Geri Dön

Meslek lisesi öğrencilerinin siber aylaklık davranışları, öz düzenleyici öğrenme stratejileri ve sınıf iklimi algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Investigation of the relationships between vocational high school students' cyberloafing behaviours, self-regulatory strategies and classroom climate perceptions

PDF İndir

  1. Tez No: 923749
  2. Yazar: SERAP ARTAR
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE CEREN ÇELİK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Teknolojisi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 183

Özet

Günümüzde, teknolojik cihazlar ve internet hızla gelişerek yaşamın hemen her alanında kullanılmakta ve çeşitli faydalar sağlamaktadır. Eğitim ortamlarında teknolojik cihazların ve internetin kullanımı, bilgiye zaman ve mekân sınırı olmaksızın hızlı erişim, bilgi paylaşımı ve kaynaklara kolay ulaşım gibi katkılar sunmaktadır; bununla birlikte öğrencilerin sorumluluklarını zamanında yerine getirememesi, motivasyon kaybı, dikkat dağınıklığı, akademik başarıda azalma gibi sorunlara da zemin hazırlayabilmektedir. Eğitim ortamlarında bu olumsuz etkilerin en aza indirgenmesi için, öğrencilerin teknolojik cihazları ve interneti ders dışı amaçlar için kullanması olarak tanımlanan siber aylaklık davranışlarına yol açan faktörlerin incelenmesi önem arz etmektedir. Siber aylaklık ile ilişkili olduğu düşünülen faktörlerden biri, öz-düzenleyici öğrenme stratejileridir. Öz-düzenleyici öğrenme stratejileri; öğrencilerin öğrenme süreçlerini kontrol ederek belirledikleri hedeflere ulaşmak için gereken düzenlemeyi yapmalarını ifade eder. Bir diğer önemli faktör ise algılanan sınıf iklimidir. Algılanan sınıf iklimi, öğrencilerin sınıf ortamını nasıl algıladıklarını ve hissettiklerini tanımlar. Meslek lisesi öğrencilerinin siber aylaklık davranışları, öz-düzenleyici öğrenme stratejileri ve sınıf iklimi algıları arasındaki ilişkilerin incelenmesini amaçlayan bu araştırma korelasyonel modele dayalı olarak tasarlanmıştır. Araştırmada ayrıca öğrencilerin siber aylaklık davranışları, öz-düzenleyici öğrenme stratejileri ve sınıf iklimi algılarının cinsiyet, sınıf mevcudu ve not ortalamasına göre incelenmesi için nedensel karşılaştırma modelinden yararlanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Akbulut, Dursun, Dönmez ve Şahin (2016) tarafından geliştirilen“Siber Aylaklık Ölçeği”, Kadıoğlu, Uzuntiryaki ve Çapa Aydın (2011) tarafından geliştirilen“Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri Ölçeği”, Çengel ve Türkoğlu (2015) tarafından geliştirilen“Öğrenciler Tarafından Algılanan Sınıf İklimi Ölçeği”kullanılmıştır. Öğrencilere ait cinsiyet, sınıf mevcudu ve not ortalamasını belirlemeye yönelik demografik bilgiler ise“Kişisel Bilgi Formu”aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2023-2024 eğitim öğretim yılında Ankara İli Çankaya ve Yenimahalle İlçelerindeki Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde 11. sınıf Bilişim Teknolojileri Alanı Yazılım Geliştirme Dalında öğrenim gören 395 öğrenci oluşturmaktadır. Elde edilen veri SPSS 29.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sorularına yanıt bulmak amacıyla bağımsız örneklemler t-testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin siber aylaklık düzeylerinin orta değerin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Meslek lisesi öğrencilerinin siber aylaklık davranışları cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde“paylaşım”,“alışveriş”,“içerik erişimi”alt boyutlarında ve ölçeğin genelinde anlamlı bir fark bulunmadığı, sadece“oyun/bahis”alt boyutunda erkek öğrenciler lehine,“durum güncelleme”alt boyutunda ise kız öğrenciler lehine anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Siber aylaklık davranışları sınıf mevcudu değişkenine göre incelendiğinde, ölçeğin genelinden elde edilen puan ve“paylaşım”,“alışveriş”,“içerik erişimi”ve“oyun/bahis”alt boyutlarında anlamlı farklılık yokken,“durum güncelleme”alt boyutunda sınıf