Geri Dön

Sınıf öğretmenlerinin matematiğe ilişkin cinsiyet kalıp yargılarının belirlenmesi ve öğrencilere yansımalarının incelenmesi

Determination of primary school teachers' mathematical gender stereotypes and examination of their reflection on students

PDF İndir

  1. Tez No: 628071
  2. Yazar: ÖZGE NURLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NACİYE AKSOY
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 213

Özet

Bu araştırmanın genel amacı, sınıf öğretmenlerinin, matematik dersine ilişkin cinsiyet kalıp yargılarını belirlemek ve bu kalıp yargıların öğrenciler üzerindeki yansımalarını ortaya çıkarmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda, matematiğe ilişkin farklı cinsiyet kalıp yargı düzeylerine sahip olan öğretmenlerin öğrencileri ile olan etkileşimleri, öğrencilerin bu kalıp yargılara ne ölçüde sahip oldukları ve matematik başarılarının cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Tarama modelinde gerçekleştirilen çalışma, hem nitel hem de nicel araştırma yöntemlerini içerdiği için karma araştırma deseni özelliği taşımaktadır. Çalışmaya seçkisiz örnekleme yöntemlerinden oranlı küme örneklemesi kullanılarak belirlenen 393 4. sınıf öğretmeni katılmıştır. Farklı düzeylerde matematiksel cinsiyet kalıp yargısına sahip olan öğretmenlerin, cinsiyet kalıp yargılarına ilişkin görüşlerini, sınıf içi uygulamalarını, öğrencileri üzerindeki yansımalarını (başarı, matematiksel cinsiyet kalıp yargısı) karşılaştırmak için amaçlı örnekleme yöntemlerinden, aşırı ve aykırı durum örneklemesi ile üç kadın, bir erkek toplam dört öğretmen belirlenmiştir. Öğretmenlerin sahip oldukları matematiksel cinsiyet kalıp yargıları belirleyebilmek amacı ile araştırmacı tarafından geliştirilen 'Matematikte Cinsiyet Ölçeği' kullanılmıştır. Öğretmenlerin sahip olduğu matematiksel cinsiyet kalıp yargılarına ilişkin farkındalıklarını ve algılarını daha detaylı değerlendirebilmek için görüşme, öğretmen-öğrenci ilişkilerine somut yansımalarını inceleyebilmek için de gözlem yapılmıştır. Ayrıca, öğrencilerin matematiksel cinsiyet kalıp yargıları Beilock, Gunderson, Ramirez ve Levine (2010) tarafından geliştirilip, araştırmacı tarafından Türkçeleştirilen Cinsiyet Kalıp Yargısı Anketi ile; matematik başarıları ise Fidan (2013) tarafından geliştirilen Matematik Başarı Testi ile ölçülmüştür. Nicel veriler, SPSS programı kullanılarak betimsel istatistik, t-tesi ve Mann Whitney U testi ile analiz edilmiştir. Betimsel analiz yönteminin kullanıldığı görüşme ve gözlem verileri için ise MAXQDA analiz programından faydalanılmıştır. Araştırma sonuçları, sınıf öğretmenlerinin matematik cinsiyet kalıp yargılarına orta düzeyde sahip olduklarını ve anlamlı bir şekilde matematiğin erkek alanı olduğuna inandıklarını ortaya koymuştur. Matematik alanına ilişkin cinsiyetçi kalıp yargıya sahip olan öğretmenlerin bu açıdan eşitlikçi olan öğretmenlere göre daha erkek yanlısı