Yönetsel tutumların nedenleri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 41066
- Danışmanlar: PROF.DR. SELAMİ SARGUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
ÖZET Bu çalışma, ülkemizdeki yöneticilerin tutumlarını betimleme ve açıklama amacını gütmektedir. Bu amaca yönelik olarak öncelikle, ilgili yazın taranarak yönetsel tutumları açıklayıcı bir kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. Oluşturulan kuramsal çerçevede, yöneticilerin belirsizliğe, kurallara, astlarına, üstlerine, ekip çalışmasına ve örgüte karşı tutumlarını üç değişken kümesinin etkilediği vurgulanmıştır; buna göre örgütsel yaşam öncesi toplumsallaşma sürecinde yöneticinin içinde bulunduğu toplumsal, eğitimsel ve biyolojik koşullar (bireysel değişken kümesi) ve örgütsel toplumsallaşma sürecinde edindiği deneyimler (örgütsel değişken kümesi), çalışmaya, eyleme, yetkeye ve gruba ilişkin kişilik eğilimleri (kişiliksel değişken kümesi) aracılığıyla veya doğrudan tutumlarını etkilemektedir. Bu kuramsal çerçeve, Ankara'daki merkezi, bağlı/ilgili/özerk 97 kamu kuruluşunda orta ve üst düzeyde bulunan 331 yöneticiden, anket yönetimiyle elde edilen veriler ışığında test edilmiştir. Çalışmanın amaçlarına ulaşmak üzere analizlere geçmeden önce, örneklem için“emik bilgiyi”ortaya çıkarıcı geçerli ve güvenilir tutumsal ve kişiliksel boyutlar ve bunlara ilişkin ölçekler oluşturulmaya çalışılmıştır. Bunun için, yönetsel/örgütsel olguların evrensel ve kültüre özgü nitelikler taşıdığı varsayımına dayalı olarak, içsel gözlemleri/ deneyimleri ve örneklem için geçerli olabilecek evrensel kuramları içeren yönetsel boyutlar oluşturulmuş, Doğrulayıcı Faktör Analizi yardımıyla da örneklem için geçerli ve güvenilir tutum ve kişilik boyutlarına ilişkin ölçeklere ulaşılmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, 9 tutumsal (Etken-Edilgen, Kuralcı-Esnek, Ortak-Bireysel, Kollektivist-Bireyci, Eş'ıtlikçi- Yetkeci, Göreve-lnsana Dönük, Babacan, Görüşmeci-ltaatkar, Bürotik Tutum) ve 10 kişiliksel (insana-çalışmaya dönüklük, X-Y varsayımı, sakınmacılık, dışsallık, içsellik, yetkeye duyarlılık, katılık-esneklik, statükoculuk-değişimcilik, bireysel-ortak davranışçılık ve bireycilik-kollektivizm) boyut tanımlanmıştır. Ayrıca, bireysel değişken kümesi 10 (yaş, cinsiyet, aile tipi, ailenin sosyo-ekonomik statüsü, taşralı-kentli, ortaöğrenimin niteliği, yükseköğrenimde özerklik, uzmanlık dalı, öğrenim düzeyi ve yurtdışı deneyimi), örgütsel değişken kümesi ise 6 (yöneticinin örgütsel düzeyi, görev süresi, örgütsel hareketliliği, örgütün temel işlevi, tipi ve görece özerkliği) değişken kapsamaktadırlar. Veri analizinde, öncelikle yöneticilerin tutumsal, kişiliksel, bireysel ve örgütsel eğilimleri ve nitelikleri, tanımlanan değişkenler bazında betimlenmeye çalışılmıştır. Ulaşılan sonuçlar, benzer örneklem üzerinde yapılmış görgül ve izlenimsel çalışmaların bulgularıyla karşılaştırılarak, bulgular arası farklılıkların muhtemel nedenleri üzerinde durulmuştur. Dahasonra, yöneticilerin tutumsal eğilimlerinin nedenlerini açıklamak üzere öncelikle, bu eğilimlerin daha çok hangi değişken kümesinin etkisinde şekillendiği analiz edilmiştir. Bunun için, Çoklu Regresyon Analizi yöntemi kullanarak, bireysel, örgütsel ve kişiliksel değişken kümelerinin tutumlar üzerindeki göreceli etkileri analiz edilmiştir. Ayrıca, yöneticilerin kişilik eğilimlerinin, toplumsallaşma sürecinin daha çok hangi evresinde (örgüt öncesi-sonrası) şekillendiğini bulmak amacıyla, bireysel ve örgütsel değişken kümelerinin kişiliksel eğilimler üzerindeki göreceli etkileri irdelenmiştir. Veri analizinde son olarak, herbir tutumsal boyut ayrı ayrı ele alınarak, yöneticileri belirli tutumlara yönlendiren spesifik bireysel ve örgütsel nitelikler ve kişiliksel eğilimler analiz edilmiştir. Bunun için herbir tutumsal boyuta Tekrarlı Yörünge Analizi uygulanmış, söz konusu tutumsal boyutlardaki eğilimleri doğrudan ve anlamlı bir biçimde etkileyen bireysel, örgütsel ve kişiliksel değişkenler ve tutumları kişiliksel değişkenler aracılığıyla dolaylı olarak etkileyen bireysel ve örgütsel değişkenler belirlenmeye çalışılmıştır. Bu analiz ayrıca, yöneticilerin tutumsal farklılıklarının nedenlerini bulmak amacıyla Varyans Analiziyle desteklenmiştir. Bu analizler gerçekleştirilirken, herbir değişkenin diğer değişken üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkisinin gücü ve yönü, diğer değişkenlerin etkileriyle karşılaştırmalı olarak irdelenmiş ve bu etkilerin muhtemel nedenleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca, ulaşılan bulgular değişkenler arası nedensel ilişkileri inceleyen diğer araştırmaların öngördüğü varsayımlar ve/veya ulaştığı bulgular ışığında değerlendirilmiştir. Son olarak, ulaşılan bulgular genel olarak değerlendirilirken, yönetsel tutumların şekillenmesinde ülkemizde etkili olan toplumsallaşma sürecinin Batı toplumlarınkinden farklı olduğu vurgulanmış ve bu farklılığın uygulamaya ilişkin taşıdığı anlamlar irdelenmiştir. Ayrıca, çalışmanın yönetsel tutumları açıklamada kuramsal ve yöntemsel eksikliklerine değinilerek, gelecekteki çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
