Bu bulgular ışığında araştırmanın sonunda ölçme ve değerlendirme sürecinin uygulayıcılarına ve araştırmacılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In educational environments, fairness is a multidimensional concept that encompasses more than just equal treatment. It also involves implementing processes in a transparent, inclusive and impartial manner that considers student differences. How fairness is perceived significantly impacts students' academic success, learning motivation, emotional responses and school engagement. Students' perceptions of fairness are also crucial in classroom assessment. However, a review of the literature reveals that this issue has received little attention in our country. Against this backdrop, this study aims to reveal university students' perceptions of fairness in relation to the assessment and evaluation process. The study analyses students' perceptions of fairness in processes such as group work, exams, cheating, grading and feedback in depth. The research was conducted using a 'convergent parallel design', one of the mixed methods designs. Quantitative data were collected using the Fair Assessment and Evaluation Perception Scale', which was administered to 404 students. Qualitative data were obtained through semi-structured interviews with 17 students who participated in the quantitative part of the study. The quantitative data were analysed using SPSS and SmartPLS 4.0 software, while descriptive analysis was used to examine the qualitative data. The findings revealed that university students' perceptions of fairness in assessment and evaluation processes are highly complex, multidimensional and sensitive to context. Closer analysis showed that perceptions of fairness were negatively affected by a lack of equal contribution to group work, uniform grading, exam questions outside the scope of the objectives, a failure to give students the opportunity to voice their opinions, unclear evaluation criteria, a failure to address cheating constructively, a failure to base grades on learning outcomes, and feedback that was not timely, constructive, effort-sensitive or personalised. Conversely, students report fair assessment and evaluation when the process is transparent, consistent, personalised and well-explained. It was therefore concluded that university students adopt a holistic understanding of fairness in assessment and evaluation processes — encompassing equality, participation, transparency, respect for individual differences, and humane communication. Accordingly, teachers should review not only the assessment tools they use, but also how they implement these tools and communicate with students. Based on these findings, the study concludes with recommendations for practitioners and researchers involved in assessment and evaluation.
Benzer Tezler
- Билимге таянып чечим чыгаруу максатында автоматташтырылган тестирлөөдө суроолорду кокусунан тандап алуу боюнча окуучулардын пикирин изилдөө
Bilgiye Dayalı Karar Verme Sürecinde, Elektronik Sınavlarda Rastgele Soru Seçimi Yapılmasına Öğrencilerin Algıları ve Tepkilerinin Araştırılması
KASIM BARIKTABASOV
Doktora
Kırgızca
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ULAN BRİMKULOV
- Fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarının eşitlikçi ölçme-değerlendirme ile ilgili algıları
Science teachers and teacher candidates' perceptions of equitable assessment
KEVSER BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL İZCİ
- Fen ve teknoloji öğretmenlerinin ve 8. sınıf öğrencilerinin seviye belirleme sınavına yönelik görüşleri
The views of science and technology teachers? and eighth grade students? about the OGES system
YUSUF İSLAM GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYSUN ÖZTUNA KAPLAN
- Öğretmen adaylarının ortaokullarda kolaylaştırıcı kişi uygulamasına yönelik yeterliliklerinin belirleme ölçeği geliştirme çalışması
Development of a scale to determinate the qualifications of teacher candidates for the application of factor in secondary schools
MEHMET ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESLİHAN ÖZBEK
- Ebeveyn kaybı yaşamış üniversite öğrencilerinde otobiyografik bellek üzerinden Allah tasavvurunun incelenmesi
Analysis of the god image through autobiographical memories of college students who lost a parent
MERVE GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÜŞAN GÖCEN