mevcudu fazla olanlar lehine anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Siber aylaklık davranışları not ortalaması değişkenine göre incelendiğinde, ölçek geneli ortalama puan ve“paylaşım”,“alışveriş”,“güncelleme”ve“içerik erişimi”alt boyutlarında anlamlı farklılık olmadığı,“oyun/bahis”alt boyutunda ise not ortalamasına göre anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme stratejilerini kullanma düzeylerinin orta değerin altında olduğu tespit edilmiştir. Öz-düzenleyici öğrenme stratejileri ölçeğinin genelinden elde edilen puanda ve“dikkat toplama”,“öz yönlendirme”,“ek kaynakları kullanma”,“motivasyon düzenleme”,“özetleme”ve“vurgulama”alt boyutlarında cinsiyet değişkenine göre kız öğrenciler lehine anlamlı fark olduğu;“plan yapma”ve“çaba düzenleme”alt boyutlarında ise cinsiyete göre anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır. Öz-düzenleyici öğrenme stratejileri sınıf mevcudu değişkenine göre değerlendirildiğinde, ölçeğin geneline ait puanda ve“öz yönlendirme”,“ek kaynakları kullanma”,“motivasyon düzenleme”,“çaba düzenleme”,“plan yapma”, dikkat toplama“ ve ”özetleme“ alt boyutlarında sınıf mevcuduna göre anlamlı bir farklılık olmadığı yalnızca ”vurgulama“ alt boyutunda anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Öz-düzenleyici öğrenme stratejileri not ortalaması değişkenine göre incelendiğinde; ölçeğin genelinden elde edilen puan ve ”motivasyon düzenleme“, ”plan yapma“, ”dikkat toplama“, ”özetleme“, ”vurgulama“ ve ”öz yönlendirme“ alt boyutlarında not ortalamasına göre anlamlı fark olduğu, ”ek kaynakları kullanma“ ve ”çaba düzenleme“ alt boyutlarında ise not ortalamasına göre anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Öğrencilerin sınıf iklimi algılarının orta değerin altında olduğu görülmüştür. Öğrenciler tarafından algılanan sınıf ikliminin cinsiyet değişkenine göre değerlendirilmesi sonucunda, ölçeğin geneline ait puanda ve ”öğretmen desteği“ ve ”doyum“ alt boyutlarında kız öğrenciler lehine anlamlı farklılık olduğu; ”akran desteği“ ve ”akademik yeterlilik“ alt boyutlarında ise cinsiyete göre anlamlı fark olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerin sınıf iklimi algısı sınıf mevcuduna göre değerlendirildiğinde, ölçeğin geneline ait puanda ve ölçeğin ”akran desteği“, ”doyum“ ve ”akademik yeterlilik“ alt boyutlarında anlamlı fark olmadığı, ”öğretmen desteği“ alt boyutunda ise sınıf mevcuduna göre anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin sınıf iklimi algısı not ortalamasına göre incelendiğinde, ölçeğin genelinden elde edilen puanda ve ”akademik yeterlilik“ alt boyutunda not ortalaması daha yüksek olan öğrenciler lehine anlamlı bir fark olduğu; ”öğretmen desteği“, ”akran desteği“ ve ”doyum" alt boyutunda ise not ortalamasına göre anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir. Korelasyon analizi sonuçlarına göre, siber aylaklık davranışları ile öz-düzenleyici öğrenme stratejileri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Diğer yandan siber aylaklık davranışları ile sınıf iklimi algısı arasında pozitif yönde, düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sınıf iklimi algısının siber aylaklık davranışlarının pozitif yönlü ve anlamlı bir yordayıcısı olduğu; siber aylaklık davranışlarına ilişkin varyansın %2'sini açıkladığı saptanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara dayanarak, siber aylaklık davranışlarını azaltmak amacıyla öğrencilerin siber aylaklık davranışlarının kapsamı ve etkileri konusunda bilinçlendirilmesine yönelik farkındalık yaratacak eğitimler düzenlenmesi, öz-düzenleyici öğrenme stratejilerinin kullanım sıklığının arttırılması ve sınıf iklimine ilişkin algının iyileştirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur. Ayrıca sınıf iklimi ve siber aylaklık davranışları arasındaki ilişkinin nitel veriler ile desteklenmesi, böylece sınıf ikliminin siber aylaklık davranışları üzerinde nasıl bir etki yarattığının daha ayrıntılı olarak incelenmesi önerilmiştir.