SUMMARY This study aims at describing and explaining managerial attitudes of administrators in Turkey. With a view to achieving to this aim, an explanatory framework is first established by reviewing the relevant literature. In this framework, the attitudes of administrators toward uncertainty, rules, subordinates, superiors, team-work and their organizations are influenced by three sets of variables; the framework assumes that social, educational and biological qualities (individual variables) and organizational experiences (organizational variables) of administrators influence their attitudes directly and/or indirectly through patterning their beliefs about work, action, authority and group which represent their main personality traits (personalty variables). The validity of this framework is tested on the basis of the data gathered by a survey study from 331 middle and high level administrators in 97 central and affiliated/autonomous public institutions in Ankara. Before analyzing the data to achieve the aim of the study, it is attempted to construct attitude and personality dimensions and their associated measures which would be valid and reliable for the sample at hand. Depending on the assumption that managerial/organizational facts have both culture-specific and universal aspects, measures are first constructed so that they contains items inferred from both observations and experiences within the sample and universal theories that would be valid for the sample; and then, so designed measures are modified to achieve valid and reliable dimensions and measures by applying Confirmatory Factor Analysis. Consequently, it is defined 9 attitudinal (Active-Passive, Rule bounded-Flexible, Group-Individual oriented, Collectivist-lndividualist, Egalitarian-Authoritarian, Performance-Human oriented, Paternalistic, Collaborative-Obedient, and Bureautic attitudes), 10 personality dimensions (human-work orientation, X-Y orientation, uncertainty avoidence, externalism, internalism, sensitivity to authority, flexibility to change, status quo-change orientation, individual- collective action, and individualism-collectivism). Additionally, as the independent variables of the framework, it is defined 10 individual (age, sex, family type, socio-economic status of family, development level of homeland, type of high school, autonomy during higher education, specialization in higher education, educational level, and educational experience in a foreign country) and 6 organizational variables (administrator's organizational level, duration in current position, organizational mobility, main function, type and relative autonomy of organization). ıııIn data analysis, it is first described administrators' attitudinal, personality, individual and organizational tendencies/qualities on the basis of the variables mentioned above. The findings are compared to those of previous studies conducted on similar samples, and probable reasons for the differences between findings are discussed. Then, in order to explain the described attitudinal tendencies, it is analyzed the relative influence of each set of variables (personality, individual, and organizational) on each attitudinal dimension by using Multiple Regression Analysis. Furthermore, to find out which phase of socialization process (before and after organizational life) is most influential on personality traits of administrators, it is analyzed the relative influence of the sets of individual and organizational variables on each personality dimension. In data analysis, it is finally analyzed the individual influence of each personality, organizational and individual variables on each attitudinal dimension. By applying Recursive Path Analysis to each attitudinal dimension, it is found out the specific personality, organizational, and individual variables that effects directly and significantly each attitudinal dimension; and the individual and organizational variables that effects indirectly through the personality variables. This analysis is also supported by ANOVA results to find out reasons for differences (if any) between administrators in terms of attitudinal tendencies. Along with these analyses, strength and direction of direct and indirect effects of each variable on the others and their rationale are discussed by comparing with those of other variables. Furthermore, the findings on the causal relationships between variables are also discussed as compared to those of other studies. Finally, the findings of the study are evaluated in general sense, and by emphasizing that socialization process in Turkey differs from that prevelant in Western countries in terms of the formation of managerial attitudes, the implications of this difference for practice is discussed. Moreover, drawing attention to the conceptual and methodological drawbacks of the study, some proposals are highlighted for future studies. IV
Benzer Tezler
- Eğitimcilerin yıldırma yaşantıları üzerine nitel bir araştırma
A qualitative study on mobbing experiences of educators
GÜLNUR AK KÜÇÜKÇAYIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADEGÜL AKBABA ALTUN
- Kadınların yerel yönetim kademelerinde sınırlı düzeyde yer almalarının nedenleri üzerine bir araştırma: İstanbul'daki belediyeler örneği
A research on the reasons for women?s limited access to management positions: The case of municipalities in İstanbul
DİLEK TOSUN
- Kurum içi iletişim ve çatışma eğiliminin bazı değişkenler açısından incelenmesi: Tarsus İlçe Emniyet Müdürlüğü örneği
Examining some of the variables in terms of internal communications and conflict tendencies: Tarsus District Police Department sample
CENGİZ DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Kamu YönetimiMersin ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL ALTAN
- Örgütsel değişi ve Denizli tekstil sektöründe bir araştırma
Organizational change and a research in Denizli textile sector
GÜLHAN ÇAĞDAŞ
- Aydın ilindeki firmaların neden olduğu çevre kirliliği ve bu kirliliğin sosyal sorumluluk içerisinde çözülmesi ve bir model önerisi
Causation of the environment pollution of the firm in city of Aydın, solving this pollution in the social responsibility and pattern suggestion
KAMİL BİRCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
İşletmeAdnan Menderes Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FERİŞTAH SÖNMEZ