ifadelerde bulundukları görülmüştür. Matematik dersinde yapılan gözlem sonuçlarına göre, öğretmen tarafından başlatılan akademik etkileşimler ile öğrencilere verilen dönütlerin, öğretmenlerin sahip oldukları matematiksel cinsiyet kalıp yargısı bağlamında farklılık gösterdiği ortaya konmuştur. Ancak öğrenciler tarafından başlatılan akademik etkileşimlerde öğretmenlerin sahip olduğu matematiksel cinsiyet kalıp yargıların bir yansımasının bulunmadığı gözlenmiştir. Cinsiyet Kalıp Yargısı Anketi sonuçları ise, öğrencilerin çoğunun matematiksel cinsiyet kalıp yargısına sahip olmadıkları ortaya koymuştur. Bununla birlikte öğrencilerin matematik başarılarının cinsiyete göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı görülmektedir. Daha genel bir ifade ile dördüncü sınıf düzeyindeki öğrencilerin, öğretmenlerinin sahip oldukları matematiksel cinsiyet kalıp yargıları benimsemedikleri, dolayısı ile bu kalıp yargıların öğrencilerin matematik başarıları üzerinde bir yansımasının bulunmadığı saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, Milli Eğitim Bakanlığına, eğitim fakültelerine ve araştırmacılara öneriler sunulmuştur. Öğretmenlerin sahip oldukları matematiksel cinsiyet kalıp yargıların farkında bile olmadıkları tespit edildiği için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öncelikle farkındalık yaratacak ve daha sonra bu kalıp yargıların yeniden üretilmesinin önüne geçecek hizmet içi eğitim programları ve projeler düzenlenmelidir. Eğitim fakültelerindeki zorunlu derslerin içeriğine toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısı yansıtılmalıdır. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve eğitim ekseninde planlanmış seçmeli dersler de öğretmen yetiştirme programlarında yer bulmalıdır. Araştırmaya katılan öğrencilerin matematiksel cinsiyet kalıp yargılarını içselleştirmedikleri gözlenmiştir. Bu bağlamda, öğrencilerin hangi kaynaklardan beslenerek, matematiksel cinsiyet eşitliğine dair bir görüşü benimsemiş olabilecekleri tespit edilmeli ve bu kaynaklar desteklenmelidir ve hangi duyuşsal ve sosyolojik faktörlerin en azından bu yaş grubunun matematiksel cinsiyet kalıp yargılarını içselleştirmelerine engel olduğu ortaya konmalıdır. Bununla birlikte uzun bir süreci kapsayacak boylamsal çalışmalar yapılarak, öğrencilerin hangi eğitim düzeyinde bu tür cinsiyetçi bakış açılarını edinmeye başladıkları, hangi akademik alanları ve meslek kollarını seçtikleri takip edilmeli ve böylece öğretmen özelliklerinin öğrenciler üzerindeki yansımaları daha kapsamlı bir şekilde incelenmelidir. Ayrıca bu gibi kalıp yargıların yeni kuşaklara taşınmasında rol alan ebeveynler, akran grupları, çocuk programları, çizgi filmler, reklamlar, okul ortamları, eğitim-öğretim materyalleri gibi öğretmenler ile birlikte diğer sosyal etmenlerin de dâhil edildiği daha bütüncül araştırmalar yapılmalı, farkındalık yaratılmalı ve önlem alıcı projeler geliştirilmelidir