Özet (Çeviri)

Nowadays, technological devices and the internet are rapidly advancing and are used in almost every area of life, providing numerous advantages. The use of these technological devices and the internet in educational environments provide contributions, such as quick access to information without time or space limitations, information sharing, and easy access to resources; however, it can also pave the way for problems such as students' inability to fulfill their responsibilities on time, loss of motivation, distraction, and decrease in academic achievement. In order to minimize these negative effects in educational environments, it is important to examine the factors that lead to cyberloafing behaviors, which are defined as the use of technological devices and the internet for non-educational purposes. One of the factors thought to be related to cyberloafing is self-regulatory strategies. Self-regulatory strategies refer to students' adjustments to achieve the goals they have set by controlling their learning processes. Another important factor is the perceived classroom climate. The perceived classroom climate describes how students perceive and feel about the classroom environment. This study, which aimed to examine the relationships between cyberloafing behaviors, self-regulatory strategies and classroom climate perceptions of vocational school students, was designed based on the correlational model. The study also used a causal comparison model to examine students' cyberloafing behaviors, self-regulatory strategies and classroom climate perceptions according to gender, grade point average and class size.“Cyberloafing Scale”developed by Akbulut, Dursun, Dönmez, and Şahin (2016),“Self-Regulatory Strategies Scale”developed by Kadıoğlu, Uzuntiryaki, and Çapa Aydın (2011), and“Classroom Climate Perceived by Students Scale”developed by Çengel and Türkoğlu (2015) were used as the data collection tools. Demographic information about students' gender, grade point average, and class size was collected through the“Personal Information Form”. The sample of the study consisted of 395 students studying in the software development branch of the 11th grade information technologies field in Vocational and Technical Anatolian High Schools in Çankaya and Yenimahalle in Ankara in the 2023-2024 academic year. Data were analyzed with the SPSS 29.0 package program. Independent samples t-test, one-way ANOVA, correlation and regression analyses were used to answer the research questions. As a result of the research, it was determined that the cyberloafing levels of the students were above the medium value. When the cyberloafing behaviors of vocational high school students were examined according to gender, it was found that there was no significant difference in the overall score and the sub-dimensions of“sharing”,“shopping”,“accessing online content”whereas there was a significant difference in the“gaming/gambling”sub-dimension in favor of male students and in the“real-time updating”sub-dimension in favor of female students. When cyberloafing behaviors were examined according to the class size variable, it was observed that there was no difference in the overall score and the sub-dimensions of“sharing”,“shopping”,“accessing online content”and“gaming/gambling”. At the same time, there was a significant difference in the“real-time updating”sub-dimension in favor of those with large class size. When cyberloafing behaviors were examined according to the grade point average variable, it was observed that while there was no difference in overall score and sub-dimensions of“sharing”,“shopping”,“real-time updating”and“accessing online content”, there was a significant difference in the“gaming/gambling”sub-dimension. Students' self-regulatory strategies were below the medium value. It was found that the overall score and the sub-dimensions of“attention focusing”,“self-instruction”,“using additional resources”,“motivation regulation”,“summary strategy”“highlighting strategy”differed by gender in favor of female students, whereas there was no significant difference in the sub-dimensions of“planning”and“effort regulation”. When self-regulatory strategies were evaluated according to class size, it was determined that there was no significant difference in the overall score and the sub-dimensions of“self-instruction”,“using additional resources”,“motivation regulation”,“effort regulation”,“planning”,“attention focusing”and“summary strategy”, while there was a significant difference only in the sub-dimension of“highlighting strategy”based on the class size. When self-regulatory strategies were examined according to the grade point average, it was seen that there was a significant difference in the overall score and the sub-dimensions of“motivation regulation”,“planning”,“attention gathering”,“summary strategy”,“highlighting strategy”and“self-instruction”whereas there was no significant difference in the sub-dimensions of“using additional resources”and“effort regulation”. Based on the results, it was seen that students' classroom climate perceptions were below the medium value. Analysis of the classroom climate perceptions according to the gender variable showed that there was a significant difference in the overall score and the sub-dimensions of“teacher support”and“satisfaction”in favor of female students while there was no difference in the sub-dimensions of“peer support”and“academic proficiency”. When classroom climate perceptions were evaluated according to the class size, it was found that there was no difference in overall score and the sub-dimensions of“peer support”,“satisfaction”and“academic proficiency”. At the same time, there was a significant difference in the sub-dimension of“teacher support”When classroom climate perceptions were examined according to the grade point average, it was determined that there was a significant difference in the overall score and the sub-dimension of“academic proficiency”in favor of those with a higher grade average point. In contrast, there was no significant difference in the sub-dimensions of“teacher support”,“peer support”and“satisfaction”. It was found that there was no significant relationship between cyberloafing behaviors and self-regulatory strategies. On the other hand, it was revealed that there was a positive, significant and low-level relationship between cyberloafing behaviors and classroom climate perceptions. It was also revealed that classroom climate perceptions were a positive and significant predictor of cyberloafing behaviors, explaining 2% of the total variance in cyberloafing behaviors. Based on the findings obtained as a result of the research, suggestions were provided to decrease cyberloafing behaviors by organizing activities to raise awareness about the scope and effects of cyberloafing behaviors, to increase the frequency of use of self-regulated learning strategies and to improve the classroom climate perceptions. Moreover, it was suggested that the relationship between classroom climate and cyberloafing behaviors should be supported with qualitative data so that the effect of classroom climate on cyberloafing behaviors could be examined in more detail.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    850379

