Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi uygulamalarının şirketlerin finansal ve operasyonel performansı üzerindeki etkileri
The effects of sustainable supply chain management practices on the financial and operational performance of the companies
- Tez No: 966458
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ŞAHİN GÖK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu çalışma, sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi (STZY) uygulamalarının şirketlerin finansal ve operasyonel performansı üzerindeki etkilerini analiz etmek üzere tasarlanmıştır. Türkiye'de faaliyet gösteren orta ve büyük ölçekli işletmelerden elde edilen nicel verilerle, STZY uygulamalarının farklı boyutları (çevresel, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirlik) kapsamlı biçimde ele alınmıştır. Araştırmada 277 katılımcının (tedarik zinciri yöneticileri, operasyon yöneticileri ve üst düzey yöneticiler) görüşleri, çevrimiçi anketler aracılığıyla toplanmış ve elde edilen yanıtlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Öncelikle tanımlayıcı istatistikler ve güvenilirlik analizleri yapılmış, ölçeklerin Cronbach Alfa değerlerinin .70'in üzerinde olması, kullanılan ölçüm araçlarının tutarlılığını doğrulamıştır. Ardından, verilerin normal dağılım gösterdiği saptanmış, korelasyon ve regresyon analizleriyle hipotezler test edilmiştir. Bulgular, STZY uygulamaları ile finansal performans arasında oldukça güçlü bir ilişki olduğunu, özellikle sürdürülebilirlik ilkelerini benimseyen işletmelerin kârlılık ve rekabet gücü bakımından daha yüksek düzeylere ulaşabildiğini göstermektedir. Operasyonel verimlilik ve içsel entegrasyon değişkenleri de finansal sonuçları olumlu etkileyen unsurlar olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, çevresel sürdürülebilirlik uygulamalarının atık yönetimi ve kaynak kullanımını optimize ederek maliyetleri düşürdüğü, sosyal sürdürülebilirliğin ise çalışan memnuniyetini ve marka imajını güçlendirdiği gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, çalışma süresi veya eğitim düzeyi gibi demografik faktörlerin, sürdürülebilirlik ve performans algılarında beklenen düzeyde farklılık yaratmadığı gözlenmiştir. Sadece işletmenin ölçeği (orta/büyük) ya da çalışanların örgütteki kıdem süreleri finansal performans algısı üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı farklar oluşturmuştur. Sonuç olarak bu araştırma, sürdürülebilirlik yaklaşımının tedarik zincirine entegre edilmesinin, işletmelerin finansal ve operasyonel verimliliklerini artırabileceğine dair önemli kanıtlar sunmaktadır. Özellikle maliyet tasarrufu, risk yönetimi ve marka değeri artışı gibi mekanizmalar, STZY'nin yarattığı katma değeri desteklemektedir. Bu yönüyle çalışma, sürdürülebilirlik stratejilerinin sadece sosyal veya çevresel sorumluluk boyutuyla sınırlı kalmayıp, işletme kârlılığı ve rekabet avantajı açısından da belirleyici olabileceğini ortaya koymakta, yöneticilere sürdürülebilirlik uygulamalarını stratejik planlama süreçlerine daha etkin entegre etme önerisi sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study is designed to analyze the impacts of sustainable supply chain management (SSCM) practices on the financial and operational performance of companies. Utilizing quantitative data gathered from medium and large-scale enterprises operating in Turkey, various dimensions of SSCM practices (environmental, social, and economic sustainability) are comprehensively addressed. Opinions from 277 participants (supply chain managers, operations managers, and senior executives) were collected via online questionnaires, and the responses were statistically evaluated. Initially, descriptive statistics and reliability analyses were conducted, confirming the consistency of the measurement instruments, as indicated by Cronbach's alpha values above .70. Subsequently, the data were found to be normally distributed, and hypotheses were tested through correlation and regression analyses. Findings indicate a strong relationship between SSCM practices and financial performance, demonstrating that companies adopting sustainability principles can achieve higher levels of profitability and competitive advantage. Operational efficiency and internal integration variables were also identified as positively influencing financial outcomes. Additionally, environmental sustainability practices were observed to reduce costs by optimizing waste management and resource utilization, while social sustainability enhanced employee satisfaction and strengthened brand image. However, demographic factors such as tenure or education level did not create expected significant differences in sustainability and performance perceptions. Only the size of the enterprise (medium/large) and employees' tenure within the organization statistically significantly impacted perceptions of financial performance. In conclusion, this research provides substantial evidence that integrating sustainability into supply chain management can enhance financial and operational efficiency for enterprises. Mechanisms such as cost savings, risk management, and increased brand value substantiate the added value created by SSCM. Thus, the study highlights that sustainability strategies are not limited to social or environmental responsibility but are also crucial in determining business profitability and competitive advantage, recommending that managers more effectively integrate sustainability practices into strategic planning processes.
Benzer Tezler
- Usage of technology in procurement for managing sustainable supply chain management: A review about the companies in Europe
Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi için satın almada teknoloji kullanımı: Avrupa şirketleri üzerine bir araştırma
BIYANG MEDARD MONJAH
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İşletmeİstanbul Aydın Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YILDIZ ZELİHA HATİPOĞLU
- Sürdürülebilirlik uygulamaları ve finansal performans: BİST elektrik endeksinden kanıt
Sustainability practices and financial performance: Evidence from BİST electricity index
OĞULCAN DURMUŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGÜR KAYALICA
- A conceptual model based on smart ISM-MICMAC analysis for lean and green (LG) management system implementation focusing on SMEs: Automotive industry application
Yalın ve yeşil yönetim sistemi uygulaması için KOBİ'lere odaklanan smart ISM-MICMAC analizine dayalı kavramsal bir model: Otomotiv sektörü uygulaması
AYŞE MELİSSA ERGÜN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜR BERSAM SİDAL
- Sustainable purchasing criteria importance rank determination with fuzzy cognitive mapping and max diff analysis
Sürdürülebilir satın alma kriterlerinin bulanık bilişsel haritalama ve maxdiff analiz ile önem sıralamalarının belirlenmesi
FURKAN ERCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL BURÇ ÜLENGİN
- Investigating sustainable supply chain management practices and performance: An empirical analysis from food industry
Sürdürülebilir tedarik zinciri yönetim uygulamalarının ve performansın incelenmesi: Gıda sektöründen deneysel bir araştırma
GİZEM GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERİL DURMUŞ