Balkanlarda yabancı dil olarak Türkçe öğretimi üzerine yapılan çalışmaların incelenmesi
An analysis of studies on teaching Turkish as a foreign language in the Balkans
- Tez No: 964192
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DEMET KARDAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bu araştırma, Balkan ülkelerinde yabancı dil olarak Türkçe öğretimine (YDOT) yönelik gerçekleştirilen çalışmaların sistematik bir biçimde incelenmesini amaçlamıştır. Araştırma, 2004–2024 yılları arasında yayımlanmış ve YÖK Tez Merkezi'nde erişime açık olan toplam yirmi beş yüksek lisans ve doktora tezinden oluşmaktadır. Çalışmada, söz konusu tezler; türleri, yayımlandıkları yıllar, gerçekleştirildikleri üniversiteler, ele aldıkları ülkeler ve inceledikleri kaynak diller bakımından değerlendirilmiştir. Ayrıca bu çalışmalar, temalarına, amaçlarına, kullanılan araştırma yöntemlerine ve tercih edilen model/desenlere göre incelenmiştir. İnceleme kapsamında, örneklem gruplarının türleri, büyüklükleri ve seviyeleri; kullanılan veri toplama araçları ile veri analiz süreçleri ve çalışmaların elde ettikleri sonuçlar da analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, Balkanlar'da YDOT öğretimine ilişkin lisansüstü çalışmaların büyük ölçüde nitel araştırma yöntemlerine dayandığı, bu bağlamda özellikle betimsel ve tarama modellerinin sıklıkla tercih edildiği belirlenmiştir. İncelenen tezlerin büyük bir bölümünün Gazi Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi bünyesinde hazırlandığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada Balkanlar kapsamında ele alınan ülkeler; Arnavutluk, Bosna-Hersek, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Yunanistan, Hırvatistan, Sırbistan, Romanya ve Slovenya olmak üzere toplam on bir ülkeden oluşmaktadır. İnceleme sonucunda, Balkan ülkelerinden yalnızca Arnavutluk, Bosna-Hersek, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Yunanistan'da YDOT öğretimine yönelik lisansüstü düzeyde akademik çalışmalara ulaşıldığı belirlenmiştir Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya ve Slovenya'da ise bu kapsamda herhangi bir tez çalışmasına rastlanmamıştır. Bu durum, adı geçen ülkelerde YDOT öğretimine yönelik akademik ilginin sınırlı kaldığını ya da henüz kurumsal düzeyde araştırmalara yansımadığını ortaya koymaktadır. Analiz sonucunda ele alınan konuların; öğrenme zorlukları, öğrenme motivasyonu ve ihtiyaçları, öğretim materyalleri, kelime öğretimi, eğitim süreçleri ile kültür ve etkileşim olduğu belirlenmiştir. Çalışmalarda sıklıkla, öğrencilerin anlamlandırma zorlukları yaşadığı, öğretim süresinin sınırlı olduğu, materyal eksikliklerinin bulunduğu ve yeterli nitelikte öğretici sayısının yetersiz olduğu yönünde bulgulara ulaşılmıştır. Öte yandan, ortak kültürel unsurların Türkçe öğretiminde öğrenme başarısını ve anlama düzeyini olumlu etkilediği, öğrencilerin Türkçeye yönelik yüksek motivasyon geliştirdikleri de dikkat çeken bulgular arasında yer almaktadır. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda, Balkan ülkelerinde YDOT öğretiminin sürdürülebilir, sistematik ve bölgeye özgü stratejilerle desteklenmesinin gerekli olduğu vurgulanmıştır. Bu çerçevede, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine yönelik daha fazla sayıda, nitelikli ve yöntemsel şeffaflık taşıyan akademik çalışmalara ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, öğretim programlarının ve materyallerinin yerel ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirilmesi, öğretici yetiştirme süreçlerinin desteklenmesi ve ülkeler arası iş birliklerinin artırılması yönünde stratejik adımlar atılması önerilmektedir. Balkan coğrafyasında YDOT öğretiminin mevcut durumunu kapsamlı biçimde değerlendiren bu tez, alanyazına katkı sağlamasının yanı sıra uygulayıcılara ve eğitim uzmanlarına yol gösterici bir kaynak olma özelliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to provide a systematic examination of research conducted on the teaching of Turkish as a foreign language (YDOT) in the Balkan countries. The research comprises a total of twenty-five master's and doctoral theses published between 2004 and 2024, all of which are accessible in the Council of Higher Education (YÖK) Thesis Center. These theses were evaluated in terms of their types, years of publication, universities where they were conducted, the countries they focused on, and the source languages they examined. In addition, the studies were analyzed according to their themes, objectives, research methods, and preferred models/designs. The analysis also considered the types, sizes, and proficiency levels of sample groups; the data collection tools employed; the data analysis processes; and the results obtained. Findings indicate that postgraduate studies on YDOT in the Balkans predominantly employ qualitative research methods, with descriptive and survey models being most frequently preferred. It was further determined that the majority of the theses examined were prepared at Gazi University and Hacettepe University. The countries considered within the scope of the Balkans in this study comprise eleven in total: Albania, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Kosovo, North Macedonia, Greece, Croatia, Serbia, Romania, and Slovenia. As a result of the analysis, it was determined that postgraduate-level academic studies on TFL were found only in Albania, Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Kosovo, North Macedonia, Serbia, and Greece among the Balkan countries. No such theses were identified in Bulgaria, Croatia, Romania, and Slovenia. This suggests that in the aforementioned countries, academic interest in YDOT remains limited or has not yet been reflected in institutional-level research. The analysis identified the main topics addressed in the studies as learning difficulties, learning motivation and needs, teaching materials, vocabulary teaching, instructional processes, and culture and interaction. Common findings include students experiencing difficulties in comprehension, the limited duration of instruction, shortages in instructional materials, and an insufficient number of qualified instructors. Conversely, it was also noted that shared cultural elements positively influence learning success and comprehension levels, and that students develop high motivation toward learning Turkish. Based on the results of the study, it is emphasized that YDOT in the Balkan countries needs to be supported through sustainable, systematic, and region-specific strategies. In this regard, there is a need for a greater number of high-quality academic studies that exhibit methodological transparency. Furthermore, it is recommended that teaching programs and materials be developed in line with local needs, teacher training processes be strengthened, and strategic steps be taken to enhance international cooperation. By offering a comprehensive evaluation of the current state of YDOT in the Balkan region, this thesis not only contributes to the literature but also serves as a guiding resource for practitioners and educational experts.
Benzer Tezler
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- Türkçenin yabancı bir dil olarak öğretiminde kültür aktarımı: Babam ve Oğlum filmi örneği
Cultural transfer in teaching Turkish to foreigners through movies: The case of Babam ve Oğlum movie
MUSTAFA BEDÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAMİ BASKIN
- Türkçeden Bulgarcaya geçen Türkçe sözcüklerdeki anlam ve ses değişmeleri
Meaning and sounds changes in Bulgarian words of Turkish origin
SOFIA TODOROVA TODOROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİF ALİ BOZKAPLAN
- Kosova'da çok dillilik ve çok kültürlülükte Türkçe gazetelerin önemi: 'Tan gazetesi örneği'
The importance of Turkish newspapers for multilingualism and multicilturalism in Kosova: The example of Tan newspaper
GÜLAY KRASNİÇİ
- Balkanlar'da dönüşüm, milli devletler ve Osmanlı mirasının tasfiyesi: Bulgaristan örneği (1878-1913)
The Balkans in transition, the nation states and elimination of the Ottoman legacy: The case of Bulgaria (1878-1913)
AŞKIN KOYUNCU