    Meslek lisesi öğrencilerinin siber aylaklıkları ile sosyal medya bağımlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examining the relationship between cyberloafing and social media addiction of vocational high school students

    FATİH AFŞAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimSakarya Üniversitesi

    Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAKKI BAĞCI

  2. Tez No

    555146

    Bilişim teknolojileri alanındaki meslek lisesi öğrencilerinin siber güvenliğe yönelik bilgi düzeylerinin belirlenmesi

    Determination of knowledge levels of vocational high school students in the field of information technologies for cyber security

    SELİM ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Bilim ve TeknolojiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET NACİ ÇOKLAR

  3. Tez No

    758671

    Öğrencilerin siber zorbalık tehlike düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Bir meslek lisesi örneği

    Investigation of students' cyberbullying hazard levels in terms of various variables: The case of a vocational high school

    NURSEL DURMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimMersin Üniversitesi

    Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ERMAN UZUN

  4. Tez No

    425163

    Lise öğrencilerinin siber duyarlılık, internet bağımlılığı ve sosyal değerlerinin incelenmesi

    High school students'analysis of cyber sensitivity,internet addictionand socialvalue

    İSA KILINÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ŞEMSEDDİN GÜNDÜZ

  5. Tez No

    823814

    Lise öğrencilerinin siber zorbalık ve siber mağduriyet yaşantılarının okula bağlılık ile ilişkisinin belirlenmesi

    Determining the relationship of high school students' cyberbullying and cyber victimization experiences with school engagement

    ALİ AKPINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimHarran Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT YILDIRIM

Geri Dön