Özet (Çeviri)

The purpose of this study is to determine primary school teachers' mathematical gender stereotypes and find out these stereotypes' reflections on their students. In accordance with this purpose, the nature of classroom interactions between teachers having different levels of mathematical gender stereotypes and their students, the extent to which students internalise these stereotypes, and whether these students' mathematical achievement is differentiated with respect to gender are investigated. The study, which is conducted with survey methodology, has a mixed methods feature because it contains both quantitative and qualitative data collection procedures. 393 4th grade primary school teachers from 60 public primary schools in Ankara who are selected by using cluster sampling techniques participate in the study. Four primary school teachers are selected by using the extreme or deviant case sampling technique to compare their perceptions about gender stereotypes, classroom interactions, and reflections on their students. In order to determine teachers' mathematical gender stereotypes, the Gender in Mathematics Scale is applied. Interviews are made to interpret teachers' awareness and perceptions about mathematical gender stereotypes in more detail. Observations are made to investigate the concrete reflection of teachers' mathematical gender stereotypes on teacher-student interactions. In addition, the Gender Stereotype Questionnaire adapted to the Turkish language by the researcher is applied to find out students' mathematical gender stereotypes. Students' mathematical achievement is measured by using the Mathematical Achievement Test developed by Fidan (2013). In order to analyse quantitative data, descriptive statistics, t-test, and the Mann-Whitney U test are applied by running SPSS. In order to analyse qualitative data, descriptive analyses are applied by utilising MAXQDA. Findings show that primary school teachers have both traditional and non-traditional mathematical gender stereotypes moderately. However, statistical analyses find out that they traditionally regard mathematics as a male domain. In addition, teachers who have traditional mathematical gender stereotypes express more sexist opinions than teachers who are neutral in terms of mathematical gender stereotypes. According to observations made in mathematics classrooms, interactions initiated by teachers and feedbacks given to students are differentiated with regard to mathematical gender stereotypes teachers hold. However, it is difficult to indicate that there is a reflection of teachers' mathematical gender stereotypes on academic interactions initiated by students. Gender Stereotype Scale findings reveal that most students have neither traditional nor non-traditional mathematical gender stereotypes. Besides, it is seen that mathematical achievements of the students do not differ significantly according to sex. Results demonstrate that students in 4th grade do not internalise their teachers' mathematical gender stereotypes, and, hence, there is not a reflection of teachers' gender stereotypes on students' mathematical achievements. In accordance with this result, some suggestions are made towards the National Education Ministry, education faculties and researchers. Because of teachers' unawareness of their own gender stereotypes, in-service education programmes and projects are needed to be organised by the National Education Ministry first to create awareness and then to prevent reproduction of these gender stereotypes. During pre-service education, the point of view of gender equality should be reflected in the content of compulsory courses in education faculties. Moreover, optional courses planned in line with gender equality and education should find a place in teacher training programmes. Because it is determined that students do not internalise mathematical gender stereotypes, the sources from which students benefit embracing a gender equality point of view should be found out, and these sources are should be strengthened. Affective and sociological variables that prevent students from internalising mathematical gender stereotypes should be explored as well. Furthermore, by doing longitudinal studies that take a long time, at which educational level students started to obtain these sexist opinions, which academic domains they pursue, and which careers they attain should be investigated. Hence the reflections of teachers' characteristics on students should be found out more comprehensively. In addition, more integrative studies which comprise other social factors such as parents, peer groups, children's TV programs, cartoons, advertisements, school environments, and teaching materials that play a role in transferring these gender stereotypes to the next generations should be made.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    782149

    İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik benlik algıları ile öğretmenlerinin cinsiyet eşit(siz)liği davranışlarına yönelik algıları

    Fourth-grade students' mathematics self-concept and perceptions of their teachers' gender (in)equality behaviors

    NİSA SELİN DURSUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NACİYE AKSOY

  2. Tez No

    694691

    Sınıf öğretmenlerinin matematiğe ilişkin inançlarının belirlenmesi: Ölçek uyarlama çalışması

    Determining the beliefs of the primary teachers about mathematics: Scale adaptation study

    HASAN GÜLLÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET OĞUZ AKÇAY

  3. Tez No

    846357

    Sınıf öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgisi yeterlilik algıları

    Başlık çevirisi yok

    SILA TATLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DİLARA DEMİRBULAK

    DR. AYŞE YILMAZ VİRLAN

  4. Tez No

    594124

    İlkokul öğretmenlerinin matematik öğretim kaygıları ile öğrencilerinin matematik başarı ve tutumları arasındaki ilişki

    The relationship between mathematics teaching anxiety of primary school teachers and mathematical success and attitudes of students

    HAKAN TOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ REMZİ KILIÇ

  5. Tez No

    407645

    8. sınıf öğrencilerinin matematik odaklı akademik risk alma davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi

    Study on the mathematics-oriented risk-taking behaviors of 8th grade students in view of certain variables

    HACER KOÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    Eğitim ve ÖğretimCumhuriyet Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. EBRU BOZPOLAT

Geri Dön