Yapay zekâ ile güçlendirilen postmodern tutundurma faaliyetlerinin tüketici algısı üzerindeki rolü
The role of artificial intelligence-enhanced postmodern promotion activities on consumer perception
- Tez No: 960968
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İSMAİL ERKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Yapay zekâ teknolojilerinin gelişimi, özellikle tutundurma faaliyetlerinin hem yaratım sürecinde hem de tüketiciye sunulmasında köklü dönüşümlere yol açmıştır. Bu dönüşümler, postmodern dönemin karakteristik özellikleriyle benzerlik göstermektedir. Markaların yapay zekâ teknolojilerini kullanarak tutundurma stratejileri geliştirmesi ve“yapay zekâ destekli”ifadesini vurgulayan uygulamaları, tüketici algısı açısından incelenmesi gereken önemli bir alanı ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, çalışmanın temel amacı, yapay zekâ ile güçlendirilen postmodern tutundurma faaliyetlerinin tüketici algısı üzerindeki rolünü incelemektir. Araştırma kapsamında Lim ve arkadaşlarının kavramsal modeli temel alınarak, çalışma Kullanımlar ve Doyumlar Teorisi ile Gerekçeli Eylem Teorisi çerçevesinde yapılandırılmıştır. Kullanımlar ve Doyumlar Teorisi bağlamında eğlence, güvenilirlik, tasarım, kişiselleştirme, algılanan antropomorfizm ve reklamın tetiklediği nostalji gibi tutundurma faaliyetlerine özgü unsurlar ele alınmıştır. Gerekçeli Eylem Teorisi kapsamında ise reklama karşı tutum, markaya karşı tutum, marka imajı ve ağızdan ağıza pazarlama gibi değişkenler analiz edilmiştir. Araştırma, karma yöntemle gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, beş farklı sosyal medya platformu üzerinden 12 yapay zekâ destekli tutundurma faaliyeti içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiş, 1.025 tüketici yorumu analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda reklam, yapay zekâ ve ürün/marka olmak üzere üç ana boyut altında 17 alt tema belirlenmiş; söz konusu temalar literatür doğrultusunda kavramsal modele entegre edilmiştir. İkinci aşamada ise geliştirilen model, yapısal eşitlik modeli aracılığıyla test edilmiştir. Türkiye'de 388 katılımcı ile çevrim içi anket yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen çalışmada kartopu örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Elde edilen bulgular, güvenilirlik dışındaki tüm tutundurma faaliyeti özelliklerinin reklama karşı tutumu pozitif ve anlamlı şekilde etkilediğini ortaya koymuştur. Ayrıca, reklama karşı tutumun markaya karşı tutumu olumlu yönde etkilediği, bunun da tüketici algısının şekillenmesinde belirleyici olduğu saptanmıştır. Öte yandan, markaya karşı tutumun hem marka imajını hem de ağızdan ağıza pazarlama eğilimini olumlu yönde etkilediği saptanmıştır. Araştırma sonunda çalışmanın teorik, yönetimsel ve sosyal katkıları vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
The development of artificial intelligence technologies has led to fundamental transformations, particularly in the creation and presentation processes of promotional activities. These transformations show similarities with the characteristic features of the postmodern era. The fact that brands develop promotional strategies using artificial intelligence technologies and emphasize the expression“AI-supported”in their implementations reveals an important area that needs to be examined in terms of consumer perception. In this context, the main objective of the study is to examine the role of AI-enhanced postmodern promotional activities on consumer perception. Within the scope of the research, the conceptual model of Lim et al. was taken as a basis, and the study was structured within the framework of the Uses and Gratifications Theory and the Theory of Reasoned Action. In the context of the Uses and Gratifications Theory, elements specific to promotional activities such as entertainment, reliability, design, personalization, perceived anthropomorphism, and nostalgia evoked advertising were addressed. In the context of the Theory of Reasoned Action, variables such as attitude toward the advertisement, attitude toward the brand, brand image, and word-of-mouth marketing were analyzed. The study was conducted using a mixed-method approach. In the first phase, 12 AI-supported promotional activities on five different social media platforms were examined through content analysis, and 1,025 consumer comments were analyzed. As a result of this analysis, 17 sub-themes were identified under three main dimensions—advertisement, artificial intelligence, and product/brand—and these themes were integrated into the conceptual model in line with the literature. In the second phase, the developed model was tested using structural equation modeling. The study was carried out in Turkey with 388 participants through an online survey, and the snowball sampling method was employed. The findings revealed that all features of promotional activities, except for credibility, positively and significantly affect attitude toward the advertisement. Furthermore, attitude toward the advertisement was found to have a positive effect on attitude toward the brand, which is critical in shaping consumer perception. In addition, it was determined that attitude toward the brand positively influences both brand image and word-of-mouth marketing. At the end of the study, the theoretical, managerial, and social contributions of the research were emphasized.
Benzer Tezler
- Açıklanabilir yapay zeka ile boyun düzlüğü hastalığının tahmin edilmesi
Predicting cervical spine disease with explainable artificial intelligence
ERMAN ÇANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEVRİYE ALTINTAŞ
- Uzaktan öğretim öğrencilerinin öğrenmeye yönelik üretken yapay zeka okuryazarlığının öğrenci bağlılığındaki rolünün incelenmesi
Investigating the role of generative artificial intelligence literacy for learning in student engagement among distance education students
MUHAMMED MURAT GÜMÜŞ
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KARA
- Girişimcilik ve yapay zeka uygulamalarının ilişkilendirilmesi
Linking entrepreneurship and artificial intelligence applications
ERCAN KARAKEÇE
- Yapay zeka temelli beyindeki bazı ak madde hastalıkları ile Multipl Skleroz hastalığının ayrımı
Artificial intelligence-based distinguishing of some white matter diseases in the brain from Multiple Sclerosis disease
EMİRHAN ÖZENDİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
NörolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiNöroloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT TERZİ
- Yapay zeka kullanımının insan kaynakları yönetimi süreçlerine etkileri üzerine bir değerlendirme
An evaluation of the artificial intelligence utilization on human resources management processes
ZÜBEYDE NUR BAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IRAZ HASPOLAT KAYA